Пайдаланған әдебиеттер:
1.Мұстафина Т.Қ. Спорттық медицина: оқулық.-А.:1997, 313 б.
2.Мұстафина Т.Қ., Дунаева З.Қ. Студентердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау.- А.:1993, 50 б.
3.Мұстафина Т.Қ. Спорттық медицина: оқу құралы.- А.: 1992, 65 б.
4.Мұстафина Т.Қ. Валеология негіздері: оқулық.- А.: 2001, 176 б.
5.Мұстафина Т.Қ., Дунаева З.Қ. Спорттық медицина (спорттық аурулар мен жарақаттар): оқу құралы. – А.: 1993, 65 б.
6.Мұстафина Т.Қ. т.б. Врачебно-педагогические наблюдения при занятиях физической культурой и спортом: учебное пособие на каз. и рус. языках. – А.: 1990, 75 с.
6.1.Қосымша әдебиеттер:
1.Ильющенко К.В. Баскетбол в Казахстане: учебное пособие по истории баскетбола Казахстана. – Алматы:, 2019
2.Баскетбол: Учебник для институтов физкультуры /под общ. ред. Ю.Н. Клещева, А.Г. Айриянца. Изд. 3-е, испр. и доп. – : «ФиС», 2015
3.Ильющенко К.В. Обучение и тренировка в баскетболе. – Алматы: «Кітап», 2016
№19. Тақырып. Спорттағы оқыс патологиялық күйлер.
Жоспар:
1 Оқыстан дамитын сырқаттық күйлер, жіктелуі, даму себептері мен механизмдері.
2.Даму себептері мен қатерлі себепшарттары, механизмдері
3. Реанимациялық әрекеттер: жасанды дем алдыру, жүректің жанама массажы.
Спорттағы оқыс потологиялық күйлер
Аурулардың түрлері адамзатқа ілгергі ғалымның белгілі болған. Олар біздің дәуірімізге түрлі ескерткіштерге қабірлерге жазып қалдырылғаны мәлім.Нәтижеде бізден алдын өткен ата – бабаларымыз қандай аурулармен кеселденгені олардан қайсыбірлер бүгінгі күнде бар қайсы бірі жоғалғандары белгілі.(Мысалы Лейтманоз , қызылша , тип аурулары). Айнықса Қытай медицинасы гүлдеп дамыған дәірде оларды дауалау жолы , және олардың келіп шығуы туралы мәліметтер көптеп ұшырайды.
Аурулардың түрлері , олардың түрлеріні үйренетін пән (ғылым)“патологиясы” патос –грекше- ауру “Логас-пән. Петология тірі организмдегі (табиғаттағы ) нормадан шыққан өзгешеліктерді өз-ішіне алады. Мұндай өзгерістер түрлі формада болып , патологияның мазмұныда кем көлемде болады. Патологияның түрлері меншікті патология патологин физиологин патологин гистрологин , патологин анотомияларға бөлінеді.
Жалпы патология кейбір ауруларды , олардың барлық белгілерін тексереді. Мысалы , ас-қазан , аяқ-сыну , гепотит меншікті патология. Кейбір аурулар мен олардың белгілерін тексерумен шұғылданады.Ауру организмдердің фуекцияларын – патологин физиология тексереді. Әрқандай ауру организм функциясыны түрлі дәрежеде бұзызылуына алып келеді. Мысалы, асқазан системасының ауруы ас қорытудың бұзылуын , жүрек аурулары қан – айналу системасының бұзылуына , бүйректердің ауруы , зәр шығару фуекциясының бұзылуына алып келеді.
Патологин гитология. Организмдегі клеткалармен толарда болады, өзгерістерді микроскоп арқылы тексереді.
Па тологиялы анотолия патологияның аурулар нәтижесінде органдар , толалар клеткалар , түзілісіндегі өзгерістерді тексертіп пән. Қазіргі уақытта патология өлген мүрделер үстінде кесу әдісімен тексереді. Кәдімгі заманнан бері адамзат аурулардың себебін білуге ынтылып келген. Медицина ғылымы белгілі дәрежеде дамығанға дейін аурулардың пайда болу себебін идеалистік пікірде болып , адам организміне жын-жыбыр , ібилистерден, тәуіптер , дуагерлер арқылы болған.
Гуморал теориясы- негізгі салушы грек врачы болып /медицина атасы / . Бұл ғылым түрлі аурулар себебі организмдегі сұйықтың заттардың өзгерісіне байланыстырадЫ. Оның пікірі бойынша организм құрамында сұйықтықтар болып олар: қан , қара ,сары өт.
Целюлар теориясы- мұның негізгі қалаушы Вирхов.Ол организмдегі патологин прцесстерді клеткалардың өзгерісімен байланыстырады.Бұл әлі организмдегі клетка , толаларды тереңірек үйренудіталап етеді.
Кейінгі уақыттарда патологин процестерді тереңірек үйренген ғалымдар.С.П. Боткин, И.М. Сечеков, И.П. Павлов ,Н.Е. Выденискілер патологияның бірқанша заңыдылықтарын ашты олар:
1.Аурулардың сыртқы және ішкі факторларыны бір – біріне байланысты деп білу. Мұндай қарау биологын заңдылық болып организм және сыртқы ротса бірлігінен келіп шығады.
2.организмді бір бүтін деп қарау.
3.Патологи процестердің физиологын процестермен байланысты.
Саулық бүтіндей организмде түрлі орган және системалар функцияларының сыртқы ортамен әсерлер нәтижесінде өзгеріп тұруы түсініледі.Мысалы, жүрек қан тамыр системасы тыныштық дәірде жүрек орташа минутына 70-75 рет қықарады. Мүскіл қысқарғанда минутына 180-200 ретке дейін қысқарады.
И.П. Павлов пікінше патология организмінің сыртқы ортаның артықша әсерлерімен ұшырасуы. Мысалы, механи әсер, ыстық-суықтық патоген микроорганизмдер нормадан жоағары дәрежесіне душар болу нәтижесіндегі өзгерістер.Адамдардың сыртқы ортаға үйренуі қабілеті оларға организмдердің үйрене алған адам саулығы бар адам делінеді. Спортсмендер шынығуы саулыққа үлкен әсер етеді.
Достарыңызбен бөлісу: |