Ботаника ұлпа, ТҰҚЫМ, тамыр, Өркен және сабақ!!! ҰЛпа өсімдік ұлпасы
жүктеу/скачать 45.82 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Үрығы жетілмеген немесе редукцияланған түқым
| Дара жарнақты эндоспермсіз түқым
Түқымның бүл түріне алисма түқымдастары өкілдері, мыеалы, алисма жәие жебежапырақтыц (Sagittaria) түқымдарын қарастыруға болады. Алисма (Alisma) түқымы бір дөнді, тага тәрізді иілген. Оның жұқа қабыгының астында түқым жарнақ көлемін тегіс қамтыған, ягни өз дамуыңда эндоспермдегі нөрлік затты түгелдей пайдаланған үрықты байқаймыз. Морфологиялық ерекшелігі жағынан басқа дара жарнақтылар үрыгынан өзгешілігі жоқ. Үрығы жетілмеген немесе редукцияланған түқым Дара жөне қос жарнақтылардың кейбір өкілдерінің үрығы өте нашар ажыратылатыны мөлім. Мысалы, магнолия, лавр, сарғалдақ, көптеген пальма жөне лалагүлдер түқымдастарының жетілген түқымдарының аса ұсақ болатындыгы соншалықты, тіптен ондағы түқым жарнақтың саньпі ажырату өте қиын. Бірақ бүл түқымдар аналық өсімдікгерден ажыраганнан соң, өзінің өнуі алдында эндоспермдегі қоректік заттарды толығымен пайдаланып, түқым жарнағы ұлғайып үрық көлемі өседі. Сонымен, гүлді өсімдіктердің жетілген түқымдарьі морфологиялық түрғыдан өртүрлі. Олар: бірінші - эндоспермді: екінші - эндоспермді жөне периспермді: үігтінші - эндоспермсіз және периспермсіз түқымдар. Мүнан басқа да, қос жарнақтыларда эндоспермсіз, бірақ периспермді түқымды өсімдікгер болады. Үрықтьщ морфологиясы түқымдағы оньщ жарнағының санына ғана емес, сонымен қатар үрықтың дамуына, қорлых. заттар жинаудағы олардың мүшелерінің мамандануына, үрық қүрылымының әртүрлі сипаттағы өсуіне жөне олардағы өртүрлі морфологиялық өзгерістерге байланысты. Үрықтардың құрылысындағы негізгі белгілерін және түқымында эндосперм мен периспермнің бар немесе жоқ екендігін негізге ала отырып, гүлді өсімдіктердщ қос және дара жарнақ- тылар тобыньщ түқымдарьгның қүрылыстық жобасын қүруға болады. Бүл жобада осы екі топтағы өсімдіктер түқымымен салыстыруга ашық түқымдылардың эндосперімді, көп түқым жарнақты тұқымының жобасы келтіріледі. Түқымның морфологиялық қүрылысында екіден артық тұқым жарнақтары болатын өсімдіктерді көо жарпакты деп атайды. Ашық түқымдылар түқымын үзыннан екіге жарғанда, оның ортасьгнда ойыншықты қалақ сияқты, бас жағы нәзіх тілімделген, көпжарнақты, үрықты байңауға болады. Үрық қүрамында алғашқы тамыр (үрықтамыр), алғашқы сабақ, алғашқы қылқандары бар екендігін көреміз. Үрықтың өзі андоспермнің ішінде, көміліп жатады. Бұларға көдімгі қарағай (Pinus silvestris), балқарағай (Larix), самырсын қарағай (Pinus sibirica), шьгрша (Рісеа) және көптеген ашық түқымдылардың өкілдері жатады. жүктеу/скачать 45.82 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|