Біздің Республикамызда жоғары температурада қататын көміртекті араластырғыш қоспасы бар парафинді мұнайды айдау қолданылады
жүктеу/скачать 301 Kb.
|
| 1.2 Мұнайдың реологиялық қасиеті
Жоғары тұтқырлы мұнайдың реологиялық қасиеті оның құрамына байланысты. Жалпылай алғанда үш фазалы. Мұнай күрделі көп компонентті аймақты болып келеді. Қабаттан шығарылған мұнай дегазацияға ұшырайды. Бұл негізінде газ сияқты зат (көмірсутекті газ, азот, көмірқышқыл газ) бөлінеді. Парафинді, нафтенді және көмірсутекті ароматты, смолалар және асфальгендер – мұнайдың негізгі құрамы болып табылады. Кен орнына байланысты компоненттің өзара қатынасы өзгереді, сәйкесінше осыған байланысты мұнайдың жылу физикалық және реологиялық сипаттама өзгереді. Ньютон сұйығының тұтқырлығы мынаған байланысты анықталады. (1.9) Мұнда τ - үйкелу күшінің кернеуі; F – қозғалыс кезіндегі сұйық қабатының арасындағы күш; ω - қабаттар алаңы; υ - қабаттар қозғалысының жылдамдығы; ή пропорционалды коэфициентті ішкі үйкеліс немесе ньютон бойынша сұйық тұтқырлығын анықтайды. n – қозғалысқа қиылыстыратын бағыт. Егер ή коэфициентті температураға байланысты болса, онда ή динамикалық тұтқырлық деп аталады; динамикалық тұтқырлықпен тығыздық арасын кинетикалық тұтқырлық анықтайды. Жоғары тұтқырлы мұнай және мұнай өнімінің температурадан тәелділігін баяндау үшін көп жағдайда келесі формулалар колданылады. Вальтер lg (lg ( +0.18*10-4))= а+b lg(T+273), Фогель-Фульчера –Таммана ехр Фролова ехр Панченкова-андраде 3 exp Фролова - Рейнольдса exp , (1.10) Бачинского – Мак - Леода 5 Рамайя exp Мұнда α1-α6, b1-b6 – эксперименталдық берілгендер арқылы анықталатын коэфициенттер. Практикалық есептер үшін тұтқырлықтың температурадан тәуелділігін таңдау ең біріншіден экспериментальдық және есептік жолдармен салыстырғандағы нәтижесі және α, b коэфиценттік мүмкіндігін анықтауға қызмет етеді Өзен мұнайының тұтқырлығын тура мөлшерде формула түрінде жазғанда 0 exp (- 0T), 0=0.281*10-3, 0= -0,049 (1.11) Мұндай және мұнай өнімінің тұтқырлығы аддитивті қасиетін қолдана алмайды, өйткені тұтқырлықтың қоспасын оның орташа арифметикалық тұтқырлығымен есептеу керек. Кадмера формуласында алуға ең басты жақсы нәтиже мүмкіндік береді. = 1> 2 (1.12) Мұнда ν1, ν2 –компоненттің тұтқарлықтары Нақтыланған түрде тұтқарлық (1.13) Мұнда α, b, ( α + b=100) –компонентті коспаларының проценттік мөлшері; А, В – оВУ –дағы сәйкес тұтқарлықтардың болуы, А>В; –эмпирикалық коэфициент. Жұмыста белгілі бір тұтқарлы компонент бойынша бинарлы қоспалардың кинематикалық тұтқарларын анықтайтын сұрақтар қарастырылады. Қозғалту кернеуі заңға бағынбайтын сұйықтарды ньютондық дейді, және де олардың жалпы тәртіптері Бакли-Гершельге тәуелді болуы мүмкін. τ = τ0 + k (1.14) Мұнда, k – тұтқырлықты сипаттайтын коэфициент; n – Ньютондық (n <1) сұйықтықтың тәртібінің өшірілу көрсеткіші; r – құбыр радиусы. τ < τ0 болған жағдайда сұйық қатты күйде жүреді, ал τ > τ0 болғанда ағымдар Ньютон заңына бағынады. Зерттеулер кезінде жоғары тұтқырлы мұнайларға жоғары температура болғанда τ0 =0, ал қисық ағымды былай қабылдайды. τ = k (1.15) Мұнда n =0,95 және k = η Бұдан қортындылай келе ньютондық құрылым әлсіз көрсетіледі және сұйықтықты Ньютондық деп санайды. τ0 = 0 және 0< n < 1 болған жағдайда псевдопластикалық деп қараймыз . Мысалға, қазіргі жағдайда жоғары мөлшерде механикалық қоспасы бар төмен тұтқырлы мұнайлар жатады. Егер τ0 0 және n =1 болса, онда ағым мына шартта τ > τ0 ; ал τ< τ< τ0 интервалында структура жаппай бұзылу жүреді, одан кейін сұйық қарапайым ньютон сияқты жүреді. Бұндай сұйықтық жүрісін Шведова –Бингама теңдеуімен жазылады. τ = τ0 + μ ( 1.16) ал сұйықтар жоғары пластиналы немесе бингамовтықтар деп аталады. Жоғары теипературада қататын мұнай және мұнай өнімдері осы сортты ньютондықтың сұйықтықтарға жатады. τ = 0 және 1 (1.17) Жоғары пластиналы мұнайлар; μ eff = μ0 +μ , (1.18) μ0= (1.19) μeff = Мұнда μ eff - эффектілі тұтқырлық; μ0 - структура құрайтын эфектілі тұтқарлықтар, ол дегеніміз берілген мұнайдың қатты парафині жоқ болған жағдайда алады. Ондай болса , тұтқырлық пен кернеулердің қозғалысына жалпы алғанда температурамен жылдамдықө қозғалысы әсер береді. Тұтқырлықтың қысымға елеулі әсер етуін 300 атм. –нан басталатынын, зерттеулер көрсетті. жүктеу/скачать 301 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|