Диплом жүмысы тақырыбы: «Бастауыш сыныпта есім сөздерді оқыту»

3-тапсырма. Өрескел- сөзінің әріптерінен бірнеше сөз жазыңдар II. 2.4.Сөйлемді оқьпу барысында есім сөздерді ұғындыру.

І.Бастауыш мектеп оқушылырының сөздік қорын молайту жұмыстарында олардың сөздерді орынды пайдалану үшін алдымен сөйлемді дұрыс құрастыра білуі қажет. Сөйтіп-тиянақты ойды білдіретін сингаксистік құрылым, сөйлем дұрыс құрастырулары арқылы оқушылар өз ойын анық, жинақы және тиянақты жеткізуте дағдыланады. Оқушылар сөздік қорындағы сөздерді грамматика заңдарының негізінде сөйлемдер құрап айта алмаса, онда оның сөздік қорындағы сөздердің кажеті шамалы. Мектепке дейінгі кезде балалар тілдің грамматикалық заңдылықтарын механикалық тұрғыдан біліп келгенмен, ол сөйлеу кезінде бірқатар қателіктерге бой алдырады. Мектептің мақсаты балаларға граммтикалық заңдылықтарды үйрете отырып, сөздік қорын молайтумен қатар сол сөздерді дұрыс қолдануды үйрету. Сондықтан бастауыш мектеп оқушыларының сөздік қорын молайтуда сөйлемдердің құрылысымен таныстыру. Сөйлемнің түрлерін оқыту барысында жүргізілген жұмыстарда оқушыларда мынадай дағдылар мен икемділіктер қалыптасады.

1. 
   Сөздік қорындағы сөздерді дұрыс қолдану;
   

1. 
   Өз ойын толық жеткізуі;
   

1. 
   Сол арқылы сөздік қорындағы сөздерді белсенді
   пайдалана алу;
   

1. 
   Сөздік қорындағы сөздерді шығармашылық
   жұмыстарында еркін пайдалана алу.
   

55

1. Төмендегі сөздерден бастауыш жасап бастауыш пен

1-тапсырма. Төмендегі сөйлемдерден «көмбе» сөзінің мағынасын

салыстырыңдар.

Біздің ауылда бір байдың көмбесі қалып кетіпті. Асқар, мен саған

ойыншықтарыңды жерге көмбе дедім ғой!

2-тапсырма. Төмендегі сөздерден бастауыш жасап, сөйлемде тек

бастауыш пен баяндауыш болсын.

Көмбе, оқушы, жаз, қыс.

3-тапсырма. Көмбе сөзінің әр дыбысынан сөздер құрастырыңдар.

Сөздерден сөйлем құрастырыңдар.

Көмбе Белгілі сөйлемдегі көп нүктенің орнына керек сөзді

қойыңдар.

1-тапсырма. «Байлам» сөзіне мәндес сөздер табыңдар.

2-тапсырма. Берілген сөйлемдегі көп нүктенің орнына керек

сөзді қойыңдар.

Асан кешеден бері тәуекел деп, бір . . . келе алмай жатыр.

Керекті сөздер тұрғысы, барғысы, байпағы, кеткісі.

3-тапсырма. Соңғы дыбысы «а» дыбысымен аяқталмайтындай

етіп, өлең шығарыңдар.

а-а-а-а

а-а-а-а

2. Қандай? Сұрағына жауап беретін сөздерц сөйлемде өз орнына

1-тапсырма. «Ақыр» сөзінің мағынасын түсіндіріңдер.

2-тапсырма. Қандай сұрағына жауап беретін сөздерді сөйлемде өз орньіна қойыңдар.

З^тапсырма. Мына схема бойынша сөйлем құрастырыңдар.

Кім
Қайда

Не істеді

2-тапсырма. Арна сөзі сөйлемде қандай сұраққа жауап беріп тэдр. Сырдария өзенінің арнасы біздің ауылдың жанымен өтеді.

