Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті
Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus)
Басылым: екінші
Ф ЕНУ 703-08-21. Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Екінші басылым
Альдегид тобы
бар моносахаридтер альдозалар, ал кетондық тобы барлар кетозалар
деп аталады. Көміртегі тізбегінің ұзындығына (3-10 атом)
байланысты триоза, тетроза,
пентоза, гексозаға т.б. бөлінеді. Көбіне табиғатта кездесетін түрі пентозалар мен гексозалар.
Моносахаридтердің ашық тізбекті түрі Фишердің проекциялық формуласы арқылы
көрсітіледі. Көбінесе моносахаридтер тұйықталған тізбек (циклдің) түрінде кездеседі.
Егер альдогексодағы альдегидтік топ бесінші көміртегі
атомындағы гидроксилмен
байланысып, алты мүшелі цикл түзетін болса, ол пираноздық деп аталады және
термодинамикалық тұрақты болады. Альдегид тобының төртінші
көміртегі атомындағы
гидроксил тобымен байланысуы арқылы түзілген бес мүшелі цикл фураноздық деп аталады.
Фураноздық цикл
Тұйық тізбекті
формаларды ықшамды түрде Хеуорс
формулаларымен көрсетуге
болады.
α – жазықтық астында
β – жазықтық үстінде
