Сүлде маскүнемдік - Са2+ иондарын жақсы байланыс-
- тыратын нәруыз (панкреолитин)
- пайда болуы
- Лактоферриннің
- алмасуы бұзылуы
- Холецистокинин өндірілуі
- артуы
- Ұйқыбезде темір
- иондары артық
- жиналуы
- Ұйқыбезде кальций
- тұздарының артық
- жиналуы
- Ұйқыбездің қызметі бұзылуы
Ұйқызбезде асқорыту ферменттері өндіруінің бұзылыстары: - Амилолиздік фермент-
- тер азаюы
- Ішек қуысында ыдыра-
- тылмаған көмірсу-
- ларының мөлшері көбеюі
- Ішек қуысында осмостық
- қысым көтерілуі
- Судың кері сіңірілуі
- азаюы
- Липолиздік
- ферменттер
- азаюы
- Протеолиздік
- ферменттер
- азаюы
- Нәруыздар
- сіңірілуі
- бұылуы
- Ішек қуы-
- сында онко-
- тикалық
- қысым
- көтерілуі
Тағамның мембраналық ыдыратылуының бұзылыстары - Астың қуыстық
- ыдыратылуы
- жеткіліксіздігі
- Ашішек
- эпителий
- бүрлерінің
- бүліністері
- Мембраналық
- ас қорыту
- ферменттерінің
- жеткіліксіздігі
- Ішектердін
- қимылдық
- әрекеттері
- күшеюі
- Тағамдық заттардың толық ыдыратылмауы
- Астың сіңірілуі қатты бұзылуы
- Ыдырамаған тағамдық заттар ішектің төменгі бөліктеріне ауысуы
- Онда бактериялардың әсерлерінен уытты өнімдер құрылуы
- ішектің
- шырышты
- қабығы
- бүлінуі
- Балаларда
- гипотрофия
- дамуы
Ішектердің сіңіру қызметінің бұзылыстары - Мәлабсорбция синдромы (фран. mal - ауру, дерт, лат absorptio - сіңіру) - деп ас қорыту ферменттерінің жеткіліксіздігі-нен ашішектерде тағамдық заттардың сіңірілуі және сіңірілген заттардың ішек қабырғалары арқылы қанмен, лимфа-мен ағзаларға тасымалдануы бұзылыс-тарын айтады.
Мәлабсорбция синдромының сатылары - 1- билиарлық (лат. bilis - өт) сатысында май ыдыратылуы мен тасымалдануы бұзылады;
- 2- жасушалық (целлюлалық) сатысы ашішек-тің сіңіруге жауапты құрылымдары (бүрлері) бүлінеді;
- 3-тасымалдау сатысы ішек қабырғасында қанайналым мен лимфа ағуы бұзылуынан сіңірілген заттардың ішкі ағзаларға тасымал-дануы нашарлайды.
Мәлабсорбция синдромы - Тұқым қуатын гендік
- ақаулары нәтижесінде
- кейбір
- (дисахаридазалар,
- дәндік дақылдардың
- нәруыздарын ыдырататын)
- ас қорыту ферменттерінің
- түзілмеуінен дамиды
- √ қуыстық және мембраналық
- ас қорытылуының
- бұзылыстары;
- √ ішек қабырғасында қан
- іркілуі немесе ишемиясы;
- √ ашішектердің қабынуы;
- √ ішектердің қимылдық әрекеттері
- күшеюі
Диарея - – үлкен дәреттің сұйықтығы артып жиі іш өтуімен көрінетін дерттік үрдіс.
- Даму тетіктеріне қарай:
- √ сөлденістік (секрециялық);
- √ жалқықтық (эксудациялық);
- √ сіңірілудің аздығынан дамитын – диареяларды ажыратады.