3-тапсырма. Сөйлемді дұрыс кұрастыр

¥шты

Ұшақпен

Тракторшы

¥шты

Берілген сөйлемдерде қате жоқ па? Себебін түсіндір.

1-тапсырма. Сөздерді оқып шығып оларды мағыналарына қарай екі топқа бөліңдер. Сұлу, әдемі, қоркақ, сужүрек, көркем, келбетті.

2-тапсырма. Берілген сөйлемдерде қате жоқ па? Себебін түсіндір.

Мен ауылға бардым. Мен шіддеге бардым. Наурызда күн жылы болады. Қаңтарда күн ыстық болды. 3-тапсырма. Мақалды қалай құрастыруға болады.

Шапкантіай

■■яшвнння

Качғанлай

Оқу

Инемен

Пышақпен

Күрекпен

Апак

Өзен

Құдық

Осындай тәсілдер мен өтілген сабақтардың нәтижелігін білу үшін біз мынадай бақылау жұмыстарын алдык,

Бастауыш мектеп сқуіпылырының сөздік қорын байыту қазақ тілін оқыту эдістемесі мен мектеп практикасында юкейкесті мәселенің біріне айналып отыр. Себебі, қазіргі заман мектептен шьғармашылық қабілетін, шешен, продуктивті ойлау қабілетіне ие жеке түлғаны тэрбиелеп жэне оқытып шығаруды талап етіп.

Шығармашылық жұмыстармен айналысатын адамдардьң (ақындар, жазушылар т.б.) басқа адамдардан айырмашыльғы олардың сөздік қорының мол болып жэне осы сөздік қорындағы сөздерді орынды пайдалана білетіндігінде. Мұндай адамдар сөздердің мағыналарын дұрыс түсініп, эр сөзді өз орнында пайдалану арқылы адамзат мақтанышы айналған шығармаларды дүниеге экелді. Сондықтан, бастауыш мектептің мақсаты оқушылардың өз бетінше білім алуда белсенділігін арттырып, олардың сөздік қорын молайтып, оқу мазмұны сәйкес материалдарды игере алатын, өз пікірін дұрыс жеткізе алатын қабілеттердің дамуының негізін қалау болып табылады. жұмысымызда озық тәжірибелі мұғалімдермен, жаңашыл педагогтардың еңбектерімен, мектеп кркаттарымен талдау барысында алға қойылған мэселерді шешу бағыттары айқындалды.

Бастауыш мектеп оқулықгарындағы мэтіндерін статистикалық эдіспен таддау жүргізіп, әр сыныігқа берілетін лексикалық тұлғалардың көрсеткіштері анықталды. Лексикалық минимум құрамына кіретін сөздер мағынасы, тіркесіп, сөз тудыру, тэрбиелік маңызы бар қабілеттерге ие болуы керек. Оқушылардың өз бетінше білім игеру қабілеттерін арттырып, теориялық ойлауға дағдыландыратын арнайы жаттьғулар жүйесін жасау қажеттілігі туындады.

Осындай бағыттарда атқарылған жұмыстар біздің зерттеу жұмыстарымыздың мақсатын айқындады. Мұндай әдістемелік жүйе жұмысымызда баяндалған ой қорытындылар мен тркырымдар талаптарына жауап беруі керек.

