Бу және су жылыту қазандықтарын орнату және қауіпсіз пайдалану жөніндегі өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптары Требования промышленной безопасности по устройству и безопасной эксплуатации паровых и водогрейных котлов Астана 2010

436. Ауыспалы алаңдар мен сатыларда екі жағынан қанаттар, ал ұзындығы 5 м астам алаңдарда қарама-қайшы жақтарда орналасқан кемінде екі саты қарастырылады.

437. Алаңдар мен сатылардың баспалдақтары:

1) кесіп тартылатын қаңылтырдан;

2) рифленді қаңылтыр болаттан немесе балқымамен немесе басқа да тәсілмен алынған тегіс емес қабаттары бар қаңылтырдан;

3) ұяшықтардың саңылау ауданы 12 см² аспайтын кәрез немесе жолақты болаттан (қабырғаға) жасалады.

438. Тегіс алаңдар мен саты баспалдақтарын қолдануға, оларды шыбықтардан (дөңгелек болаттан) жасауға болмайды.

439. Жартылай ашық және ашық түрдегі қазандық орынжайындағы алаңдар мен саты баспалдақтар кесіп тартылатын қаңылтырдан, кәрез немесе жолақты болаттан дайындалады.

440. Сатылардың өлшемдері: ені кемінде 600 мм, баспалдақтар арасындағы биіктігі 200 мм аспайды, баспалдақтар ені кемінде 80 мм. Биіктігі үлкен сатылар аралық алаңдармен орындалады. Алаңдар арасындағы қашықтық 4 м аспайды. Биіктігі 1,5 м астам сатыларда көкжиекке көлбеу бұрышы кемінде 50 градусты құрайды.

441. Алаңдардың еркін өту жолының ені кемінде 600 мм құрайды, ал арматураға, бақылау-өлшеу аспаптарына және басқа да жабдыққа қызмет көрсету үшін кемінде 800 мм болады. Қазандық орынжайындағы алаң едені мен саты баспалдақтары үстіндегі еркін биіктігі кемінде 2 м құрайды.

442. Су көрсеткіш аспаптарына қызмет көрсететін алаңдардан бастап су көрсететін қабырғалардың ортасына дейінгі тігінен қашықтығы кемінде 1 м болады және 1,5 м аспайды.

443. Қазандық орынжайының нөлдік белгісінен бастап қазандықтардың жоғарғы алаңына дейінгі қашықтық 20 м артық болғанда жылу электр станцияларын технологиялық жобалау нормаларына сәйкес жүк, жолаушы лифтері орнатылады.

445. Күлді қолмен алу кезінде шлак және күл бункерлері күлге және шлакқа бункерлерде немесе вагоншаларда су құюға арналған құрылғылармен жарақталады. Соңғы жағдайда бункердің астынан вагоншаларды орнату үшін оларға күл мен шлакты түсіру алдында оқшауланған камералар қойылады. Камералар желдеткішпен, жарықпен және байқайтын орындары шыныланған тығыз жабылатын есіктермен жабдықталады.

446. Бункер ысырмасы мен шлак құйғышты басқару камерадан тыс қызмет көрсету үшін қауіпсіз орынға шығарылады.

447. Вагоншаның тұтас жылжу жолында еркін өту жолының биіктігі кемінде 2 м, ал бүйір саңылаулары кемінде 0,7 м құрайды.

448. Егер оттықтан күл мен шлак жұмыс алаңына тікелей алынатын болса, онда қазандық бөлмесінде қалдықтарды алу және құю орнынан жоғары сорғы желдеткіші орнатылады.

449. Ағаш отыны немесе шымтезек үшін қолмен толтырып шахталық жағу кезінде тиеу бункерлері қақпақпен және алмалы-салмалы түппен жабдықталады.

450. Сұйық отынды форсункадан кейін жағу кезінде отынның қазандық бөлмесінің еденіне түсуін болдырмау үшін құм салынған тұғырлар орнатылады.

7-тарау. Қазандықтардың су-химиялық режимі

1-параграф. Жалпы талаптар
451. Су-химиялық режим қазандық пен қорек жолын қаспақ пен қойыртпақтың жиналуы, қауіпті шекке дейін қазандық суының салыстырмалы сілтілеуінің артуы салдарынан немесе металдың тотығуы нәтижесінде оларды элементтерін зақымдамай жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.

452. Бу өнімділігі 0,7 т/сағ және одан астам табиғи және бірнеше еселі мәжбүрлі циркуляциясы бар барлық бу қазандықтары, бу өнімділігіне қарамастан тікелей ағынды барлық бу қазандықтары, барлық су жылыту қазандықтары суды қазандыққа дейін өңдеу үшін қондырғылармен жабдықталады. Осы талаптарды орындауға кепілдік беретін суды өңдеудің басқа да тиімді тәсілдерін қолдануға болады.

453. Қазандықтарды қоректендіру үшін суды өңдеу тәсілін таңдауды жобалау ұйымы жүргізеді.

454. Бу өнімділігі 0,7 т/сағ кем қазандықты тазалау үшін қазандықтың қыздыру қабатының жылу кернеулі учаскелерінде біршама қалыңдығы 0,5 мм аспайтын қаспақтар болғанда тоқтату қажет.

