Детективті хикаят Алматы, 2021
жүктеу/скачать 3 Mb. Pdf көрінісі
|
| Сүлеймен қарақшы
— Мен төртiншi лагерьде болған емеспiн. Бiрақ олар туралы есiткенмiн. Ондағы пахан-атамандардың өмiрiн қазiр айтсам, сенбейсiңдер. Қысқасы, оны барғанда көресiңдер... — Прекратить разговоры! — деп айқайлады осы кезде қапталдағы атты солдат. — Идите тихо! Микай жым болды. Сүлеймен оның сөзiне түсiнбесе де не айтқанын ұғып, ашуы келдi. — Немене, Микай. Бiзге сөйлеме дей ме? Қолымызды байлағанымен, тiлiмiздi байлаған жоқ қой. О несi-ай, кәпiрдiң... — Шамалары келсе, тiлiмiздi де байлап қоймақшы. Жарайды, сөйлемей-ақ қояйықшы. Әр күн сайын айдаудың нешеме қиыншылықтарымен ендi- ендi таныса бастаған Сүлеймен солдаттар “сөйлеуге тиым салады” деп ешуақытта ойлаған емес-тi. “Құдай-ау, адамды азаттық пен ерiк-бостандықтан айырғаны былай тұрсын, сөйлесуiне де кедергi келтiредi екен-ау. Тiптi түзге де уақтылы шығармайды. Айдау мен қамаудың азабы — тар торға қамап қойғанында емес, осылайша адамның қалыпты нәрсесiне тежеу салуда екен. Иә, мен сияқты түз бөрiсi мен тау қыраны iспеттес еш тәртiп пен қалыпқа сыймайтын тежеусiз адамның да мойнына қамыт киiлетiн уақыты болады екен де. Амал не? Қол байлаулы. Желкеңе мылтық кезенген көп айдаушының дегенiне әзiрше көнбеуден басқа шара жоқ...” Сотталушылар орман табанын жапқан жұмсақ қарға малтығып, үш сағаттай жүрдi. Бiр кезде алдарынан тiкенектi сымдармен қоршалған лагерь де көрiндi. Лагерьге кiре берiс қақпада мылтық асынған бес-алты солдат тұр. Бурыл атты қақпаның алдына тұтқындарды тұрғызып қойды. Өзi күзетшiлермен сөйлестi. Онымен сөйлесiп болған күзетшiнiң бiрi қақпаны ашты. Бурыл атты сотталушыларға “Марш!” — деп бұйырды да, өзi алға түстi. Айдалушылар соңынан ердi. Қақпадан өтiп, лагерь iшiне кiргенде айдалғандар тiзеден келген қалың қардан құтылғандай болды. Өйткенi лагерь iшiнде адам жүретiн жолдардағы қар күрелiп тасталыпты. Күрелген қар екi жақта да тау болып үйiлiптi. Үйiлген қардан жан-жақтағы ағаштар да көрiнбейдi. 318 Сүлеймен қарақшы — Құдай сақтай көр. Мына қарды кiм үйдiрген сонша? Төбеге қарай қалай лақтырған өзi? — дедi Төрекелдi таңқала. — Осындағы жатқандардың бiразына қар күретедi. Бiразына ағаш қырыққызады. Одан басқа не жұмыс бар дейсiң мұнда. — Қары бар болсын, Микай. Ал мен тура таудағы тар шатқалда келе жатқан сияқтымын. Күрелген қар iшiндегi ойма жол солға бұрылғандарында алдарынан ағаштан соғылған ұзын үй шықты. Үйдiң екi шетiнде биiк ағаш мұнара тұрғызылыпты. Олардың бастарында мылтықтарын көлденең ұстаған солдаттар тұр. Үй алдында да бiрнеше қарулы әскерилер бар екен. — Уһ, жеттiк-ау әйтеуiр. Бiздi ар жаққа жiбермей мына баракта бiраз ұстайды. Осында он шақты күн “адаптироваться” етуiмiз керек. — Түсiнбедiм, не етуiмiз керек дейсiң, Микай? Одан соң мына үйдi барақ дедiң бе? — деп сұрады Аязбек. — Барақ емес — барак. Сотталушылар жататын үйледi мұнда барак деп атайды. Осында бiраз жатқызып, келгендердi түрме өмiрiне үйретедi. Содан соң арғы жақтағы барактарға орналастырады. Нағыз лагерьге кiргенiмiз жоқ әлi. Ол анау шарбақтың арғы жағында. Қазақтар ендi байқады. Алдарындағы ұзын казарманың екi шетi жаңағы өздерi кiрген қақпаның жанындағы торлы шарбақ сияқты тағы қоршалған екен. — Өкiмет те қызық, шарбақ iшiне шарбақ жасап... — Қызықты әлi көрген жоқсың. Бұл шарбақтың iшiнде тағы шарбақ бар. Жалпы, бұл лагерь үш-төрт айналма шарбақтан тұрады. — Қашатын адам мына казарманың ағаш дуалдарын бұзып-ақ қаша бермей ме? — Қашып бопты. Дуалдардың арасының бәрi темiрмен торланған. Осы кезде барак маңындағы солдаттар бiр-бiрiнен бес-алты қадамдай алшақтап, қаруларын оңтайлай ұстап, тiзiлiп тұра бастады. |