Дипломдық ЖҰмыс (жоба) Тақырыбы: «Ірімшік зауыты» апат кезінде өртті сөндіру тактикасы

“Меркі ірімшік зауыты”ЖШС 2015 жылға арналған өндірістік бағдарламасы.

    2015 жылы жоспар бойынша дана өнім өндірілмек, ол 2004 жылғы өніммен салыстырғанда 16,4%-ке артық, сонымен бірге өнімдер бағасы 3%-ке өседі деп жоспарлануда.

Сонымен кейде тиімді жұмыс істеудің алғышарты болып өндірістік бағдарламаны құру болып табылады. Оны жасау үшін көптеген факторларды ескеріп нақты маркетингтік зерттеулермен қатар, экономикалық көрсеткіштерді анықтап, содан соң шешім қабылдау қажет.

Жалпы өнім – аяқталмаған өндірісті қосқандағы кәсіпорынның барлық шығарылған өнімдері мен көрсетілген қызметтерінің қосындысы. Тауарлық өнімнің жалпы өнімнен айырмашылығы – аяқталмаған өндіріс пен ішкі шаруашылық айналымының кірмейтіндігінде. Аяқталмаған өндіріс пен ішкі шаруашылық айналымының құрылымы бойынша кейбір кәсіпорында тауарлық өнім мен жалпы өнім сәйкес келеді.

Өнім өткізу көлемі өнімді жөнелтумен немесе төлеумен анықталады. Ол жоспарлы, салыстырмалы және нақты қазіргі бағамен көрсетілуі мүмкін. Нарық экономикасы жағдайында бұл көрсеткіш алғашқы орында болды. Өнімді өткізу өндіріс пен тұтынушы арасында байланыстырушы бірлік болып табылады. Өнімнің нарықта жаппай сатылуы мен оған сұранысқа байланысты оның шығарылу көлемі де анықталады. Біздің зерттеп отырған кәсіпорынымыз тамақ жасау саласындағы Қазақстанда сүт өнімдерін өндіретін өндірістік бірлік болғандықтан оған сұраныс өте жоғары, оның негізгі тұтынушылары Қазақстанның және басқа елдердің негізгі өндіруші және өңдеуші саласындағы компаниялар болып табылады. Сондықтан да кәсіпорындағы өнім көлемін өндіру сұранысқа ғана емес өндіріс қуатына да сүйенеді. Қазіргі кезде шет елдерден техниканың жаңа түрлерін алуға көптеген алғы шарттар жасалды. Талдауды өндіріс пен өткізудің натуралды және құндық түрдегі динамикасын талдаудан бастасақ:

Кесте 3 -Өнімді өндіру мен өткізудің динамикасын талдау.

№	Көрсеткіштер	өлшем бірлігі	2014ж	2015ж	%-к өсу қарқыны	+,- ауытқуы
1 - -	Өндіру көлемі Құндық түрінде Натуралды түрінде	мың тг тонна	190945,0 3000,0	257274,0 4285	134,7 142,8	+66329 +1285
2 - -	Өткізу көлемі құндық түрінде натуралды түрінде	мың тг тонна	189267,5 2850	193946,6 3100	102,4 108,7	+4679,1 +250

Кәсіпорын үшін үлкен орынды мемлекет тарапынан тапсырыстарды орындау жатады, яғни ол өз кезегінде уақытылы төлем, несие бойынша жеңілдіктер, льготалармен ұштасып жатыр.

Тауарды өз уақытысында жеткізбеу осы кәсіпорынның ғана жұмысына зиянын тигізіп қана қоймай, ол сонымен жұмыс істейтін серіктес фирмаға да және басқа да бірліктерге зиянын тигізуі мүмкін. Шаруашылық іс - әрекеттің қорытындыларынан өнімнің ассортименті, өндіріс құрылымы мен өнімді өткізу үлкен әсер етеді.

