Бухгалтерлік есепке заңнамалы- нормативтік құжаттардың әдістемелік жинағы 0705002 «Бухгалтерлік есеп және аудит»



бет42/45
Дата04.07.2016
өлшемі2.96 Mb.
#176747
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   45

Басқада дебиторлық берешек есебі

Басқада дебиторлық берешек есебіне бухгалтерлік есеп шоттардың типтік жоспары 1280,2180 шоттар қарастырылған.



р\р



Шаруашылық операция

Шот корресподен -

циясы


Д

К

1

Алынған вексельдер бойынша берешек төленді

1280

1010,1030

2

Жеткізушілерден тауарлар кірістелу барысында жетіспеушілік анықталды

1280

3310


3

Түгендеу барысында жетіспеушілік анықталды (анықталуға дейін)

1280


1010,1310,

1330,2410...



4

Басқада дебиторлық берешек қысқа мерзімдіден ұзақ мерзімдіге ауыстырылды

2180

1280


5

Ағымдағы банктік шоттан валюталық шотқа конвертация жасалды

1280

1030


6

Валюталық шотқа конвертация жасалды

1030/

1280


Қорлар бойынша синтетикалық есебі

Қорлар - қызмет барысында сатуға арналған, немесе сату үшін өндіріс процесінде, немесе өндірістік процесте немесе қызметтер ұсыну кезінде пайдалануға арналған шикізат пен материалдар, дайын өнім, аяқталмаған өндіріс, тауарлар. ХҚЕС №2 «Қорлар», ҰҚЕС №2 12 бөлімінде қарастырылған. Бухгалтерлік есеп шоттардың типтік жоспарында жіктеліп қарастырылады:

1310 – «Шикізат және материалдар», онда өндірістік процесте одан әрі пайдалануға арналған шикізат және материалдар, оның ішінде ауыл шаруашылық шикізаттар және материалдар есепке алынады;

1320 – «Дайын өнім», онда дайын, оның ішінде ауыл шаруашылығы өнімі есепке алынады;

1330 – «Тауарлар», онда тауарлардың, оның ішінде сатып алынған және қайта сатуға сақталған ауыл шаруашылығы тауарларының қозғалысына байланысты операциялар көрсетіледі;

1340 – «Аяқталмаған өндіріс», онда аяқталмаған өндіріс бойынша шығындар есепке алынады;

1350 – «Өзге қорлар», онда алдыңғы топтарда көрсетілмеген өзге қорлар есепке алынады;

1360 – «Қорларды есептен шығару бойынша резерв», онда қорлардың құнын сатудың таза құнына дейін төмендетуге арналған резервтерді құруға және қозғалысына байланысты немесе моральдық жағынан ескеруге байланысты операциялар көрсетіледі.

Қоймадағы қорлар қозғалысының карточкасында, сандық-сомалық карточкада және жауапты тұлғаның есебінде жүргізіледі. Кірістері №6 журнал-ордер, шығыстары №11 журнал- ордерлерде жүргізіледі.


р\р




Шаруашылық операция мазмұны

Шот корякорреспонденциясы





Д-т

К-т

1

Қорлар қоймаға бастапқы құнмен кіріске алынды

1310 -1350

3310

2

Әкімшілік қажетіне пайдаланған қорлар есептен шығарылды

7110, 7210

1310 -1350

3

Қызметкердің кінәсі бойынша жетпейқалған қорлар

шығарылды



1250

1310 -1350

4

Түгендеу барысында артық шыққан қорлар анықталды

1310-1350

6280

5

Аяқталмаған құрылысқа босатылған материалдар есептен шшығарылдыСписаниематериалов, относимых на стоимость незавершенного строительства