455. Суды қазандыққа дейін өңдеу құрылғыларымен жабдықталған қазандықты шикі су құюға болмайды. Қазандыққа шикі су құю жобада қарастырылатын авариялық жағдайларда жұмсартылған қоспа су немесе конденсат желісіне, сондай-ақ қорек багына қосылған шикі су желісінде екі тиек органы және олардың арасына бақылау краны орнатылады. Қалыпты пайдалану кезінде тиек органдары жабылады және пломба қойылады, ал бақылау краны ашық болады.

456. Қазандықтарды шикі сумен толтыратын әрбір жағдай сіңіру ұзақтығы мен сол мерзімдегі ауыз судың сапасын көрсете отырып, су дайындау журналында (су-химиялық режимі) жазылады.

457. Бу және су жылыту қазандықтары үшін осы Талаптағы дайындаушының құрылымдық құжаттамасын және өзге де нормативтік-техникалық құжаттамаларды ескере отырып, су-химиялық режимін жүргізу және суды қазандыққа дейін өңдеу қондырғыларын пайдалану жөніндегі технологиялық регламент әзірленеді, онда мыналар көрсетіледі:

1) негізгі тораптардың, негізгі және қосалқы жабдықтың, оның ішінде қазандықтың, турбиналардың, деаэрациялық қондырғылардың, жабдықты консервациялауға және химиялық тазартуға арналған қондырғылардың, қойма шаруашылығымен су дайындау қондырғыларының және басқаларының техникалық деректері мен қысқаша сипаттамасы;

2) қолмен және автоматты химиялық бақылау үшін судың, будың және конденсаттың сынамасын алу нүктесінің тізбесі мен сызбасы;

3) қоспалы, қорек және қазандық суының, буының және конденсатының сапа нормалары;

4) химиялық бақылау кестесі, көлемі мен әдістері;

5) басқару, өлшеу автоматикасы мен дабылы жүйесінің тізбесі мен қысқаша сипаты;

6) жабдықты іске қосуға дайындау және оны іске қосу жөніндегі операцияларды орындау тәртібі (жабдықтағы жұмыстың аяқталғанын тексеру, оны байқау, іске қосуға дайындығын тексеру, іске қосуға дайындау, жабдықты әр түрлі жылу күйінен іске қосу);

7) қалыпты жұмыс істеу кезінде жабдыққа қызмет көрсету жөніндегі операцияларды орындау тәртібі;

8) деаэрация режимін, суды өзгертіп өңдеу режимін, қазандықты іске қосу, қалыпты пайдалану және тоқтату кезінде үздіксіз және мерзімді түрде үрлеу режимін бақылау бойынша операцияларды орындау тәртібін;

9) жабдықты тоқтатқан кезде операцияларды орындау тәртібі (резервке, жөндеу үшін, авариялық), тоқтату кезінде жүргізілетін іс-шараларды орындау тәртібі (жуу, консервациялау, тазарту қажеттілігін анықтау үшін жабдықтың жай-күйін бағалау, тотығып зақымдануға қарсы шаралар қабылдау, жөндеу және басқалары);

10) жабдықты іске қосу және ол жұмыс істеп тұрған кезде кейбір операцияларды орындау жүргізілмейтін жағдайлар;

11) ықтимал ақаулықтар мен оларды жою шараларының тізбесі;

12) негізгі және қосалқы жабдыққа қызмет көрсету және химиялық зертханада жұмыс істеу кезіндегі негізгі қауіпсіздік шаралары.

2-параграф. Қорек суының сапасына қойылатын талаптар
458. Бу өнімділігі 0,7 т/сағ және астам табиғи және қайта-қайта мәжбүрлі циркуляциясы бар қазандықтар үшін қорек суының сапасын көрсеткіштер төменде көрсетілген мәндер шегінде болады:

1) газ құбырлы қазандықтар үшін-8.1-кестеде, 7-тарау, 3-параграф;

2) табиғи циркуляциясы бар және будың жұмыс қысымы 4 МПа (40 кгс/см²) су құбырлы қазандықтар үшін (оның ішінде бойлер қазандықтары)-8.2-кестеде, 7-тарау, 3-параграф;

3) табиғи циркуляциясы бар және будың жұмыс қысымы 10 МПа (100 кгс/см²) су құбырлы қазандықтар үшін (оның ішінде бойлер қазандықтары)-8.2-кестеде, 7-тарау, 3-параграф;

4) будың жұмыс қысымы 4 МПа (40 кгс/см²) дейінгі энерго технологиялық қазандықтар мен пайдаға асырушы қазандықтар үшін, 5 МПа (50 кгс/см²) дейінгі қолданыстағы қазандықтар үшін-8.4-кестеде, 7-тарау, 3-параграф;

5) будың жұмыс қысымы 11 МПа (110 кгс/см²) дейінгі энерго технологиялық қазандықтар мен пайдаға асырушы қазандықтар үшін-8.5-кестеде, 7-тарау, 3-параграф;

6) бу, газ қондырғыларының жоғарғы арынды бу генераторлары үшін- 8.6-кестеде, 7-тарау, 3-параграф.

