І.Аналитикалық жаттығуларды орындаудың негізгі мақсаты оқушының аналитикалық ойлау қабілетін дамыту, тілдің грамматикалық құбылыстарын анықтау, грамматикалық талдау.
Аналитикалық жаттығулар сөйлем ішіндегі сөз тіркестерін таба білу , сөз тіркестерін салыстыру, сыңарларына сұрақ қою, басыңқы, бағыныңқы гыңарларды таба білу, олардың морфологиялық белгілерін анықтау мақсатында жүргізіледі. Бұл жаттығулар сөз тіркестерінің басты негізгі фекшеліктерін тани білуге дағдыландырады. Жаттығулар бірте - бірте күрделене түседі.
Сөз тіркесін оқытумен байланысты машықтану жаттығулары т.б) өткізу формасы да (ауызша, үргізілетін аналитикалық жаттығулар жүйесі:
1-жаттығу. Мәтпіннен сөз тіркестерін табыңдар. Бағыныңқы басыңқы юмпоненттерінің қай сөз табында екенін ауызша айтыңдар. Есімді сөз піркестерін табыңдар.
Төрт жерден албыраған аспалы шамдар жақын үйдің жайын айтқызбай- ақ баяндап тұр. Бәрі де қазақ даласына бұрын келмеген карығы мол, үлкен шамдар. Қара барқытпен оюланған туырлықтың иығын шығара керней тұрған алтын бояулы уықтай шам жарығында түрын бір көрмеген салтанат сияқтанады. Бірімен - бірі араласқан ояулар, қызыл - жасылды терме бояулар, түкті кілемдер, күміс «аптырған адалбақандар бұл үйдің жасалуына бірталай - ақ ой :еткендігін айтып тұр. Біріне - бірі сай, асыл нәрселерді жарасымын ауып жымыңдысып тұрғандай.(Ғ. Мүсірепов ).
Бұл жаттығудың мақсаты - мәтіннен сөз тіркесін табу.
Міндеті - сөз тіркесінің бағыныңқы компонентінің, басыңқы компонентінің кай сөз табында жасалғанын анықтау. Есімді сөз тіркестерін таба білу. Жұмысты орындау арқылы оқушы мынадай нәтижеге жетті:
тексті мәнерлеп оқып, мазмұнына мән береді;
мәтіннен сөз тіркестерін тауып үйренеді;
сөз тіркесінің түрін, яғни бағыныңқы, басыңқы компонентерден
тұратындығын, олардың белгілі бір сөз табынан
жасалатындығын меңгерді, білді;
есімді сөз тіркесі мен етістікті сөз тіркесінің айырмашылығын
білді;
морофологиядан алған білім-дағдыларын сипаттап
байланыстыра алады.
2-жаттығу. Мына өлеңнен етістікті сөз тіркесін табыңдар. Етістікті сөз тіркестерінің багыныңқы сықарлары қызметіңде қай сөз табы қолданылып тұрганына жазбаша талдау жасаңдар.
Достарыңызбен бөлісу: |