Кәсіпорынның өнім ассортименті мен өнім шығару құрылымын жасағанда бір шетінен өнімге деген сұранысты, екінші жағынан еңбек, шикізат, техникалық, технологиялық, қаржылық және басқа ресурстарды тиімді үйлестіре білу қажет.

Ғимараттың тасушы конструкцияларының бұзылуы көбінесе максималды шығынмен байланысты, өйткені өрт кезінде ауыр конструкциялар құлаған кезінде бөлмедегі бар заттың барлығын қиратады. Құрылыс материалдарының бұзылуы локальді және жалпы сипаты бар, ол тапсырманы конструктивті-жоспарлы шешуіне байланысты, сонымен бірге өрт сөндіру бойынша өрт бөлімдерінің сәтті жұмыстарына байланысты. Негізгі өрт сөндіру құралы су болып табылады.

K_1,2 – капиталды шығындар,

l_1,2 – экономикалық шығындар,

I_1,2 - өрттен болған шығын.

ҚҮ өртті сөндіру үшін шығу кестесіне сәйкес гарнизон техникалары пайдаланылады. Осы кезде автоматты түрде №2 шақыру бойынша күш пен құралдар бірінші нұсқадағыдай екінші нұсқада да шығады. Сумен сөндіру уақытын статистикалық көрсеткіштер анализінен 30 минутқа тең деп аламыз, пайдалану шығындары келесі формула бойынша анықталады:

l₁=1_ам+l_гсм+l_зп+l_ос+l_трто

мұндағы:

l_зп – төлем ақыға шығындар;

l_трто – сөндіруге, жөндеуге, техникалық қызмет көрсетуге шығындар;

1_ам – аммортизациялық есептеулер

l_ос - өрт сөндіру заттарына шығындар;

l_гсм – жанар-жағар май материалдарына шығындар.

Барлық пайдалану шығындарының көлемі екі нұсқадағы шығындары тең, сондықтан оларды анықтамаймыз, жанар-жағар майдан басқаларын.

Өртті сумен сөндіру үшін пайдалану шығындарын анықтаймыз.

Q_общ = 28 л/с, өрт сөндіру уақытында (T_туш=30 мин.) су шығындалады:

1 м³ судың құны – 31 теңге.

W=Q_{общ *} T_{туш *} 60 = 0,028 * 30 _* 60 = 50,4 м³

С_о.с=С_вод. = W _* 31 = 50,4* 31 = 1562,4 теңге.

Өрт сөндіруге 1 өрт автомобилін орнату қажет және сөндіруге 3 «А» оқпанын, қорғауға 2 «Б» оқпанын беру қажет. Өрттегі жұмыстар үшін жеке құрамның 6 бөлімшесі қажет.

Жанар-жағар май шығынын анықтаймыз. Су беруге АЦ-4-40 бір автомобиль және басқа арнайы техника жұмыс жасайтын болады. Жанар-жағар майдың шығынын анықтау үшін кесте құрамыз.

Майлауға шығындалғанды ескере отырып шығындалған бензиннің құны құрайды:

С_гсм = С _* 1,25 = 1683*1,25 = 2103,75 тенге.

С_{тр. то}=1562,4 теңге әр автомобильге -

қорытынды 1345*11 = 17186,4теңге.

Төлем ақыға шығындарды анықтаймыз, ол үшін құжат бойынша берілгендерді аламыз:

1. 
   2-ші бөлімшедегі қарауыл бастығы 92000 теңге
   
2. 
   Бөлімше командирі 75000 * 2 = 150000 тг.
   
3. 
   Жүргізушілер 65000 * 2 = 130000 тг.
   
4. 
   Өрт сөндірушілер 60000 * 4 = 240000 тг.
   

Бір күндік төлем ақыны анықтаймыз, яғни 8 жұмыс сағатына:

520000 : 30 =17333,3 теңге;

Бір сағат жұмыс үшін:

17333,3 : 8 = 2166,6 теңге;

30 минут жұмыс үшін:

2166,6 : 2 = 1083,5 теңге;

6 бөлімше жұмыс жасаған кезіндегі төлем ақыны анықтаймыз:

1083,5 * 6 = 6498 теңге;

Пайдалану шығынын анықтаймыз:

С₁ = 17333,3+ 2166,6 + 1083,5 + 6498 = 27081,4 теңге.