459. Табиғи циркуляциясы бар және будың жұмыс қысымы 4 МПа (40 кгс/см²) су құбырлы қазандықтар үшін және барлық энергетикалық қазандықтар үшін қорек суы сапасының көрсеткіштері Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрлігі бекіткен 17 шілде 2008 жылғы № 11-П қолданыстағы Электр станциялары мен желілерін техникалық пайдалану ережесінің (БҚ 34 ҚР 20.501-02) талаптарын қанағаттандырады.

460. Су жылыту қазандықтары үшін сіңірілетін және желі суының сапасы 8.7*-кестеде, 7-тарау, 3-параграф көрсетілген талаптарды қанағаттандырады.

3-параграф. Қазандық суының сапасына қойылатын талаптар
461. Қазандық суы сапасының нормалары, оны өзгеріп өңдеу режимі, үздіксіз және мерзімді үрлеу режимдері қазандықты дайындаушының құрылымдық құжаттамасы, су-химиялық режимді жүргізу жөніндегі технологиялық регламент, жылу химиялық сынақ нәтижелері негізінде жүргізіледі.

462. Бұл ретте қысымы 4 МПа (40 кгс/см²) дейін қоса алғанда бастырма қосқыштары бар бу қазандықтары үшін қазандық суының салыстырмалы сілтілеуі шамамен 20 % қабылданады; дәнекерленген барабандары бар және жаныштап үгіту әдісімен құбырларды бекітетін (немесе тығыздап дәнекерлеп жаныштайтын) қазандықтар үшін қазандық суының салыстырмалы сілтілеуі 50 % дейін қабылданады; дәнекерленген барабандары мен құбырлары бар қазандықтар үшін қазандық суының салыстырмалы сілтілеуі нормаланбайды.

463. 10 МПа (100 кгс/см²) дейін қоса алғанда қысымы 4 МПа (40 кгс/см²) астам бу қазандықтары үшін қазандық суының салыстырмалы сілтілеуі 50 % аспайды, 14 МПа (140 кгс/см²) дейін қоса алғанда қысымы 10 МПа (100 кгс/см²) астам қазандықтар үшін 30 % аспайды.

8.1-кесте

8.2-кесте

Көрсеткіш	Жұмыс қысымы, МПа (кгс/см2)
	0,9 (9)	1,4 (14)	2,4 (24)	4 (40)
Шрифт бойынша мөлдірлігі, кем емес, см	30	40	40	40
Жалпы қаттылығы, мкг·экв/кг
Темір қосындысының құрамы (Fe есептегенде), мкг/кг	Норма ланбайды
Мыс қосындысының құрамы (Сu есептегенде), мкг/кг	норма ланбайды	норма ланбайды	норма ланбайды
Еріген оттегінің құрамы (бу өнімділігі 2 т/сағ және одан астам қазандықтар үшін)*, мкг/кг	
Рн мәні, 25° С**	8,5-10,5	8,5-10,5	8,5-10,5	8,5-10,5
Мұнай өнімінің құрамы, мг/кг	5	3	3	0,5

8.4-кесте

Көрсеткіш	Жұмыс қысымы, МПа (кгс/см2)
	0,9 (9)	1,4 (14) и 1,8 (18)		4 (40) и 5 (50)
	Жылытатын газдың температурасы (есептік), ºС
	1200 дейін қоса алғ.	1200 дейін қоса алғ.	1200 астам	1200 дейін қоса алғ.	1200 астам
1	2	3	4	5	6
Шрифт бойынша мөлдірлігі, см, кем емес				40
Жалпы қатаңдығы, мкг·экв/кг			15	10	5
Темір қосындысының құрамы (Fe есептегенде), мкг/кг	Норма ланбайды	Норма ланбайды	150	100	50
Еріген оттегінің құрамы, мкг/кг
1	2	3	4	5		6
а) шойын экономайзерлері бар және онсыз қазандықтар үшін , мкг/кг	150	100	50	50		30
б) болат экономайзерлері бар қазандықтар үшін, мкг/кг	50	30	30	30		20
Рн мәні, 25º С	кемінде 8,5
мұнай өнімінің құрамы	5	3	2	1		0,3

8.5-кесте

8.6-кесте

8.7-кесте

Көрсеткіш	Жылумен жабдықтау жүйесі
	ашық			жабық
	Желі суының температурасы, ºС
	115	150	200	115	150	200
1	2	3	4	5	6	7
Шрифт бойынша мөлдірлігі, см, кем емес	40	40	40	30	30	30
Қатты карбонат: Рн 8,5аспайды
Рн 8,5 астам	рұқсат етілмейді			ССТ 108.030.47-81бойынша
Еріген оттегінің құрамы, мкг/кг	50	30	20	50	30	20
Темір қосындысының құрамы (Fe есептегенде), мкг/кг	300
Рн мәні, 25ºС	7,0 бастап 8,5 дейін			7,0бастап 11,0 дейін
Мұнай өнімінің құрамы, мкг/кг	1,0	1,0	1,0	1,0	1,0	1,0