тыныс алу белоктары:
- гемоглобин (Нb)
- миоглобин (Mgb)
тыныс алу ферменттері:
- цитохромдар (Цх)
- флавопротеиндер (ФП)
- каталаза
- пероксидаза
Гемоглобин мен миоглобиннің құрылымын Дж.Кендрью, М.Перутц ашты (1962 ж. Нобель сыйлығы)
Миоглобин
Гем
Mgb
жай белок
(п/п тізбегі 153 АҚ )
1 гем
Миоглобиннің маңызы: - Mgb митохондрияға өте жақын орналасады да, О2 гемоглобиннен тыныс алу ферменттеріне тасымалдау, О2 -нің қоры ролін атқарады.
- О2-мен туыстығы жоғары, сондықтан ол суда жүзетін және жабайы жануарлардың, шыныққан адамдардың бұлшық етінде көп. Mgb қандағы оксигемоглобинмен әрекеттесіп, оксимиоглобин түзеді:
НbО2 + Mgb MgbО2 + Нb
- Mgb бұлшық еттің арнайы белогы болғандықтан, ол қанға тек бұлшық ет жарақаттанғанда ғана (миокард инфаркты басталғаннан 1-2 сағаттан соң) түседі.
Гем – құрамында темірі бар порфин.
Нb, Mgb, каталаза, пероксидаза, цитохром b гемінің химиялық табиғаты бірдей.
Гемнің рационалды аталуы:
1,3,5,8- тетраметил,
2,4-дивинил,
6,7-дипропион қышқылының темір порфині
Гемнің құрылысы
Нb геміндегі темір ионы қанға тән қызыл түс беретін гем-пигменттің орталығында орналасқан. 4 гемнің әрқайсысы бір полипептидтік тізбекке “оралған”. Гемдегі пиррол сақинасындағы азот атомы полипептидтік тізбектегі гистидин азотымен байланысады.
Ересек адамның гемоглобині (НbА – ағылшын тіліндегі adult ересек деген сөзден алынған) құрамы төменде көрсетілген:
Достарыңызбен бөлісу: |