59

Сонымен, окушылардың өздерінің сөздік қорындағы сөздердің мағыналарын түсініп, оны дұрыс қолдану қабілеттеріне ие болуы, белсенді пайдалануы. Мүндай іс - эрекеттерді орындау үшін оқушылардың бойында сөздік қордың молаю белгілері қалыптасуы қажет. Сөздік қордьщ молаю белгілері қалыптасқан оқушы өзінің сөздік қорындағы сөздерді өз бетінше аткдратын жұмыстарды еркін қолдана алады. Ол эрбір сөйлеген сөзінде, жазған жазба жүмыстарында сөздерді орынды, дұрыс пайдаланады. Мұндай қабілеттерге жету үшін мқғалім оқушылардың сөздік қорын молайтуға арналған эдістемелік жүйе қүрып жэне сөздік қордың қалыптасу белгілерін үнемі бақылауға алу қажет. Окушылардың сөздік қорының қалыптасу белгілерін үнемі бақылауға алу қажет. Окушылардың сөздік қорлары мұғалімнің тікелей басшылығымен толады. Сол үшін, мұғалім сөздік қорды молайтуға арналған арнайы жаттығулар жүйесін жасап, сабақ құрылымы мен оны өту тэсілдерін білуі керек. Осындай талаптар орындалған жағдайда ғана окушылардың сөздік қорының молаю белгілері калыптасады.

60

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. 
   Уайсова Г. Бастауыш класс оқушыларына алғашқы лексикалық
   ұғымды беру кіт. Бастауыш кластарда қазақ тілін оқыту методикасы
   А:Мектеп 1987-80-99 бет.
   

1. 
   Әміров Р. Асқарбаева А. 2-3 класс Қазақ тілі оқулыгына
   методикалық нұскду (орыс мектептері үшін) А: мектеп 1983-63
   бет.
   

1. 
   Әміров Р. Бірінші класта окушылардьң тілін дамыту үшін істелетін
   жұмыстар А: 1957-51 бет.
   

1. 
   Бозжанова К. Әміров Р. Бастауыш мектепте казж; тілін оқыту А:
   Мектеп. 1964- 84 бет.
   

1. 
   Үйықбаев И.Қ. Қазақ тілі методикасының очерктері (екінші басылуы)
   А: Қаз. мем. ОПБ. 1962 - 108 бет.
   

1. 
   Рахметова С. Бастауыш сыныптарда сқушылардың тілін ұстарту А:
   Рауан. 1997- 140 бет.
   

1. 
   Рахметова С. Кіші жастағы оқушылардың жазу тілін дамыту А:
   Мектеп. 1978-70бет.
   

1. 
   Ахабаев А. Бектиев Қ. Текст единицалары және олардың
   сипаттамалары кіт: Қазақ тексінің статистикасы А. 1973-25 - 30 бет.
   

1. 
   Балақаев М. Қазақтілі мэдениетінің мәселелері А., 1965
   

11 .Ахабаев А Статистичсский анализ лексико морфологический структоры языка казахской публицистики 197421 стр.

12.Байтанаева Д Информационные характеристики казахского текста А. 1985-17стр.

ІЗ.Жұбанов А. X Статистические исследования казахского текста с применением Э.В.М На материале романы М. Ауезова "Абай жолы" 1973 -37 стр Единный лексический минимум М. 1985- 64 стр.

14.Штейнфельд Э. Частотный словарь современного русского летературного языка //Русский язык национальной школе 1962 №6 13-16 стр.

61

ІО.Львов М.Р. Тенденция формирования грамматического строя писменной преч учащихся в средней школе Магнитогорск 1972- 447 стр.

17.Морковкин В.В. Сафьян Ю.А. Степанова Е.М. Дорофеева И.Б Лексические минимумы современного руского языка (отв. ред. В.В. Морковкин) М. 1985-608 стр.

18.Становление речи и усвоение языка ребенком Сост и автор предисловие Н.И. Лепская сб. Статей МГУ М. 1985- 116 стр.

19.Бектаев Частотный словарь языка Абая МКУС Л. 1966.

2О.Аралбаев А Вокализм казахского языка 1970 Татубаев С. Статистичский анализ спектор гласных А, 1968

21 .Прудникова А.В Лексика в школьнем курсе русского языка М., Просвещение 1979-143 стр

22.3ак А.З Как определить уровень развитие мышление школьников- М,. Знание 1987-96 стр.

23.3ак А.З. Развитие теоретического мышйх младшая школьников- М, Педагогики 1984- 152 стр.