Өрт кезіндегі мүмкін шығынды анықтаймыз. Зауыт қымбат тұратын қондырғылармен әртүрлі заттармен жабдықталған.

Анализ көрсеткендей, жану ауданы 100 м² құрайды, яғни сауда залы толық отпен алынған.

Өрт туындау қорытындысындағы шығын 3000000 теңгені құрайды, сонымен қатар қымбат тұратын қондырғылардың жойылуы 160 мың теңгеден аса шығынды құрайды.

Өрттен жалпы шығын құрайды:

Y₁^’ = 3000000 + 160000 = 3160000 теңге.

Зауыттағы өрттер 3 жылда бір рет болу мүмкіндігін ескере отырып, бірінші нұсқа бойынша келтірілген шығындар тең болады:

П₁ = C₁ + Y₁/3 =27081,4 + 3160000/3 = 1062360,47теңге.

Нысанды өртке қарсы қорғау бойынша ұсыныстарды тудыру мен енгізу өрттің туындау мүмкіндігін және материалды шығын мөлшерін төмендетеді.

Түтінденбейтін саты торын құруға капиталды шығындары 1250000 теңгені құрайды.

Бірінші нұсқа кезіндегі шартты өрттен шығын құрайды:

П₁ = 1062360,47теңге.

Саты торында ауаны сору құрылысы кезінде адамдарды кедергісіз көшіру эффектін жақсартады.

Анықталған тиімділік негізінде қорытынды жасай аламыз, егер сауда кешенін автоматты өрт дабылымен өрт туралы хабарлау адамдардың кедергісіз көшірілуіне көп мүмкіндік береді және оларды пайдалану тиімділігін көрсетеді. Сонымен бұл 2015 жылға дейінгі стратегия күткен көлемде орындалған жағдайда елде өңдеуші кәсіпорындар көтеріліп, елдегі және сыртқы нарықтардың өзінің бәсекеге қабілетті өнімдерімен қамтамассыз етуі анық. Әрине тұрақтанған, қалыптасқан экономика кезінде кәсіпорынның өндірістік бағдарламасын болжау әлде қайта оңай болуы бәріне түсінікті. Бәсекеге қабілетті өнім өндіру тек қана ел аумағында ғана емес халықаралық нарықтар да өз орнын табуы қажет, сонда елдегі импорт алмастыру саясаты тиімді жұмыс жасайды. Тағы бір жайт Қазақстан Ресеймен бірлескен кәсіпорындар ашып әлемдік нарықта бірігіп шығулары қажет.

Қазақстан Республикасы экономикасының қазіргі кездегі дамуы жалпы өнімнің өсуімен сипатталады. 2001 жылы экономиканың негізгі болып өндіруші саладағы өндірістік қуатты өсу қарқыны 75 % болып отыр. Бұл көрсеткіштер тек қана экономиканың өсуін ғана емес, елдің қуатты келешегін сипаттайды. Сонымен қатар президентіміз Н.Ә. Назарбаевтың 2004 жылғы халыққа жолдауында елдің инновациялық-инвестициялық дамуы қарастырылып отыр, яғни оның басты мақсаты болып елде ұлттық инновациялық жүйені қалыптастыру. Бұл мақсатқа жету біздегі инновациялық жолды таңдауды, өндірісті интенсификациялау мен технологиялық қайта жаңартуды талап етеді.

Бұл стратегияны жүзеге асыру үшін қомақты жұмыс жасауды талап етеді. Өйткені бүгінгі таңда өндірістік-техникалық фактор өндірістік күштің негізгі элементі болып саналады және ол жоғарғы деңгейде қажет болып отыр. Бұл деңгей «Экономикалық өсуге шикізат негізінде» және «Әлемдік шикізат нарықтарында оңтайлы жағдай негізінде қол жеткізілгені» де дәлелдеп отыр.

