7. Байланыстырып сөйлеуді дамыту әдістемесі
Байланыстырып сөйлеудің теориялық негіздері. Байланыстырып сөйлеу ұғымы. Байланыстырып сөйлеу формалары (диалогты және монологты). Мектепке дейінгі жаста байланыстырып сөйлеуді дамыту ерекшеліктері. Балалардың байланыстырып сөйлеуін мектепте әрі қарай оқыту үшін дамытудың мәні.
Байланыстырып сөйлеуді оқытудың міндеттері мен мазмұны. Әртүрлі жас ерекшелік топтарында диалогты және монологты сөйлеуді дамыту бойынша жұмыстың мазмұны. Оқыту әдістері.
Диалогты сөйлеу. Балалармен тілдік қарым-қатынастың ерекшелігі: қарым-қатынас мазмұны, жеке-дара сипаты, балалардың жауаптары. Мәселелерді қоюға, ересектердің сөйлеуінің жылдамдығына, құрылымына және мәнерлілігіне қойылатын талаптар. Диалогты сөйлеуді қалыптастыру тәсілдері: сөздік тапсырмалар, дидактикалық ойындар, қимыл-қозғалыс ойындары, бірлескен іс-әрекет, тілдік жағдаяттарды құру. Қарым-қатынас мәдениетін қалыптастыру.
Әңгімелесу. Мектепке дейінгі жастағы балалардың диалогты сөйлеуін оқыту әдісі ретінде. Әңгімелесу түрлері мен олардың сипаттамасы. Әңгімелесудің тақырыбы мен мазмұны. Әңгімелесуді жүргізу ерекшеліктері мен құрылымы. Балаларды әңгімелесуге даярлау. Қарым-қатынас мәдениеті дағдысы.
Монологты сөйлеу. Қайталап айту және әңгімелеу - монологты сөйлеуді қалыптастыру формасы ретінде. Әдеби шығармаларды қайталап айту. Қайталап айту түрлері: мәтінге жақын, қысқаша немесе ықшамдалған; таңдамалы, мәтіннің қайта құрылуымен, шығармашылық толықтырулармен. Қайталап айту үшін әдеби шығармаларды іріктеу. Қайталап айтуды оқу әдістемесі. Әңгімелеуге үйрету.
Әңгімелеу - байланыстырып, монологты сөйлеуді оқыту құралы ретінде. Әңгімелеуге үйрету тәсілдері. Суретбойынша әңгімелеу. Балалардың заттық және сюжеттік суреттерді қабылдау және түсіну ерекшеліктері. Әңгімелеуге арналған суреттерді іріктеуге қойылатын талаптар. Шығармаларды қабылдау дағдысы. Есте сақтау бойынша әңгімелеу (жеке және ұжымдық тәжірибеден). Қиялдау бойынша әңгімелеу. Балалардың сөздік шығармашылығын қалыптастыру ерекшеліктері. Шығармашылықпен байланысқан пікір-пайымдауларға үйрету. Сөйлеу - пайымдаудың құрылымы: тезис, түсіндіру-дәлелдеу, тұжырым. Сөйлеу пайымдаудың мағыналық бөліктерінің, байланыстың тілдік құралдары. Әртүрлі топта игеретін дағдылар тізбесі. Балалардың шығармашылық сөйлеу әрекеті. Балаларды байланыстырып сөйлеуге оқытуда дидактикалық ойындарды пайдалану. Күнделікті өмірде баяндау дағдысын бекіту.
Достарыңызбен бөлісу: |