Сөлденістік диарея - Ішектің шырышты қабық жасушаларында
- аденилатциклаза ферментін әсерлендіруі
- Na+ иондары сөлге көп шығарылуы
- Ішек қуысында осмостық қысым көтерілуі
- Үлкен дәреттен судың
- кері сіңірілуі азаюы
Эксудациялық диарея - - ішектердің қабынулары (ойық жаралы колит, дизентерия, амебиаз т.с.с.) кездерінде нәжісте қабынулық жалқық, лейкоциттер және эритро-циттер пайда болады. Соңғысының болуы ішек қабырғасының жарала-нуын көрсетеді.
Ішектерде сіңірілудің аздығынан дамитын диареялар - Осмостық белсенді
- заттардың сіңірілмеуі
- Ішектердің қимыл-
- дық әрекеттерінің
- артуы
- √ толық ыдыратыл-
- маған тағам көп
- болуы;
- √ дисахаридазалардың
- (лактаза, изомаль-
- таза т.б.) туа біткен
- тапшылығы т.с.с.
- √ ашішектің жартысы-
- нан астамы
- оталуы;
- √ асқазан
- мен тоғышек арасы-
- нда жыланкөз болуы
- √ гипертиреоз;
- √ тітіркенген ішек
- синдромы,
- √ ішектерде дерттік
- бактериялардың
- қатты өсіп-өнуі;
Іш қатуы - Себептері:
- √ өте жеңіл қорытылатын тағамды көп қабылдау;
- √ кезбе жүйкенің қозымдылығы төмен болуы;
- √ гипохолия;
- √ ішектерде серотонин, мотилин, вазобел-сенді ішек пептидтерінің аз өндірілуі т.б. ішектердің қимылдық әрекеттері әлсіреуі.
- Ішектердің кейбір бөліктерінің
- қатты жиырылып қалуынан
- Ішектердің жиырылуға
- қабілеті жоғалуынан
Спазмдық іш қату - Себептері:
- √ ауыр жан-дүниелік күйзелістер;
- √ асқазан, өт жолдары, ұйқыбез қабыну-лары кездерінде «ағза-ағзалық” рефле-кстер дамуы;
- √ қорғасынмен, сынаппен уланулар кездерінде;
- √ кейбір дәрі-дәрмектердің (Fe2+, Ca2+ иондары бар дәрілер, транквилизатор-лар т.б.) әсерлерінен - ішектердің қатты жырылуы.
Атониялық іш қату: - Себептері:
- √ тағамда торшалардың аз болуы, асқазанда гиперхлоргидрия болудан тағамның артық ыдыратылып кетуінен;
- √ науқастардың ұзақ төсек тартып, жатып қалуы;
- √ ацетилхолин түзілуіне қажетті В1-витаминінің тапшылығы;
- √ іш қуысындағы ағзаларда хирургиялық әрекеттерден кейін т.б.
Іш қатуының зардаптары: - Ішектердің секрециясы азаюы
- Дәреттің сұйық бөлігі кері сіңіріліп, қатып қалуы
- Ішектерде микробтардың артық өсіп-өніп кетуінен астың
- іріп-шіруі күшейіп, уытты заттар өндірілуі
Балаларда диспепсия - - тамақтанудың бұзылуынан немесе микробтардың әсерлерінен туындайтын ас қорытудың жіті бұзылысы.
- √ артық тамақ бергенде,
- √ қосымша тамақ
- дұрыс берілмегенде,
- √ жасанды тамақтанды-
- руға ауыстырғанда
- √ бактериялардың
- әсерлерінен;
- √ қарапайым диспеп-
- сияның асқынуы-
- нан
- жұқпалы аурулар
- кездерінде дене
- қызымы көтерілуі-
- нәтижесінде ашішек
- бүрлерінің
- бүліністерінен
Диареяның нәтижесінде - Айналымдағы қанның қоюлануы
- және көлемі азаюы
- Ішкі ағзалар мен мый қызметтері бұзылуы
Құсу - - асқазан өнімдерін ауыз арқылы сыртқа итеріп шығаруға бағытталған күрделі рефлекстік әрекет.