Сонымен президентіміз Н.Ә. Назарбаев «Үшінші мың жылдықтың ғылымы» атты конференцияда айтқандай: «Жаңа ғасырда тұрақты дамудың стратегиясы болып, ғылым сыйымды өндіріске өтіп, бәсеке қабілетті өнімді экологиялық таза технологияларды мүмкіндігінше тереңірек енгізіп, өңдеуші өндірісті дамытуымыз қажет. Өз кезегінде кәсіпорын деңгейінде өндірістің тиімділігін мемлекеттің тұрақты экономикалық даму барысында өндірістік бағдарламаны қалыптастыруда жатқанын бәрі біледі, ол үшін тек қана үкімет пен басқа да кіші-гірім бірлестіктер ғана емес бүкіл Қазақстан халқы атсалысуы қажет деп білем.»     Өнеркәсіптік өндіріс Қазақстан Республикасының экономикасының негізі болып табылады. Тәуелсіздік алғаннан бері өнеркәсіптің дамуы ішкі және сыртқы факторлардың әсерінен қалыптасты, ал ол реформалар мен сала жағдайына мардымсыз әсер етті.Экономика біздің дамуымыздың басты басымдығы, ал экономиканың барынша жоғары қарқынына қол жеткізу міндетіміз болып табылады.

Бұған біз өз экономикамыздың бәсекелестік қабілетін арттыру арқылы елімізді дамытудың 2015 жылға дейінгі жоспарына сай қол жеткіземіз. Бәсекеге қабілеттілікке мемлекеттік қолдаудың қолайлы жағдайында емес бәсекелестермен қатаң күресте қол жеткізетініне баршаға мәлім. Біз бұл жағдайда мемлекеттік қолдаудың оңтайлы рөлі, бір жағынан экономиканы барынша ырықтандырып, оның ашықтығына қол жеткізу, екінші жағынан-инфрақұрылымды жасау және белді салаларды дамытуға жеке меншік секторды тарту жөнінде белсене жұмыс жүргізуде деп білемін.

6. Өрт сөндіру кезіндегі еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі.
Техника қауіпсіздігі бойынша шаралар нысан мамандарымен бірге дайындалады және техника қауіпсіздігі бойынша жауаптылардың міндеттері көрсетілетін вкладыштары бар жедел жоспарда көрсетілуі керек. Ғимарат жоспарында температуралық әсерден қорғау қажет конструкциялардың құлауы мүмкін аймақтар белгіленуі керек.

Өрт сөндіруге қатыстырылатын қарауыл жеке құрамымен жыл сайын өрт-тактикалық сабақтар өткізілуі кезінде техника қауіпсіздігі сұрақтары қарастырылуы керек.

Өртке қарсы қызмет бөлімдерінің техника қауіпсіздігі және еңбекті қорғау ережелерінде №355 15.10.2010 ж., көрсетілген талаптардан басқа ӨСБ техника қауіпсіздгі үшін жауапты тұлғалар арқылы қатты түтінденген және температурасы жоғары, жылулық радиациясы жоғары аймақтарда жұмыс жасайтын адамдарды қорғау бойынша шаралар қабылдауы қажет. Жеке құрам жылдам түтін люктерін ашуға дайындалған болуы керек.

Конструкциялардың, сөрелердің құлау қаупі кезінде жеке құрамды қауіпті аймақтан көшіруге уақытында шаралар қабылдау керек.Қоғамдық ғимараттарда өртті сәтті сөндіруді қамтамасыз ету үшін, гарнизондарда бірқатар дайындық шаралар жүргізу қажет. Бұл шаралар автоматты өртке қарсы қорғаныс жүйелерімен өртті табу және жою мүмкіндігін, күш пен құралдардың сөндіруде қажетті тез ойластыру, сонымен бірге өрт бөлімдері жеке құрамын тактикалық қамтиды.