24.Менчинская Н.А Моро М.И Вопросы методики и психология обучения арифметике в начальных классах

25.Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии Учпедгиз1946.

26.Матюшкин А.М. Проблемные ситуации в мышлении и обучении М Педагогика 1972.

27.Работа над словом на уроках русского языка в начальных классах М, Просвещение 1973 - 144 стр .

28.Н. Богоявленский Н.А. Менчинская Психология усвоения знаний в школе Из - тво АПН РСФСР М 1959 347 стр.

29.Коляденко Г.С. Сенкович М.П. Развитие речи с элементами стилжтики Л.: Просвещение 1981-264 стр.

ЗО.Гонолобин Ф.Н. Психология: Учебние пособие дш педучилище по спец №2001-М.: Просвещение, 1973 - 336 стр.

31 .¥йықбаев И.Қ., Әлімжанов Д., Кәтенбаева Б.Д. Ошқаров А. Қазақ тілі

62

методикасының мәселелері. 32.Жалпы редакциясын басқарған. И.Қ. Үйықбаев А., Мектеп 1969- 228

сөздігі Ш., 1990- 124 бет.

34.Мектепте қазақ тілі мен эдебиетін оқыту мэселелері Қазақ тілі мен эдебиеті мұғалімдерінің 1957 жылғы апрельдегі республикалық кеңесінің материалдарынан А.,ҚМОПБ 1958 - 248 бет.

35.Мұғалімге қазақтілінен көмек А., Мектеп, 1972,-140 бет.

Ф.4.7-007-03

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ

МИНИСТРЛІГІ

М.О. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік унивөрситеті

«Бастауыш мектепте филология пәнд^рін оқытудың теориясы мен әдістемесі» кафедрасы

_{ҮГ ҮГ/г\\Тг' ТГ Һ}




Тақырыбы: Бастауыш сынып оқушыларыныңЩ

тілдік қорын дамыту

Пікір берушілер:

ф.ә.к., доцент С. Боранбаев

№ 26 мектептің «Қазақ тілі мен әдөбиеті» пәнінің мұғалімі

(мерзімі)

(мерзімі)

5?

X

Мазмұны

1. 
   Бастауыш сынып оқулықтарының лексикалық жүйесін зерттеуде
   статистикалық эдістерді қолдану 18
   

1. 
   Оқулық мэтіндерінің жиілік құрылымының ерекшеліктері 30
   

1. 
   Оқулық мәтіндеріндегі лексикалык жүйені реттеудің кейбір
   мэселелері 48
   

1. 
   Бастауыш сынып оқулықтарының лексикалық минимумы 63
   

Пайдаланылған эдебиеттер тізімі 68

Соңғы жылдары тілдік қубылыстарды сандық және сапалық жақган анықгауда зерттеліп отырған матсриалдың бслгілі бір ықтимал статистикалық зандылықгарын ашуга мүмкіндік беретін лингвостатистикалык^ әдіс-тәсілдер қолданылуда (Қ.Бектаев, А.Жүбанов, Ә.Ахабаев, Қ.Молдабек т.б.). Бүл тәсілдерді әсіресе бастауыш сынып оқулык^ары (БСО) тілінің лексикасы мен морфологиясына қолданып (Қ.Молдабек), ондағы сандық және сапалық ерекшеліктерді айқындау, зерттеу нәтижелеріне сүйене отырып, сөздердің қолданылымындағы кейбір тіл заңдылықтарын түсіндіру жалпы тіл білімінде ерекше маңызға ие болып отыр.

1950 жылдардагы оқулық мәтшдерін

зерттеу насынасы ретівде алу себебіміз - бслгілі бір мақсатқа орай Қ.Молдабек 70 жылдардағы БСО мәтіндерін, Қ.Мамаев 90 жылдарды, ал М.Ермекбаев 2000 жылдардағы БСО мәтіндері бойынша зерттеу жүргізіп келсді. Зерттеу бағытындағы орынды достүр жалғастығын қүптай отырып, осы оқулықтардың қүрастырылуы белгілі бір жүйегс түсіп, балалардың жас срекшеліктеріне қарай білім мазмүны сүрыптала бастаған 50 жылдарға соқпай өту мүмкін емес. Сондықтан да оқулықтар тілі жайында сөз қозғағанда, алдымен осы окулықгардың қүрастырылу, зерттелу тарихына қатысты материалдардан бастағанды жен санаймыз.

Лингвостатистикалық әдістер тіддік фактілерді жадағай түрде санамалаудан гөрі оларды топтастырып, белгілі бір елшемдер негізінде ықтималды немесе дедуктивтік болжамдар жасауға мүмкіндік береді. Осы түрғыда XX ғасырдың соңында түрлі жастагы балалар тілін статистикалық әдіс-тәсілдермен зертгеудің алғашқы қадамдары жасалды (Н.А.Рыбников, Э.Штейнфельдт, А.Люблинская, М.Р.Львов т.б.). Баланыц ана тілді меңгеруінде оның мектеп-жасывдағы кезеңі ерекіде маңызды. Себебі, бүл кезде тілді үйренудің балалық кезеңі біртіндеп оны хмектепте оқытып-үйретудің жүйелі формасына көшеді. Осы жүйелі білім берудің бірден-бір көзі ретіндегі окулықгарды лингвостатистикалық әдіспсн зерттеушілердің бірі Қ.Молдабек 70 ж. БСО мәтіндері мен балалар әдебиеті (БӘ) мәтіндеріндегі сөз қолданыстарды қарастырса, Қ.Мамаев 90 ж. БСО мәтіндеріндеп сөз формалары мен сөз қолданыстардыд қолданылу жиілігі негізінде кейбір тілдік заццылықтарды ашуға тырысты. Соңғы жылдары

"Атамүра" баспасынан шықкдн БСО мәтіндерін зерттеген М.Ермекбаев окулықтардағы сирек қолданылган сөздерді анықтап, олардың окушылардың тіл байлығын арттырудағы маңызын ескеріп, оны дамыту жолдарын қарастырды. Біздің зерттсу нысанымыз ретіндеғі 50 жылдардағы БСО мәтіндерін статистикалық әдіспен

зсрттеуіміздің жоғарыда аталған еңбектерден ерскшелігі - осы зерттеулер негізінде әрбір 20 жыл аралығындагы БСО мәтіндеріндегі сөздік қорды анықтап, олардың өсу динамикасын ашу. Бүл да такырыптың өзсктілігін сипаттайды.

НБІлім берудің компыотерлік қүралдары кеңінен іскс қосылып отырған біздің дәуірімізде "адамзаттың жасаган рухани-мәдени күндылықтары мен ашқан гылыми жаңалықтарын жеткіншек үрпаққа сатылап жеткізудің қолайлы қүралы"[1,8] окулықгардың лингвистикалық, стильдік сипаттарын анықтауда жәнс мәтіндерді формалық жүйеге келтіруде лингвостатистикалық әдіс-тәсіддердің айрықша маңызы бар. Өйткені оқулық жасайтын басты қүрал оның мәтіні десек, осы мәтіндердің балалардың жас срекшеліктеріне қарай лексикалық жагынан мақсатқа сай бөлінуі мен грамматикалық жағынан толыктығын арнайы зерттеу - бүгінгі таңдағы оқулық сапасын айқындайтын өзекті мәселенің бірі.

50 жылдардағы БСО мәтіндерін зерттеу нысаны ретінде алу мақсаты тарихи себептерге де қатысты. Үлггық оқулықгарымыздың іргесін қалаған Ы.Алтынсарин, А.Байтүрсынов пен М.Дулатовтардың жазған оқулықгарынан бергі ксзевдс қалыптасып кслс жатқан үрдісті 1918 жылғы "Шагын үлттардың мектептері туралы" қаулы бүзып жіберді. Таптық козқарасты басшылыққа алған үлтсыздық бағытындағы бір үлгщегі мектептерде орталықтан жіберген оқулықтар мен оку бағдарламалары басшылыкка алынды. Әсіресе "халық жауларын" талқандау секілді әйгілі нәубет жылдары үлтымыздын зиялылары жаипай кудалауға үшырап, окулық жазу ісі іркіліске үшырады[1,22].

Сондықтан да БСО мәтіндерін зерттеу жайындағы мәселеде алдымен осы оқулыктардың заман талабына сай, оқушылардың жас срекшелігіне байланысты белгілі бір ғылым негіздерін игерту мазмүнында қүрастырылуының бастамасы осы 50 жылдар болды деп * есептейміз. Сөз болып отырған кезендегі оқулықтардьің лексикасы мен морфологиясында бслгші бір дәуірлік сипатқа тон тілдік срекшеліктер мен сездік қолданыстардың болуы заңды. Зерттеу мақсаты осы талаптардан туындап отыр. Бүл айтылгандарға қоса оқулық мэтіндерінщ мазмұнын формалық жүйеге кслтіру секілді теориялық мәселелер де зерттеуіміздің басты мақсатыныц бірінен саналады. Сонымен бірғе 50 жылдардағы оқулықтар тілін статистикалық әдістермен зерттеп, ондагы сөз қолданыстарды 1970--000 жылдардағы БСО мәтіндерінід лексикасымен салыстыру нәтижесінде олардағы айырмашылықтарды ашу және оқушылардың әрбір кезеңге тән сөздік қорының есу динамикасын анықтау да -ісрттеу мақсатымыздың негізгі бағьғітарының бірі.

Балаларға арналған 50 жылдардағы оқулыктар мәтіндерін квантитативтік әдіспсн зерттеу жәнс оны 1970-2000 жылдар

аралығындағы оқулықтармен сглыстыру нотижесіндс түңгыш рст окулық мәтіндерінің лсксика-грамматикалық қүрылымы анықталып, бала тілінің сөздік қоры мен қурамының нсгіздерінс талдау жасалынды.

Зерттеу тақырыбы бойынша тілдік материаддарға талдау жасау және эксперимент жүргізу барысында мынадай гылыми нәтижелер алынды:

балаларға арналган 50 жылдардағы оқулық мәтіндері лингвостатистикалық әдіспен зерітеліп, олардың лексикалық қоры анықгалды;

- окулық мәтіндерінің алфавитті-жиілік сөздіктерін алу нәтижесінде

- БСО мәтіндерін квантитативтік әдіспен зерттеу нәтижесіндс

65535. 
       50 жылдардағы оқулыктардың лексикасын 1970-2000 жылдардағы
       оқулықгармен салыстыру арқылы әрбір 20 жыл аралығындағы
       оқушылардың сөздік қорының осу динамикасы анықталды;
       

65535. 
       окулықтар мәтіндеріндегі сирск кездесетін сөздерді нсгізге ала
       отырып, окушының тіл байлыгын арттыруда мағыналық қүндылыгы
       жоғары, жаңа мәнге мс сөздердің болашақта оқулықтар қүрастыруда
       кеңінен қамтылу мүмкіндігі статистикалық нәтижелср арқылы
       негізделіп, нақтыланды;
       

65535. 
       лингвостатистикалық зерттеу нәтижесінде оқулықтардағы сездік
       қордың мәтін колемінс тәуелді екендігі анықталды;
       

65535. 
       тандама көлемінің өсуіне қарай, сирек қолданылатын сөздер саны
       азая түсетшінс 1950-2000 ж.ж. БСО мәтііщерін салыстыра зерттеу
       негізінде кез жеткізуге болады;
       

65535. 
       типологиялық сипаттағы айырмашылықтар тіддің морфологиялық
       қүрылымына да байланысты: тілдс неғүрлым аналитикалық қүрылым
       элементтері көбейген сайын, согүрлым сөздердің орташа қайталануы
       да өсе түсетіні түрлі күрылымдағы тілдерді салыстыру нәтижссіндс
       айқындалады;
       

65535. 
       оқулықтарды лингвостатистикалық түрғыда зерттеу мәтіндердің
       сөзбен қамтылуындағы айырмашылык тілдің типтік белгілеріне қарай
       емес, мазмүндау стилі мен тақырыптық ерекшеліктеріне байланысты
       болатындыгын керсетсді;
       

65535. 
       сөз таптарының қолданылымы бойынша салыстырылған мәтіндер
       арасындағы өзара байланысгарды анықтауға болады. ІМәтіндердің
       кейбір сапалары осы шамаларға байланысты;
       

6
грамматикалық қүрылымын салыстыра зерттеу нәтижесіиде окулыктардағы лексикалық қордың өсу динамикасы анықталады;

- окулық мәтіндеріндегі соз қолданыстарды анықгау әрбір сынып
бойынша меңгерілуге тиісті материал колемінің жаңа қолданыстармсн
толығып отыруын реттестіруге мүмкіндік береді.

Мәтінге типологиялық, стилистикалық және статистикалық зерттеулер жүргізуге қажетті материал болып табылатын БСО мӨтіндерініқ лексикалық және морфологиялық қүрылымы анықгалып, жиілік сөздіктсрі алынды. Бүл қолданбалы тіл білімі саласына, лингвостатистикалық әдіспен зерттеушілерге, компьютермен тіл үйренушілерге езіндік үлес қосары анық.

Зерттеу жүмысының негізгі түжырымдары мен алынган сөздіктерді мектепте окушылардың создік қорын молайту жонс ана тілімізді меңгерту мәселелсрінде пайдалануга болады.

Соңғы 50 жыл аралығындағы оқулық мәтіндерінің лексикалық қоры анык^алып, олардағы сөздердің қолданымы көрсетілді. Бүл түрғыда зерттеу жүмысы тіл тарихына да қажетті материал бола алады.

Зерттсу жүмысының үсынған тсормялық негіздемелері мсн алынған нәтижелерін:

65535. 
       БСО мәтіндерін қүрастырудың теориялық-әдіснамалық негізін
       анықтауда;
       

65535. 
       мәтіндердің лексикалық байлығы мен ондағы сөз қолданыстар
       негізіндс тіл табиғаты жөншдсгі теориялық мәселелерді қарастыруда;
       

- бала тіліндсгі қолданымы ескерілгсн оқулықтардың жиі және

Зерттеу жүмысының нсгізгі түжырымдары мен нәтижелері республикалық ғылыми басылымдарда 20 мақала түрінде жарык коріп, 4-уі халықаралық конференция материалдарында баяндалды. Атап айтқанда "Орта Азия - тіл мен мәдениеттің достық ошағьГ', "Түркі тілдерінің компыотерлік қоры" атты халықаралык конференциялар (Шымкснт, 1995 ж.); Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің 10 жылдығына арналған "Руханият мәселелері жонс діннің қазіргі қоғамдағы орньГ' агты ғылыми-практикалық конференция (Шымкент, 2001 ж.); ф.ғ.д., профессор М. Оразонтың 60 жылдығына арналған 'Түркітаным жоне қоғамдық пәндер" атгы халықаралық ғылыми-теориялық конфсренция (Шымкент, 2002 ж.). Диссертация тақырыбы бойынша 1 жиілік сөздік, 2 оқу-әдістемелік қүрал жарияланды.

Зерттеу материалы рстіндс 50 жылдардағы БСО мәтіндсрі алынды. Алынған нәтижелср 1970-2000 жылдардағы БСО мәтіндсрі