2930

1310

6

Қорлардың өзіндік құны есептен шығарылды

7010

1310 -1350

7

Негізгі өндірістің қажетіне пайдаланған материалдар

8100

1310

8

Қосалқы өндірісте пайдаланған материалдар

8300

1310

9

Есептік кезең басында аяқталмаған өндіріс негізгі өндіріске есепке алынды

8100

1340

10

Есептік кезең соңында өндірісте аяқталмаған өндіріс анықталды

8000

8100

11

Есептік кезең соңында өндірісте аяқталмаған өндіріс қоймаға босатылды

1340

8000

12

Қорлар үшін сатыпалушыларға шот ұсынылды

1210

6010

13

Ұсынылған шотқа ҚҚС есептелді

1210

3130

14

Тұрақты сатыпалушыларға баға жеңілдік берілді

1210

6030

15

Өндірістегі дайын өнім қоймаға босатылды

1320

8000

16

Қайтарымсыз қорлар босатылды

7210,

7470


1310-1350

17

Өтеусіз қорлар кірістелді

1310-1350

6230,

6280



Ағымдағы салық активтері бойынша есебі

Бюджетпен есеп айырысу кезінде салық және бюджетке төленетін басқа да төлемдердің артық төленген сомасын, сондай-ақ ұсынылған шот-фактуралар бойынша есепке алуға жататын қосылған құн салығының сомасын есепке алуды есептесулері, сондай-ақ корпорациялық табыс салығын төлеу бойынша аванстық төлемдер. Бухгалтерлік есеп шоттардың типтік жоспарында жіктеліп қарастырылады:

1410 – «Корпорациялық табыс салығы», онда бюджетке артық төленген корпорациялық табыс салығын көрсетуге байланысты операциялар, сондай-ақ корпорациялық табыс салығын төлеу бойынша аванстық төлемдер көрсетіледі;

1420 – «Қосылған құн салығы», онда есепке алуға жататын, оның ішінде салық заңнамасына сәйкес өтеуге жататын қосылған құн салығы, сондай-ақ бюджетке артық төленген қосылған құн салығы бойынша операциялар көрсетіледі;

1430 – «Өзге салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер», онда ұйымның банктік шотына аударуға жататын және салық заңнамасына сәйкес есепке алуға жататын өзге салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер есепке алынады.

Шаруашылық операция мазмұны

Шот корреспонденциясы

дебет

кредит

1.КТС бойынша аванстық есептеме жасалды

1410

3110

2.Аванстық есептеме бюджетке төленді

3110

1030

3.Жеткізушілерден алынған шот-фактура бойынша ҚҚС ескерілді

1420

3310

4.Бюджетке төленетін ҚҚС есептелді

3130

1420

5.Кәсіпкерлік шаруаға қолданған қорлардың ҚҚС ескерілді

7210

1420

6.Салықтар бойынша аванстық есептеме төлемдер есептелді

1430

3160,3170,

3180,3190



7. Тапсырылған аванстық есептемелер бюджетпен ескерілді

3160,3170,

3180,3190



1430

8. Кәсіпорында салықтар есептелді

7210,8100

3110-3190

9. Салықтар бюджетке аударылды

3110-3190

1030


Сатуға арналған ұзақ мерзімді активтер есебі.
Сатуға арналған ұзақ мерзімді активтер дегеніміз - егер олардың теңгерімдік құны жалғастыратын пайдалану жолымен емес, негізінен сату есебінен өтелетін болса, сатуға арналған ретінде жіктелетін ұзақ мерзімді активтерді есепке алуға арналған, бұл ретте сату ықтималдығы жоғары болып табылады. Бухгалтерлік есеп шоттардың типтік жоспарында жіктеліп қарастырылады:

1510 – «Сатуға арналған ұзақ мерзімді активтер», онда сатуға арналған ұзақ мерзімді активтер есепке алынады, мысалы сатуға дайындалған жабдық;

1520 – «Сатуға арналған істен шығатын топтар», онда сатуға арналған істен шығатын топтар есепке алынады, мысалы сатуға дайындалған жұмыс істейтін зауыт.