Өртке бөлім келуі бойынша жеке құрамға барлау жүргізу кезінде, жауынгерлік қанат жаю және өрт сөндіру кезінде техника қауіпсіздігін сақтау туралы ескерту қажет. Барлау тобы кем дегенде 3 адамнан тұру керек, және дайындалған адам басқаруы қажет – командир.

Түтінденген ортада және улы заттар сақталатын қоймаларда барлауды жүргізу кезінде барлауды ГТҚҚ буыны үш адам құрамында жүргізу қажет.

ГТҚҚ жеке құрамы құтқару және өзін-өзі құтқару құралдарымен, жарықтандыру және байланыс приборларымен, конструкцияны ашу құралдарымен және сөндіру құралдарымен жабдықталуы керек. Барлауды жүргізушілер ӨСБ-мен, жедел штабымен тұрақты байланыста болып барлау қорытындысын баяндап отыруы керек. ӨСБ газ-түтіннен қорғаушылардың резервін құруға, оқшаулағыш противогаздарда жұмыс жасаушылар жеке құрамын уақытында ауыстыруды қамтамасыз етуге міндетті. Жеке құрам жанып жатқан бөлме есіктерін байқап ашуға міндетті, есік жақтауларын оттың мүмкін лапылдауынан немесе қыздырылған газдан қорғану үшін пайдалану керек. Терезе қуыстарымен капиталды қабырға бойымен қозғалып құрылыс конструкцияларының құлау мүмкіндігінен қорғану шараларын сақтау керек. Қол өрт сатыларын пайдаланған кезде оларды түтіндену аймағында, өрттің дамуы кезінде жану аймағында қалып қоймайтындай етіп орнату керек. Өрт сөндіру кезінде суды шашыранды жолымен беріп жоғары температураны төмендету шараларын қолдану қажет. Судың босқа шығындалуы болмас үшін жабылатын оқпандар қолдануы қажет.

ҚОРЫТЫНДЫ
Берілген дипломдық жобада ірімшік зауытында қойманың және бөлмелердің және өнімдерді сақтау бөлмелерінде өрт қауіптілік анализі жүргізілген, ғимараттарының өрт анализі жүргізілді. Өрттің тарау жылдамдығы анықталды. Нысанның жалпы сипаттамсы берілген. Өрттің мүмкін даму жобалануы жүргізілді, әртүрлі уақытта өрттің дамуы, орта көлемді температура, бейтарап аймақтың биіктігі, сөндіру ауданы анықталды.

Анализ және өртке қарсы қызмет гарнизонының тактикалық мүмкіндігінің негізінде мобильді топтармен өрт сөндіру мүмкіндігі анықталды. Ең жаман қиын нұсқадағы мүмкін өртті жою үшін қажетті күш пен құралдардың есебі жүргізілді. Өрт сөндіру нұсқаларын, бірінші бөлім келу уақытын, өрттен мүмкін шығынды және адамдар жаппай келетін нысанға жататынын қарастыра отырып автоматты өрт дабылын хабарлау жүйесімен жаңартып автоматты-электрлі «ШЫҒУ» есіктерін көрсететін таблоларды қарастырған дұрыс. Хабарлау құрылғысымен өрт дабылын қолдану және түтінденбейтін саты торы адамдарға уақытында кетуге мүмкіндік береді және өрттен материалды шығыны мен мүмкін болатын адамның мерт болуын, төмендетуге өрт сөндіруге өрт бөлімдерінің ерте келуіне мүмкіндік береді.

Ұсынылған шаралар өртті мағыналы аз материалды шығынмен жоюға мүмкіндік береді.

Қолданылған әдебиеттер тізімі:

1. 
   Н.Ә.Назарбаевтың 2012 жылғы «Қазақстан –2050» стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты жолдауы.
   
2. 
   Пожарная тактика. Я. С. Повзик. Москва: ЗАО «Спецтехника» 2001 жыл.
   
3. 
   УПТ справочник. Я. С.Повзик. Москва: ЗАО «Спецтехника» 2001 г.
   
