Білім беру бағдарламасы: «6В05201-Экология»
Ағаш өсімдіктердің онтогенезінің жас кезеңдері
жүктеу/скачать 210.82 Kb.
|
| 2.2. Ағаш өсімдіктердің онтогенезінің жас кезеңдері
ОНТОГЕНЕЗ – (грек тілінен On – туыс, жағдай; ontos – бар және genesis – шығу тегі) – өсімдіктің ұрықтанған жұмыртқадан немесе вегетативтік бүршіктен шыққаннан бастап табиғи өлуге дейінгі жеке дамуы. Процесс ретінде онтогенез бірізді жас кезеңдерінің немесе кезеңдерінің тізбегінен тұрады: эмбрионалдық, ювенильдік, виргинилді, генеративті және кәрілік. Эмбрионалдық – кезең аналық өсімдікте зигота – ұрықтанған жұмыртқаның түзілуінен басталады. Жасушаның бөліну, өсу және дифференциация процестерінің нәтижесінде зиготадан тұқым эмбрионы түзіледі. Ол тамақтанудың гетеротрофты режимімен сипатталады. Ювенильдік – кезең тұқымның өніп, жердің өсімдік жамылғысына бекітілуінен және қоректенудің автотрофты режиміне өтуінен басталады. Бұл кезеңде осьтік жапырақты өркен пайда болады, бірақ жапырақтары, әдетте, ересектердің жапырақтарынан белгілі бір дәрежеде (морфологиялық және анатомиялық) ерекшеленеді. Виргинилді - (жастық кезеңі немесе күшейтілген өсу). Бұл кезеңде өсімдіктер күшті вегетативтік өсімге ие, бірақ генеративті мүшелерді құруға қабілетті емес; өсімдіктер ересек өсімдіктерге тән фотосинтетикалық мүшелерді құрайды. Генеративті – жетілу кезеңі. Бұл кезеңде өсімдіктер вегетативтік мүшелерден басқа генеративті мүшелерді де түзуге қабілетті, кейіннен тозаңдану және ұрықтану нәтижесінде бүрлер, жемістер мен тұқымдар пайда болады. Ағаш өсімдіктің генеративтік мүшелерді құру қабілетін алуы оның жыныстық жетілу жасына немесе ер жетілу жасына кіруін білдіреді. Ағаш және жартылай ағаш өсімдіктерде жыныстық жетілу жасына еніп, қартайғанша бірнеше рет гүлдеп, жеміс бере алатын түрлер басым. Бұл поликарптық өсімдіктер. Қарттық кезеңі немесе қартаю кезеңі - вегетативті өсудің әлсіреуімен, генеративті процестердің әлсіреуімен, өсімдіктердің көбею қабілетінің төмендеуімен, олардың жәндіктер зиянкестері мен ауруларының зақымдаушы әсеріне төзімділігімен сипатталады. Бұл кезең өсімдіктің өлуімен аяқталады. Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар 1. Ағашты және жартылай ағашты өсімдіктерге қандай тіршілік формалары бөлінеді? 2. Орман, бұталы, жемісті, маусымдық шырынды және тақтатас типті ағаштардың морфобиологиялық ерекшеліктері қандай. 3. Өсімдіктердің қандай тіршілік формалары бұталы, жартылай бұталы, бұталы, жүзім және ағашты жастықты өсімдіктерге жіктеледі. 4. Ағаш түрлері көлеміне және өсу қарқындылығына қарай қалай жіктеледі? 5. Ағаш тәріздес өсімдіктердің онтогенезінің негізгі кезеңдерінің морфобиологиялық ерекшеліктері қандай: эмбрионалдық, ювенильдік, тыңдық, генеративті, қартаю. ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ Негізгі
2. Громадин,А.В.Дендрология:учебник/А.В.Громадин,Д.Л.Матюхин.–2-еизд.,стер.М.:Издательскийцентр«Академия»,2007.–368с. Қосымша 1. Булыгин, Н.Е. Дендрология: учебник/Н.Е. Булыгин, В.Т. Ярмишко. –М.:МГУЛ,2001. – 528 с. 2. Гроздова,Н.Б.Деревья,кустарникиилианы/Н.Б.Гроздова,В.И.Некрасов,Д.А.Глоба-Михайленко.–М.:Леснаяпромышленность, 1986.– 349с. 3. Колесников,А.И.Декоративнаядендрология./А.И.Колесников.–М.:Леснаяпромышленность,1974.703с. 4. Кремер,Б.П.Деревья:МестныеизавезенныевидыЕвропы:Пер.снем./Б.П.Кремер.–М.: «Издательство Астрель»:«Издательство АСТ»,2002.– 288 с жүктеу/скачать 210.82 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|