Құсуға әкелетін себепкер ықпалдар - ішек бітелістері,
- пилороспазм немесе стеноз,
- ішек қабырғаларының өзгерістері,
- асқазанның ойық жарасы тесіліп кетуі,
- дәліздік (вестибулалық) құралдардың қызметі бұзылыстары. Мәселен, қозғалыстық (теңіздік, автокөліктік т.с.с.) аурулар (кинетоздар) кездерінде,
- жіті аппендицит,
- миокард инфаркты,
- бүйрек-тас ауруы,
- өт-тас ауруы т.б.
- Құсудың патогенезінде мидағы құсу орталығына серпіндердің шеткері жүйке аяқшаларынан түсуі немесе құсу орталығының тікелей қоздырылуы маңызды орын алады.
Даму патогенезі бойынша құсу - √ бас сауыты ішінде
- қысым көтерілуі,
- √ менингит,
- √ энцефалит,
- √ уремия
- Асқазанның
- химиялық,
- механикалық
- рецепторларынан;
- ас қорыту жолдары
- мен басқа ағзаларда
- (бауыр, бүйрек,
- жатыр) пайда
- болған рефлекстер
- Жағымсыз иіске
- немесе басқа
- шартты белгілерге
Ұзақ толастамайтын құсу - организмнің сусыздануына;
- газдық емес алкалоз дамуына;
- организмнің қатты жүдеуіне;
- тіс кіреукесінің жұқаруына;
- асқазан мен өңештің механикалық бүліністеріне - әкеледі.
Дәрістің мақсаты - Бауыр қызметтері бұзылыстарының жалпы этиологиясы және патогенезімен таныстырып үйрету.
Дәрістің жоспары - Бауыр қызметтері бұзылыстарының жалпы этиологиясы;
- Бауыр қызметтерінің жеткіліксіздігі;
- Гепатоциттердің бүліну жолдары;
- Бауыр қабынуының патогенезі;
- Бауыр циррозы;
- Порталдық гипертензия, даму жолдары;
- Асцит, даму жолдары;
- Бауырлық кома, түрлері, патогенезі;
- Бауыр қызметі бұзылыстарының көріністері.
Бауыр қызметтері бұзылыстарының этиологиясы - Өзіндік біріншілік
- себепкер ықпалдар
- Салдарлық
- себепкер ықпалдар
Бауырға тікелей әсер ететін біріншілік себепкер ықпалдар: - Вирустар (вирустық гепатиттер А,В,С,Д, Е т.б.) мен бактериялар (туберкулез, мерез, іш сүзегі т.б. қоздырғыштары);
- Қарапайым жәндіктер мен құрттар (амеба, лямблий, эхинокок, бөсір (аскарида) т.б.);
- Экзогендік, эндогендік улы өнімдер, дәрі-дәрмектер (сынап, фосфор, сульфаниламидтер, антибиотиктер, ішімдік, тіннің ыдырау өнімдері т.б.);
- Бауырда өттің ұзақ іркіліп қалуы, темір иондары жиналуы;
- Аллергиялық серпілістер (екпе, тағамдық және дәрілік аллергендер),
- Өспе өсуі;
- Физикалық және механикалық (иондағыш сәулелер, жарақат) ықпалдар;
- Тағамдық факторлар (нәруыздар, витаминдер жетіспеуі, тым майлы тамақ қабылдау).
Бауырдың салдарлық бүліністерінің себептері - Қанайналым жеткіліксіздігі;
- Гипоксия;
- Қан аурулары (анемия, лейкоздар);
- Бүйрек қызметінің жеткіліксіздігі;
- Эндокриндік бездердің аурулары (қантты диабет, жіті гипокортицизм);
- Қатерлі өспе метастазалары;
- Зат алмасуларының тұқым қуатын аурулары;
- Темір иондарының бауырда жиналып қалуы;
Бауыр қызметінің жеткіліксіздігі - – бауырдың уытсыздандыру қызметінің және өт өндірілуі мен оның ішекке шығарылуының бұзылыстарымен, гепатоциттерде қан нәруыздарының түзілуі қатты азаюымен көрінетін, қалыпты бауыр қызметінің кемуінен дамитын тұтас организмнің дерттік жағдайы.
Достарыңызбен бөлісу: |
