Детективті хикаят Алматы, 2021
жүктеу/скачать 3 Mb. Pdf көрінісі
|
| Сүлеймен қарақшы
шығар. Ол дәйiстi өлтiрем деп өлтiрдi дейсiң бе. Өзiнен болды. Отыз сегiзiншi жылы, яки тура қырық жасқа толған шағымда Қоңырбөрiктен он жетi жасар қыз алдым. Арада үш ай өткенде Жайқынбайдың Құлтаны колхоздан ұрланған малдарды менен көрiп, жаламен үш жылға соттатып жiбердi. Сотталып бара жатып Құлтанға айттым: “Үш жыл емес, мен үш-ақ ай отырамын. Келген күнi сенiң басыңды аламын”, — дедiм. Алатын едiм. Егер сол молданың қылығы болмағанда... — Сөзiңiздi бөлейiн, Сүке. Сiз қанша рет сотталсаңыз да және қанша жылға кесiлсеңiз де, үш айдан артық отырмағанға ұқсайсыз. Осының сыры неде? — Бұл да хақиқат нәрсе. Әйтеуiр бiр амалын тауып шығып кететiнмiн. Оның үстiне артымда менi жоқтайтын адамдарым көп едi. Түрме бастықтарының бәрi ақшаға сатылатын. — Ендi жаңағы әңгiмеңiздi жалғастырсаңыз. — Содан айтқанымдай, үш айдан кейiн ауылға оралдым. Келсем, жас қатыным жоқ. Ауылда сол кезде Тәшкен жақтан келген бiр сарт молда имамдық жасап жүретiн. Сол молда мен түрмеге кеткен соң әйелiмдi: “Байың ендi келмейдi. Өкiмет оны атып тастайды. Сен жас кезiңде теңiңдi тауып ал” деп әбден айналдырып, қапалдағы қатыны өлген бiреуге бiр бұзаулы сиырға сатып жiберiптi. Молда айтқан соң жазғанда шара бар ма? Айтқанына көнiп, кете барған ғой. Ол кәззәп, молданы айтам да, ауылға келе жатқанымды есiтiп, үйi мен бала-шағаларын тастай сап, қашып кетiптi. Жаңағы оқиғаны ағайындардан естiген мен, қапалдағы қатынымды iздеп бардым. Байы да, өзi де қорыққандарынан сөйлеуге тiлдерi шықпай, отырып қалды. Мен хақиқатты бiлген соң оларға жақсылық тiледiм де, әлгi молданы iздеуге шықтым. Ой, сондағы ашуланғанымды көрсең. Ондай кезде менi ешкiм ұстай алмайды. Содан молданың соңынан Тәшкен бардым. Танитындардан сұрастырып жүрiп, оның Хожентке кеткенiн есiттiм. Хожентке барсам, ол Ошқа қашыпты. Найсап, өзiн iздеп келе жатқанымды күнi бұрын бiлiп қоя ма, қай жерге барсам да, орнын сипап қаламын. 548 Сүлеймен қарақшы Қойшы, сонымен, бүкiл Өзбекстан мен Тәжiкстанды бес ай адақтап, молданы қолға түсiре алмадым. Арада бiр жыл өткенде оған деген ашуым басылып, ол уақиғаны ұмытқандай едiм. Бiр күнi жазға салым Тәшкендегi Әстi имам мешiтiнiң шайханасына барып қалсам, әлгi сабаз қақ төрдегi нар үстiнде шәй iшiп отыр. Менi көрiп, тiл-ауыздан айырылды. Ал менiң басылып қалған ашуым бұрқ етiп қайта көтерiлiп кетпесi бар ма? Шынымды айтсам, ол ашу — анау жас қатынымды қызғанғаннан көтерiлетiн... Көрген сәтте-ақ әлгi молдаға жетiп бардым да, сол жағын ала малдас құрдым. “Қалай, пiрiм, амансың ба?” деп едiм, тiлi жұтылғырдың сөйлеуге шамасы келмей, басын изеген болды. Мен шайханашыны шақырып, екi табақ палау мен екi бөтелке арақ әкелуiн өтiндiм. Ол аталған нәрселердi заматта әкелдi. “Же!” — дедiм молдаға палауды көрсетiп. Қатты әбiржiген ол, екi табақ палауды да апыл-ғұпыл жеп қойды. Оны жеп болғанда бөтелкенiң бiрiн ашып, кесеге толтыра құйдым да, “Iш!” — дедiм. Сорлы қорыққанынан кесе тола арақты сiмiрiп салды. Екiншiсiн де сөйттi. Содан маған бiр, жанын солар сақтап қалатындай айналада толып отырған жұртқа бiр, алақ-жұлақ қарады. “Болдың ба?” — деп сұрадым мен. Ол басын изедi. “Болсаң, иманыңды үйiр”, — дедiм де, қонышымдағы ұзын екi жүздi қанжарымды суырып алып, әлгiнiң басын тiземе бастым да, тамағынан орып-орып жiбердiм. Орғаным былай тұрсын, қой бауыздағандай тамағын осып, басын кесiп алдым да, шайхананың ортасына лақтырып жiбердiм. Мойнынан қаны атқылаған бассыз дене орнынан ұшып тұрды да, екi-үш қадам жасап, нардан аунап түстi. Ой, сондағы шайханадағы жұрттың дүрлiккенiн көрсең. Бiреулерi тесiкке, бiреулерi есiкке қарай қашты. Лап етiп, бiрден қашқандары сондай, есiк пен тесiкке бiразы кептелiп, сыртқа шығып кетуге мұршалары болмай, бiрiнiң үстiн бiрi басты. “Ей, сендердiң ешқайсыларыңа тимеймiн. Неге қашасыңдар?!” — деп айқайласам да, құлақ асар бiрi жоқ. Екi шайханшық сарт көмiр салатын үлкен жәшiкке кiрiп тығылып жатыр. Оларға да “қорықпаңдар”, — деп айқайладым. Есi кеткен екеуi жәшiкке түсiп алып, үстерiнен қақпағын жауып алды. |