4. 
   Ғимарат пен имараттың өрт автоматикасы.
   
5. 
   Эксплуатация установки пожарной автоматики Н.Ф. Бубырь, В. П. Бабуров және басқалар. Москва: ВИПТШ МВД СССР 1986 жыл.
   
6. 
   Установки пожаротушения автоматические. Справочник С. В. Собурь. Москва: ЗАО «Спецтехника» 2001 г.
   
7. 
   Заттар мен материалдардың өрт жарылыс қауіптілігі және оларды сөндіру құралдары. I және II бөлім. А. Я. Корольченко. Москва: Ассоциация «Пожнаука» 2001 жыл.
   
8. 
   Ройтман М.Я. Противопожарное нормирование в строительстве, М/С 1985 г.
   

10. «Пожарная автоматика» 2007, Журнал-каталог.

11. Ғимараттар мен имараттардың өрт қауіпсіздігі ҚР ҚНжЕ 2.02-05-2002. Астана, 2002.

12. «Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының Жауынгерлік Жарғысы». ҚР ТЖМ 14.11.2009ж., шыққан №267 бұйрығы.

13.«ҚР ТЖМ өртке қарсы қызмет бөлімдері мен гарнизондарының жеке құрамдарын даярлау Ережесі». ҚР ТЖМ 12.07.2010ж., шыққан № 245 бұйрығы.

14.ҚР ТЖМ өртке қарсы қызмет бөлімшелеріндегі еңбек қауыпсіздігі және енбекті қорғау жөніндегі Нұсқаулық. ҚР ТЖМ 15.10.2010 ж., № 355 бұйрығы.

15.«Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының Қызмет Жарғысы». ҚР ТЖМ 14.11.2009ж., № 266 бұйрығы.

16.«ҚР ТЖМ мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының ГТҚҚ қорғау қызметін ұйымдастыру жөніндегі тәлімдеме». ҚР ТЖМ 22.12.2010 ж., № 446 бұйрығы.

17.Повзик Я.С. Клюс П.П. Матвейкин A.M. «Пожарная тактика». М. Стройиздат 1990г.

18.Повзик Я.С. «Пожарная тактика» М.,ЗАО Спецтехника. 2001г.

19.Иванников В.П., Клюс П.П. «Справочник РТП». М. Стройиз­дат1987г.

20.Повзик Я.С. «Справочник РТП» М., ЗАО Спецтехника. 2001г.

21.Кимстач И.Ф., Девлишев П.П., Евтюшкин Н.М. «Пожарная тактика». Стройиздат 1984г.

22.«Қатты заттар мен материалдарды, мұнай мен мұнай өнімдерін сөндіру бойынша күш пен құралдарды есептеу анықтамасы». Бұлқайыров А.Б. Көкшетау 2007 ж.

23.ӨСД Тәлімдемесі, Астана 2006 ж.

24.Теребнев В.В. «Управление силами и средствами на пожаре». М. 2004 г.

25.Теребнев В.В., Теребнев А.В., Подгрушный А.В., Грачев В.А. «Тактическая подго­товка должностных лиц органов управления силами и средствами на пожаре» М. 2004г.

26.Теребнев В.В., Грачев В.А., Теребнев А.В. «Организация службы начальника ка­раула пожарной части» М. 2006 г.

27. «Өрт сөндірудің жедел жоспарлары мен карточкаларын жасау және толтыру Нұсқамасы». Астана., ҚР ТЖМ № 140, 26.04.2010ж.

28.Приказ № 245 МЧС Республики Казахстан от 12 июня 2010 года Программа подготовки личного состава.

29.Пожарная тактика Ч. Булкаиров, Р.С. Баймаганбетов.- Кокшетау -2010.1 «Основы пожарной тактики, особенности управления силами и средствами на пожаре». С.Ж. Тураров, А.Б.

30.Справочник РТП «Тактические возможности пожарных подразделений». В.В. Теребнев, Екатеринбург -2007.