Шаруашылық операция мазмұны

Шот корреспонденциясы

дебет

кредит

1.Негізгі құралдардың қалдық құны сатуға ауыстырылды

1510

2410

2. Ауыстырылған негізгі құралдармен МЕА сатылды

1210,

1280


1510

3. Сатуға арналған активтер істен шығарылды

1210,

1280


1520

4. Активтер сату үшін істен шығарылды

1520

2410,2730



Өзге қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді активтер есебі.

Бухгалтерлік есеп шоттардың типтік жоспарында жіктеліп қарастырылады:

1610 – «Берілген қысқа мерзімді аванстар», онда активтерді жеткізу негізінде берілген, сондай-ақ есепті кезең ішінде тапсырысшылардан ішінара дайын бойынша қабылданған өнімдерге, қызметтерге ақы төлеу жөніндегі аванстар және өзге берілген қысқа мерзімді аванстар есепке алынады;

1620 – «Алдағы кезеңдердің шығыстары», онда есепті жылдың ішінде қазіргі кезеңде жүргізілген, бірақ алдағы кезеңдерге қатысты шығыстар (сақтандыру ұйымдарына төленген сақтандыру сыйлықтары, жалдау ақысы және т.б.) есепке алынады;

2910 – «Берілген ұзақ мерзімді аванстар», онда активтерді беруге берілген, сондай-ақ тапсырысшылардан ішінара дайын өнімге, көрсетілетін қызметтерге мерзімі бір жылдан асатын аванстар және өзге берілген ұзақ мерзімді аванстар есепке алынады;

2920 – «Алдағы кезеңдердің шығыстары», онда қазіргі есепті кезеңде жүргізілген, бірақ алдағы есепті кезеңдерге жататын шығыстар есепке алынады;

2930 – «Аяқталмаған құрылыс», онда аяқталмаған құрылыс бойынша шығындар есепке алынады, мысалы:

негізгі құралдарды салуға байланысты;

келешекте жылжымайтын мүлікке инвестиция ретінде пайдалану болжанатын объектінің құрылысымен байланысты шығындар;

2940 – «Өзге ұзақ мерзімді активтер», онда алдыңғы топтарда көрсетілмеген ұзақ мерзімді активтердің өзге топтары есепке алынады.



Шаруашылық операция мазмұны

Шот корреспонденциясы

дебет

кредит

1. Алынатын қорлар үшін аванс аударылды

1610,2910

1030

2.Бұрын төленген аванс жеткізушіге есекерілді

3310

1610,2910

3.Пайдаланбаған аванс қайтарылды

1030,1010

1610,2910

4.Қысқа мерзімді аванс ұзақ мерзімдіге ауыстырылды

2910

1610

5.Сақтандыру ұйымдардан сақтандыру құжаттар алынды

1620

1030

6.Алдынала жал төлемдер жасалды

1620

1030

7.Ағымдағы баспасөз үшін аударылды

1620

1030

8. Қысқа мерзімді алдағы кезеңдердің шығыстары ұзақ мерзімдіге ауыстырылды

2920

1620

9.Ағымдағы баспасөз шығындары есептен шығарылды

7210

1620,2910


Негізгі құралдар есебі

Негізгі құралдар дегеніміз - материалдық активтер, оларды ұйым өндірісте пайдалану немесе тауарларды болмаса көрсетілетін қызметтерді беру үшін, басқа тұлғаларға жалға беру немесе әкімшілік мақсаттар үшін ұстап тұрады және бір кезеңнен көп пайдалану болжанады да өз құнын амортизация арқылы шығарылған өнімнің өзіндік құнына ауыстырады.

Негізгі құралдар түрлері бойынша бөлшектенеді. Жекелеген түрлердің мысалдары мыналар болып табылады:

жер; жер және ғимараттар; машина жабдығы; кемелер; ұшақтар;

автокөліктік құралдары; жылжымайтын мүлікпен біріктірілген жиһаз бен жылжымалы мүлік; кеңсе жабдығы.

