Білім беру бағдарламасы 5В011900 «Шетел тілі: екі шетел тілі»
Бұл зерттеулерде ғалымдар мынадай мәселелерге назар аударады
жүктеу/скачать 0.97 Mb. Pdf көрінісі
|
| Бұл зерттеулерде ғалымдар мынадай мәселелерге назар аударады:
жаһандану үдерістері және олардың тілдерге ықпалы; тіл және көші-қон (миграция) білім экономикасындағы тілдің рөлі; ұлттық азшылықтың тілін сақтау үшін тілді тауарға айналдыру; контактілі тілдердің құрал және символ ретіндегі қызметі; би- және мультитілді топтардың материалды мәдениеті; метрополиядан тыс қолданылатын тілдердің прагматикалық нормаларының өзгеруі; ұлттық тілде сөйлеушілер және білім жүйесіндегі мәселелер; тілдік құқық: заң және тәжірибе арасында; мәдени дипломатиядағы билингвизм мен мультилингвизмнің рөлі [6]. Жаңа тілдік жағдайдағы плюрицентрлік тілдің рөлін анықтау үшін шетелдік ғалымдар басқа да факторларды ескереді [6]. Бір қарағанда, бұл факторлар бұрыннан айтылып жүрген сияқты көрінгенмен, кейінгі зерттеулерде бағалауыштық рең басым екені байқалады, яғни белгілі бір геосаяси кеңістіктегі тұрғындардың тіл саясатына, тілдік жағдайға, тілдің рөліне қатысы олардың оң не теріс бағалауы арқылы да сипаттала бастағанын көрсетеді. Бұл орайда плюрицентрлік деп қарастырылып отырған тілдердің өзгерісі, олардың сол кеңістікте қатар қолданылатын тілдерге ықпалы екіжақты екенін байқауға болады. Мәселен, кеңестік дәуірде көбіне ұлттық тілдерге орыс тілінің әсері туралы айтылатын болса, қазір кері бағыттағы үдерістер жиі байқалады. Бұны Қазақстанда тұрып жатқан, ана тілі орыс тілі емес түрлі этнос өкілдерінің сөйлеу тілінен, орыстілді бұқаралық ақпарат құралдарынан байқауға болады. Кез келген тілдегі өзгерістерді лексикалық тұрғыда тіркеп (фиксация), қолданысқа түсіріп отыратын, тілдегі, қоғамдағы, тілдік тұлғалар интенциясындағы өзгерістерді жіті көрсететін материалдық феномен — медиамәтін. Сол себепті де отандық зерттеушінің: «Современная интегративная лингвистика выходит на междисциплинарный уровень, ее предметом становится все, что сопровождает массовую коммуникацию. Идеи, смыслы, их манифестация посредством языковых единиц — на первый взгляд, не вполне лингвистическое исследование. Но именно анализ смыслов и их фиксация в текстах дают картину развития языка/языков» [9; 15] деген пікірі назар аударарлық. Қазіргі қазақстандық орыстілді медиамәтіндерде қазақ халқының тұрмыс- тіршілігіне, болмысына, рухани дүниесіне қатысты онимдер тұрақты түрде кездеседі. Олардың барлығы жиі қолданылғандықтан, орыстілді оқырмандарға, тыңдармандарға жақсы таныс. Олардың арасында тек аз ғана фонетикалық өзгеріске ұшыраған, мысалы, келін (келин), ага (брат, братан), бауырым (братишка), қарындас (сестренка), жездешка сияқты қаратпа сөздер, шаңырақ, бесік (бесик) секілді материалдық дүниенің атаулары, саяси-әлеуметтік салада қолданылатын аким, мажилисмен, жол полициясы тәрізді бірліктер болса, еш өзгеріссіз жұмсалатын бірліктер қатарында түрлі мемлекеттік бағдарламалардың (Рухани жаңғыру — Духовное обновление, Ата жолы — Дорога отцов, Денсаулық — Здоровье, Баспана — Жилье), әр алуан сыйлықтардың атауларын (Алтын жүрек, Алтын қалам), салт-дәстүрмен байланысты әрқилы сөздерді (тұсаукесер, беташар, шілдехана, той, сарқыт, бата, алып қашу), сондай-ақ жалпы халықтық қолданыстағы ауыл, Наурыз, әлем, әдемі, ақын, жүз сөздерін атауға болады. Кейбір мәтіндерде қазақ сөзінен орыс тілінің сөзжасам үлгісімен жасалған акимат, акимство, мажилисмен, жүктеу/скачать 0.97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|