Диплом жұмысының өзектілігі. Тіл адамзат қоғамында қатынас құралы, сөйлесім пікір алысудың құралы ретінде қызмет атқаратын құбылыс, біріншіден, тілсіз ешбір қоғам өмір сүре алмайды. «Тілсіз ұлт құрымақ»
жүктеу/скачать 492.5 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қалаға барды, жақсы оқушы
| 2. Сөз тіркесі - синтаксистік единиқа. Сөз тіркесі сөйлем жасаудың негізгі материалы болуының өзі синтаксистің бір саласы ретінде жұмсалатынының белгісі. Орыс тіл білімінде сол сияқты Түркологиялық білімнің алғашқы қалыптасу кезінде де сөз тіркесі айтылып келеді. Бірақ сөз тіркесі бірде жай сөйлемнің синтаксисінде, кезде керісінше жай сөйлемнің сөз тіркесінің бір нұсқасы ретінде қарастырылады. В.В.Виноградов еңбектерінен бастап сөз тіркесі синтаксисі синтаксистің негізгі бір жеке объектісі ретінде қарала бастады да, сол кезден осы күнге дейінгі орыс тілі жайлы еңбектердің барлығында синтаксистің басты объектісі ретінде сөз тіркесі және сөйлем деп берілу негізгі бағыт болып отыр. Осы сияқты бағыт Түркологиялық әдебиеттерде де орын алғаны белгілі. Е.И.Убрятова сөз тіркестерінің сөйлем мүшелерінің ыңғайында қарастырды, осы пікірді С.Аманжолов та қолдағанды. Ал қазіргі кезде сөз тіркесі қазақ тілінде де синтаксистік единица ретінде арнайы қарастырылып келді. Солай бола береді. Дегенмен, сөз тіркесінің синтаксистік единица екені туралы соңғы кезде талас пікірлер де орын ала бастады.
А.Н.Гвоздев, Д.В.Фоменко сияқты ғалымдар, әсіресе, соңғы ғалым «Словосочетание является ли единицей языка?» деген арнайы мақала жазып, онда сөз тіркесі жалпы жеке қаралуға тиіс емес деген қорытындыға келді. Осы мақаланың төңірегінде де даулы мақалалар жарияланды. Сол жарияланған мақалалардың негізгі сөз тіркесінің единица екеніне баса назар аударды. Негізгі сөз тіркесінде синтаксисі, синтаксистің негізгі бір саласы. Ол дау тудырмаса керек. Өйткені, біріншіден, осы уақытқа дейінгі грамматикада орын алып келді, екіншіден, сөйлемнің де сөз жасалу жігі өзіндік тобы болатыны еске алынуы керек. Ондай топ негізінен тек сөз тіркесі арқылы көріне алады. Қалаға барды, жақсы оқушы өз алдына тұрғанда сөйлемде емес. Бірақ сол сөздер бір-бірімен тіркесу арқасында сөйлемнің аясын кеңейту, соны дамыту үшін жұмсалады. Соған материал болады. Сол материалдық топты өз алдына жеке объекті ретінде қарастыруға тура келеді. Бұл оның өзіндік тілдік единица екенін дәлелдесе керек. жүктеу/скачать 492.5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|