Негізгі құралдардың түрлері бойынша бөлшектеуге байланысты синтетикалық шоттар ашылады.

Актив ретінде бастапқы танығаннан кейін жылжымайтын мүлік барлық жинақталған амортизацияны және құнсызданудан пайда болған барлық жинақталған шығындарды қоспай оның өзіндік құны бойынша немесе барлық жинақталған амортизацияны және құнсызданудан пайда болған кейінгі жинақталған шығындарды қоспай қайта бағалау күніне дұрыс құны болып табылатын қайта бағаланған құны бойынша есепке алынады.

Негізгі құралдардың амортизациясын шоғырландыру үшін 2420 «Негізгі құралдардың амортизациясы» шоттар тобы арналған.

Негізгі құралдардың құнсыздануынан болатын шығындарды шоғырландыру үшін 2430 «Негізгі құралдардың құнсыздануынан болатын шығындар» шоттар тобына арналған.


р\р



Шаруашылық операция

Шот корресподенциясы

Д

К

1

Құрылыс аяқталғаннан кейін акті бойынша объект кіріске алынды

2410

2930

2

Негізгі құралдарға жөндеу жұмыстар жасалғаннан кейін бастапқы құны ұлғайды

2410

8300

3

Негізгі құралдардың кіріске алынуы:







3.1

Бұрын берілген аванс есебінен

2410

1610

3.2

Басқа заңды және жеке тұлғалардан

2410

3390

3.3

Бірлескен және еншілес ұйымдардан

2410

3320,

3330


4

Ұзақ мерзімді қаржылық жал есебінен

2410

4150

5

Құрылтайшылардан жарғылық капитал салым ретінде

2410

5110

6

Қайтарымсыз заңды тұлғалардан

2410

6220

7

Түгендеу барысында артық шыққанда

2410

6280

8

Жылжымайтын мүлікке инвестициялар негізгі құралдарға салынды

2410

2310

9

Қайта бағаланудан бастапқы құнның ұлғаюы

2410

5420

10

Негізгі құралдарды жылжымайтын мүлікке салуы

2310

2410

11

Қайта бағалану бойынша бастапқы құнның азаюы

Жиналған тозу сомаға түзету жасау



5420

2420


2410

5420


12

Бұрын қайта бағалану жасалғаннаның үстіне :

Бастапқы құнның өзгеруі

Жиналған тозу соманың түзетілуі

7420


2420

2410


7420

13

Бұрын жасалған қайта бағалануды қайта қалпына келтірсе

7420 шотты – кіріс бойынша

- ұлғаю сомаға (7420 шотта)


2410


2410

6240


5320

14

Қаржыландырылған ұзақ мерзімді жалдың қайтарылуы

2410

2160

15

Үлестік қатысу әдісімен акциялардың өтелуі

2030,2210

2410

16

Ұзақ мерзімді қаржыландырылған жалдың жал берушіге қайтарылуы (жалға алушының балансында)

4150

2410


17

Негізгі құралдың есептен шығарылуы (жоюдан,қаржылық жал және жетіспеушілікте) –баланстық құнға

- жиналған тозу сомаға



7410


2420

2410


2410

18

Кәсіпорынның қызметін тоқтату бойынша негізгі құралды есептен шығару - –баланстық құнға

- жиналған тозу сомаға


7510


2420

2410


2410

19

Тозу соманың есептелуі:

  • құрылыс салу бойынша

  • алдағы кезең шығындарға

  • тауарларды өткізудегі негізгі құралдарға

  • әкімшіліктің негізгі құралдарына

  • өндірістік цех негізгі құралдарына

  • операциялық жалдағы негізгі құралдарға

2930


1620

7110


7210

8400


7450

2420


2420

2420


2420

2420


2420




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   45




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет