Djeti бу китаб 2010 джыл, сентябрны 9-да, орта кюн, Ораза ачылгъан кюн, джазылыб башланнганды



бет21/25
Дата17.07.2016
өлшемі1.89 Mb.
#204137
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25

СЕН НЕ ЭТЕСЕ, БИР АЙТ

Къолдан келгенни этди хар ким.

Къолдан келмегенни да этди Хаким:

къалкъан этди Джуртуна санын,

кюбе этди Халкъына джанын.

Кимди сау, кимди ёлген —

къыйын тюлдю билген:

Халкъ-Джурт ючюн ёлгенледиле сау,

къыйын кюн бугъуннганла уа — шау.

Бюгюн халкъыбыз тебрегенде къала

тилсиз, джерсиз, элсиз —

Хакимча, ёрге турмасакъ биз,

айырыллыкъбыз Минги Таудан,

ёллюкбюз джаныбыз саудан.

Къаллыкъбыз да Джуртсуз, Элсиз —

тёрт дуниягъа чачыллыкъбыз.

Узаймайын болуб тилсиз,

ёлген халкълагъа къошуллукъбуз.

Болмаз ючюн а алай,

сен не этесе, бир айт?



КИМ ЭДИ ОДЖАГЪЫМДАН ТЮШГЕН?

1

Эшик бла кириб, эшик бла чыкъгъанла;



терезе бла кириб, терезе бла чыкъгъанла;

эшик бла кириб, терезе бла чыкъгъанла;

терезе бла кириб, эшик бла чыкъгъанла...

барын да таныйма аланы.

2

Акъ чебгенинг, бетинг да къаралыб къурумдан,



(эшикден, терезеден да тюл)

тюшгенсе сен оджагъымдан.

Мёлек да алай къарала болур

Кёкден джерге тюшсе.

Халкъны уа не айтырын билеме:

«оджагъынгдан кеси тюшген эсе —

къахмеди ол».

Мен а ол сёзле къайгъылы тюлме...

бусагъатда.

Бетинги къурумдан тазаларгъа керекди —

олду къайгъым.

Чебгенинги, бютеу кийимлеринги да —

атама отха: аланы от тазаласын.

Сени уа — къымыжа мёлек,

тазаларгъа керекме кесим.

«Къалаймы?». «Ма былай...»

Сордум танга ала:

«Тюшген оджагъынг бла ёрге —

ызынга — чыгъарыкъса къалай?

Анга уа этгенмисе сагъыш?».

«Огъай. Былайда къалыб кетерге,

болмазмы мадар?».

Къарайма ёрге:

«Болуруму къадар?».

«Сен мадар этсенг,

къадар этер Ол да.

Эркиши эсенг —

былай хомух болма».

Тас болду мёлек —

къыйнадым да джанын.

Андан бери джюрек —

къурум бла джалын.



ДЖАНСЫЗ КЪАНАТ БЛА КЪАНАТСЫЗ ДЖАН

Шимал тенгиз да суууталмайды,

Кюйген сагъатда джюрегим.

Кетгенди учуб къанатым,

кетгенди мени сюйгеним.

Арыгъан, эрикген да болуред

Учхандан мени бла бирге.

Мени да кёлтюрюб учхандан эсе,

кеси учаргъа изледи — эркин.

Къанатсыз джюрек, джюджекча чынгаб,

къарайды аны ызындан.

Джюрексиз къанат барады къайры —

джел сюрген джарымы? Огъай.

Джазыу сюрген джанына барады,

джазыу а къайры сюреди, къайдам.

Акъ къанатым узакъда агъарады —

кёзден ташайса да, кёлден а кетмез.

Къанатлы джюрек эдик алгъын.

Энди уа?

Джюрексиз къанат бла къанатсыз джюрек...

насыбсыз болурму бизден?

ДЖЮРЕК — ДЖЫРЕК

1

Тюз адамда — ДЖЮРек.



Шайыр адамда — ДЖЫРек.

Сёздю,


Сёздю поэтни джилиги.

Юзерге излегенле поэтни джилигин —

Сёзюн юзелле аны.

2

Сенде ДЖЮРек — ДЖУРек.



Менде ДЖЮРек — ДЖЫРек.

Не сакъ болса да джурегинг,

аны кесине бурду джырегим.

Кетди заман:

Джурек биягъынлай болду джюрек,

Джырек биягъынлай болду джюрек.

Тиймегенликге окъ,

джур да джокъ, джыр да джокъ.

Дуния мутхуз болду.

Джашау мутхуз болду.

3

ДЖЮРек джангыдан болур ючюн ДЖЫРек,



энтда анда джашар ючюн, джашнар ючюн Кёк,

джазгъы кюнча тюрленирге болурбузму керек?

Алай а,

Мен айтханнга сыйынныкъ тюлдю ол:



башха кючлеге бойсунады джюрек —

табигъатды оноу этген анга.

Сакъды джюрекни кёзю-къулагъы.

Таша толкъунланы сезеди биягъы.

Кёк кюкюрерни не джер тебренирни

аллында болуучанды былай...

Джарыллыкъды, кюерикди джюрек,

не боллукъду да биягъынлай ДЖЫРек,

сезимлени бурлукъду Макъамгъа, Сёзге,

Джыр болуб келликди сизге.

ДЖЮРек — ДЖЫРек.

ТАБИГЪАТ БИЗГЕ АДАМЛЫКЪ ЭТЕР

Кёзден, сёзден да бошагъанбыз арыб:

джан-джаныуар болмагъан бир джер

табайыкъ да — кетейик ары...

тёрелик Баш Тёре этер.

Сюйсенг — тенгизде айрымкан,

сюйсенг — орман чегетни ичи,

Акъ тауну этеги — сюйсенг:

сайла къалайын болса да.

Бир ай, бир джыл, бир ёмюр —

турурбуз, къаллай бир десенг да.

Кёлге рахатлыкъ келир,

уучу итле да табмазла бизни.

Турурбуз, «адамлагъа тансыкъ

болгъанма» дегинчи кесинг.

Ары дери уа, бизге къонакъгъа

мёлекле келирле джангыз.

Таула, суула, чегетле

берирле рахатлыкъ, къууанч.

Табигъат джандетди бизге,

кетиб джаз, джай — келсе да къач...

Зар кёзден, дуния сёзден да бошагъанбыз арыб:

джан-джаныуар болмагъан бир джер

табайыкъ да — кетейик ары...

Табигъат бизге адамлыкъ этер.

НЕ ХОРЛАРГЪА, НЕ БОЛУРГЪА ШЕЙИТ

Джуртуму сыйырыб, халкъымы да ёлтюрюб

кюрешеди ибилис джорукъ.

Бизге, алгъынча, келмейди эниб

джети къат Кёкден Тейри джарыкъ.

Ибилис джорукъ а ёлтюреди бизни

ётюрюгю, зулмусу бла да.

Тюзюн, кертисин айтайыкъ Сёзню —

тынгылаб турмайыкъ — фахмусу болгъан.

«Фахмуну — адамгъа, халкъгъа джарат»,-

деб, бергенди Аллаху Таала.

Алайсыз — дуния болур ахырат.

Балчыкъгъа бурулур джашил тала.

«Аллахдан башха джокъду илях»,-

кёлюбюз бла айтмасакъ аны,

сыйсызлагъа болурбуз къул,

тюбюнде къалырбыз дуния малны.

Сынамадыкъмы зорлукъну, сюргюнню —

джуртубуз, мюлкюбюз да худжу къалыб?

Терслерге кюрешебиз кимни —

тюзелмей эсек, кетгенден дерс алыб?

Джуртуму сыйырыб, халкъымы да ёлтюрюб

кюрешеди ибилис джорукъ.

Джуртуму, халкъымы да кёлтюрюб,

мадар болса, кетер эдим бир джары.

Джокъ эсе уа аллай амал, мадар —

бир джол къалады, турайыкъ билиб:

дин-тил-джурт ючюн этиб къазауат,

не хорларгъа, не болургъа шейит.

АНАЛА

Сабийлери ачдан ёлген сагъатда,

къалай къалгъан болурла анала сау?

Хар бир ёлген сабий бла ёлюб,

сау къалгъан сабийлени тирилтир ючюн,

ёлгенден сора тирилгендиле ала.

Халкъны сюргюнде къутхаргъандыла алай.

Ёле, тириле, тургъандыла алай...

сабийлери болгъан анала,

сабюийлери ючюн джанлары чыгъа,

хар къуру да джашайдыла алай.

КЪАНАТЛЫ БЛА ДЖЮДЖЮЛЕ

Къозгъалгъанды джюджю тёбе.

Бир къанатлы учуб бара,

алагъа:


«къанатсыз джанла»,- дегенди.

Не этсинле джюджюле энди?

Къанатлы тюзюн айтханлыкъгъа,

джюджю къауумну джанына тийгенди.

Джюджюлени къаргъышлары джетиб,

къанатлыгъа окъ тийиб, ёлгенди.

Джюджю тёбёге тюшгенди келиб.

«Къалайса, къанатлы?» деб,

Кёл кенгдириб, чёблерин да къоюб,

аны къанатларын тебрегенле кемириб.

Къанатсыз джанла къанатлылагъа

не аман дертли эдиле:

къанатларын айырыб тёнгегинден,

ары бери сюйрей эдиле.

Къайсыды экен джарлы:

ол къанатлымы, огъесе,

аны кемире тургъан къанатсызламы?

Semenleni Akga ( Акка Zekeriya Bıçaksız)
ДЖЮРЮРЮКБЮЗ ДЖОЛУНГДА

Сымайыл Семен улу Еммиме
Къыйын джолда джюрюдюнг,

Тёре болур дей алда.

Кюнюнг кетди — тюнгюлдюнг,

таянсанг да къаламгъа.


Кюнча туудунг халкъынга,

Джарыкъ бердинг барына.

Булут келди аллынга —

Кючю джетмед тыяргъа.


Сёзню сёзге бегитдинг,

Тауну, ташны эритдинг,

Сёзню, сууча, кёб етдинг,

Къургъакъ джерни кёк этдинг.


Сёзюнг болду – тынглатдынг,

джырны Джыргъа ушатдынг,

Сёзюнг болду — джылатдынг,

Окъча кириб къанатдынг.


Кёзлеу болдунг — ичдиле,

Тенгиз болдунг — джюздюле.

Сени сюймей ёсгенле —

Ала бизден тюлдюле.


Тамыр ийдик джангыдан,

Къарыуулубуз алгъындан:

джюрюрюкмюз джолунгда,

Разы бол, сен, Халкъынга.



24 Оджак, 2012
ДЖЕТИ ДЖЫЛ
Джети джыл берди Аллах

манга джашаргъа рахат.

«Акъ сёзюнг бла айт,- деди,-

Куль ху Аллаху ахад.


Аллахдан башха илях —

джокъду — айт аны эмда къайтар.

Ля иляха илляллах —

Аллахдан башха илях

джокъду. Къуллукъ эт джангыз Анга».
Джашадыммы мен алай?
Хакъ сёзню Акъ сёз бла

айталгъан — олду Поэт.


Айталдыммы мен алай?
Джети джыл берди Аллах

манга джашаргъа рахат.

Тюз джашаргъа кюрешдим,

тюз джазаргъа кюрешдим...

Нек тюлдю кёлюм рахат?
Къуллукъ этдим мен кимге?

Къуллукъ этдим мен неге?

Акъ сёз бла да Хакъ сёзню

Айталдыммы мен халкъгъа?


Къаным-джаным бла да мен,

ёзюм-сёзюм бла да мен

этдимми къуллукъ Хакъгъа?
Зулму аллында бюгюлмей,

Дуния малгъа терилмей,

къалалдыммы ёзденлей,

«Аллах — бирди» дегенлей.


Кесимеди сорууум —

сАкъла ангым, эсим да...

Джуууабны уа сакълайла

Сымайыл да, Кязим да.


Аланы алларында

къызармазча эсе бет —

Сора, болгъанма Адам,

Сора, болгъанма Поэт.


КЪЫЙНАГЪАН
Кесилген терекде ёсгенча булчукъ,

Ёлген тилдеми джазылды назмучукъ?

Къыйналама неге?
Джуртда Джангыз Терекди кесилиб тургъан.

Мени Ана тилимди ол ёле тургъан.


Джашау, ёлюм да — хакъ.

Алай а,


Джангыз Терекни кесген да — кесибиз,

Ана тилни ёлтюрген да — кесибиз.


Кеси кесибизге болгъаныбыз душман —

олду мени — артыкъ да — къыйнагъан.


КЁЛ БЛА ТЕНГИЗ
Тенгизни ол джаны — къышды:

Агъарыб, бузлаб сюелелле таула.

Бу джаны уа — джайды, джылыды,

гюлден, сабийден да толуду тала.


Бир тенгизни да эки джаны

ушамайдыла бир-бирине.

Джашайды мени шайыр джаным

эки джанына да сейирсине.


Мени кёлюмю суратыды тенгиз —

джашайды арасында къыш бла джайны.

Бир-бирде чайкъалады кемсиз —

ангылагъан да къыйынды аны.


Юсюм бла ётедиле кемеле

къышдан джайгъа, джайдан да къышха.

Башымда уа — сагъышларымча —

хахай эте, учалла къушла.


Тенгиз кёлюме джокъду тынчлыкъ —

арасындама къыш бла джайны.

Толкъунлана, узалама Кёкге,

сейисиндире джулдуз бла Айны.


Бир джагъасы — джай, бир джагъасы — къыш.

Бир джагъасы — алаша, бир джагъасы — тау.

Чайкъалады тенгиз, тынгы-тынчлыкъ билмей —

аны джукъларгъа къоймайды джашау.


Суу ахырзаманны тюшюре эсге,

алай а, кесин санамай терсге,

бурунча чайкъалады тенгиз.
КЪАРАЧАЙНЫ КЪАРАЙМА ДА КЁРМЕЙМЕ
Кёреме Къадау Ташын Къобанны,

кёреме Къара Ташын Къарчаны.

Къарачайны уа — къарайма да, кёрмейме:

не айтыргъа, не этерге билмейме.


«Ташын джалаб, сууун ичиб турсакъ да,

къайытырыкъбыз Ата джуртха»,- дегенле,

«Ташын джалаб, сууун ичиб турсакъ да,

Айнырыкъбыз Ата джуртда»,- дегенле,


Къайдасыз сиз — джуртсюерле, эслиле?

Сизден туугъанла нек болмалла сизнича?

Къуллукъ этдигиз бир Аллахха-Тейриге,

туудукъла уа нек тюлдюле сизнича?


«Ит - тойгъан джерине, адам — туугъан джерине»,-

деб, Кавказгъа къайыта билдигиз.

«Джуртда сакъланныкъды халкъыбыз, тилибиз да»,-

деб, айта, ангылата да билдигиз.


Ата джуртну, Ана тилни, Кавказны —

намаз керекнича — билдиргенегиз бизге.

Биз а — къалай дженгил унутдукъ аны —

кетиб барабыз джайылыб тюзге.


Билеме: дин-иман кючлю болса,

сакъланныкъды джурт да, тил да, миллет да.

Халкъ хакъ джолдан, Хакъдан кери болса уа,

башхалагъа берилликди джандет да.


Эки кере сынагъанды Аллах бизни,

эки кере да къайтаргъанды джандетге.

Ючюнчю кере тюб этсек кесибизни —

тас этсек тилибизни, джерибизни —

тирилирге онг болурму миллетге?
ТЫЙЫНШЛЫМЫСА СЕН АТЫНГА?
«Атынга нек турмайса тюз —

Нек къычырмайса азан?

Къыбыла таба кетмейин,

нек кетгенсе Шималгъа кесинг да?».


Мен азан къычыргъан сагъатда,

къайсыгъыз эдигиз намазгъа келген?

Шайтанлача, къачыб, бугъуб,

тура эдигиз кёзге кёрюнмей.


Сиз адам болсагъыз —

Миллет Элибиз-Юйюбюз

боллукъ эди бизни.

Энди къоюгъуз сёзню.


Сизнича амантишледен эсе,

иги назмула хайырлылла халкъгъа.

Мен Къыбылагъа, Шималгъа да тюл,

Гъарбха, Шаркъгъа да тюл — Хакъгъа

къуллукъ этеме джангыз.
Сизге къошулуб ибилис джорукъгъа

къул болгъандан эсе —

эркин джашаргъа болгъанма разы:

аны ючюн айырылгъанма сизден.


Аллах бла Аллах берген Ана тил —

къайда болсам да — биргемелле мени.

Кязим хаджича, Джырчы Сымайылча,

тюз турургъа кюрешеме алагъа.


Дудаланы Махмудча,

миллет ёкюлю болалмасам да,

Къарча кибик, Алийланы Умар кибик,

халкъыбызны бирикдиралмасам да,

аны Эл-Юй эталмасам да,
Тауубузча — болалмасам да Минги,

Джуртда Джангыз Терек болсам да,

Кёк салгъан борчум барды мени:

Сёз адамы болуу — ёлсем, къалсам да.


Тейри адамы болгъан бла къалмай,

Борчлума болургъа шийир адамы:

дин-тил-джурт ючюн къазауат этерге —

джетиб къалгъынчы ёлюр заманым.


Болсам да Джуртдан, Миллетден узакъ,

Иннетим, сёзюм да болгъаны ючюн акъ —

къуллукъ этгеним ючюн Хакъгъа,

хайырым тийгенлей турлукъду халкъгъа.


СЁЗ САУ БОЛУБ...
Адам эдим — Джангыз Терек болсам да.

Адам эдим — къазакъ бёрю болсам да.

Улугъаным джерден джете кёклеге,

джашай келдим, къоркъуу сала итлеге.


Кесилгенди тамырындан Джангыз Терек.

Акъ Сёзюм а — тюл эсе да намаз керек —

къарагъа — къара дей, акъ дей — акъгъа,

турлукъду чакъыргъанлай халкъны Хакъгъа.


Зулму ёлтюргенле къалмайдыла тирилмей:

Исса да къутулмагъанды джоргъа керилмей,

Джангыз Терек да тирилликди бир кюн бир,

окъ тийген джанлыгъа да джан кирликди бир кюн бир.

Аманлыкъ, игилик да къаллыкъ тюлле билинмей.
Саула, ёлгенле да джашайла Сёзде.

Сёз сау болуб — къаллыкъ тюлдю киши да тюзде.

Сёздеди адамны, халкъны да ангысы, эси:

Сёзюн ёлтюрген — ёлтюреди кесин.


Хакъ-Акъ Сёзню байракъ эталгъан халкъ —

ёлсе да тирилликди — боллукъ тюлдю талкъ:

Сёзге таяна, къайытырыкъды Элине,

боллукъду Ие тилине, джерине.


Сауут-саба къоруялмагъанны да,

къутхара келгенле Къалам бла Китаб.

Джазыуун кеси джазалмагъан

дунияда къалай турур джашаб?!


Акъ Сёзюме кёчгенди Джангыз Терек.

Акъ Сёзюм а — тюл эсе да намаз керек —

къарагъа — къара дей, акъ дей — акъгъа,

турлукъду чакъыргъанлай халкъны Хакъгъа.


Турлукъду чакъыргъанлай Къаламгъа, Китабха,

сагъыш этдиргенлей дуниягъа, ахыратха.

Саула, ёлгенле да джашайла Сёзде.

Сёз сау болуб — къаллыкъ тюлдю киши да тюзде.


ДУНИЯ-АХЫРАТ
Дуния-Ахырат.

Быланы


бир-биринден айыргъан —

ол сызчыкъды джангыз.


Ол гитче кёпюрчюкдю

айыргъан аланы —

тынч, къыйын болса да,

ётген андан.


Сыйрат кёпюрмюдю,

сый кёпюрмюдю ол —

эртде-кеч болса да,

алайгъа


келтиреди джол.
Дуния бла Ахырат.

Бир-биринден

узакъ тюлдюле ала.

Бир-бирине байланыб,

бир-бирине таяныб,

турадыла ала.


Адамны ёмюрю бла, джашауу бла

тергеледи

эки дунияны арасында

узакълыкъ-джууукълукъ.


Дуния-Ахырат

бир къобанны эки джагъасыча,

къошулуб да къалалмай,

айырылыб да болалмай,

туралла алай.
Ол бир джагъагъа ётгенле — андан,

ётерикле да — мындан,

бир-бирине къараб,

туралла алай.


Мен бу джагъадан къарайма ары —

кёлеккеми кёреме джангыз.

Бир джан кёрмейме башха.

Къайдадыла да кетгенле?

Къалгъанла уа къайдадыла?
Джокъду киши кесимден сора.

Джангызды адам. Джангызды адам.

Джангызды.
Ол бир джагъагъа

кеси джангыз ётеди хар ким.

Адамны къадары алайды.
Дуния-Ахырат.

Быланы


бир-биринден айыргъан —

ол сызчыкъды джангыз.


Андан ётген тынчмыды-къыйынмыды —

къайытыб, айтхан джокъду —

хар ким кеси сынарыкъды аны.
ДуниЯ- Ахырат.

Ахыр харифден — Я-дан — сора

башланады джангы хариф — А:

Алифден — А-дан — башланады

джангы дуния — Ахырат.
Я-дан сора башланады А — Алиф.

Башха хариф джокъду араларында.

Я-дан сора башланады А — Адам.
Гылдыуайча, бюгюлген харифден

башланады Дуния.

Тюзелген, сюелген харифден — Алифден

башланады Ахырат.


Я бла Алифни арасында

хариф джокъду:

барды адам.
Адам да, Ахырат да

башланадыла тюзелген, сюелген харифден —

Алифден.
Сынау дуния бюгелмеген Адамдан

башланады Ахырат.

Дуния-Ахырат.

Быланы


бир-биринден айыргъан —

ол сызчыкъды джангыз.


Ол сызчыкъ —

Бу дуниядан ол дуниягъа къарагъан

адамны кёлеккесине да ушайды.

Эки дунияны арасында тургъан —

адамды джангыз.

ЭСДЕ КЪАЛГЪАН
Мен туугъанма Азияда, сюргюнде.

Азанча айтылгъан хар кюнде,

Къуран аятча къайтарылгъан хар кюнде:

КАВКАЗ -КЪАРАЧАЙ.


САЛАМ
Адурхайым, Трамым,

Хурзугум, Учкуланым,

Акъ Къалам, Къызыл Къалам —

барынга исси салам!


ТАРПАН АТЫМ
Арбала колорад къамыжакълача, тёгюлгенле джолгъа.

Тарпан атым, ол къалайбашлагъа оздурма, хайда алгъа.

Сени къатынгда ала нелле — сени барды джанынг.

Ала тюл — сенсе! — мени къанатым.


МУССАГЪА
Мусса бек фахмулу эди,

Ёлюм анга къарарыкъ болса.

Шыбыланы юйю къуруйму эди,

Фахмуну джауларын урса.


Не болса да игиге болады:

Къара кючле джаудула анга.

Ёмюрю элиядан бугъуб,

Джибимеген джауумлада,

Аны ангылаяллыкъ да болмаз.

 

Элия элге джетерин,



Башханы сакъат этерин

Сюймей эсенг а?

Халкъ къайгьысы джюрегинги ашай,

Кесинг ючюн а билмей эсенг а джашай,

Билмей эсенг а?

 

Кёлюнг Адамгьа, Аламгьа да ачыкъ.



Джюрегинг джерде болгьаннга ачыб,

"Ёмюрню дауун" айтала эсе уа?

 

...Да кетди. Гюнахы къурусун.



 Аз джашаса да баш болалгьан,

Саулай халкъына джаш болалгьан

Мусса, Батчаланы Хаджи-Кишини джашы.

 

Поэтлик хадж къылыныр анга,



Ёмюрлюк джыр айтылыр анга.

...Елюмсюз эталмаса да бу дунияны,

Мусса биргесине алыб кеталды

Бир кесегин хатерсиз элияны.



1982 джыл, июлну 14
ПАМЯТИ МУССЫ БАТЧАЕВА
Шагаю той же самою дорогой,
Которой шел большой поэт Мусса.
Я вижу те же самые отроги
И, может, слышу
Те же голоса.

 

И он глядел


На эти буераки,
И кажется,
Не знаю отчего,
Что лают

Те же самые собаки,


Что лаяли когда-то
На него!

Так хочется

Огреть их добрым дрыном,

Иль попросту

Ногою наподдать,

Да жалко:

Ну откуда этим псинам

Хорошего поэта угадать!?

 

Грозятся


Недвусмысленным оскалом,
Глазами кровожадными глядят.
А что осталось
Этим тварям малым,
Когда весь век
На привязи сидят!?

Идут года,

Меняется погода,

А им на той цепи и невдомек,

Что значит

Слово сладкое "свобода",

Свобода и для мыслей

И для ног...

 

Улягутся,



Насторожатся чутко,
Но так и не узнают никогда:
Как ни постылы эти
Цепь и будка, —
Совсем не в этом
Главная беда.

 

Там, вдалеке, —


Дубравы, горы, степи,
Но не манит их
Вольное житье:
Они уже привыкли
К этой цепи,
Они уже не могут
Без нее!...

 

Им ближе тесный кров


И стол обильный,
И чтоб не прерывался
Звон цепей,
Вовсю хвостом виляют

Перед сильным

И лают на того,
Кто послабей!

 

А если вдруг


Услышат звуки песни,
Заметят что-то новое,
Тогда —
Померкнет мир,
Ошейник станет тесен,
Как будто надвигается беда...

 

Шагаю той же самою дорогой.



Которой шел

Большой поэт Мусса.

Да, иногда подумаешь о многом,

Когда такие слышишь голоса!...



КЪАЙДАН ЧЫКЪГЪАНЫН УНУТАДЫ АДАМ

Къайдан чыкъгъанын унутады адам:

табигъатны къурутады адам,

къурутады кесин...

бармыды аны ангысы-эси?
Быллай бир къыйынлыкъ джетдирген

кесине, табигъатха да —

тыйыншлымыды

дуниягъа, ахыратха да?


Дуниясын

бургъан джаханимге —

джандетге

тюшерикди къалай?


Бу дуния — сынау эсе,

ёталырча тюлбюз андан.

Бизни къутуртхан джашау эсе,

джетерикди ёлюм — ахырзаман.


Билмей эсек дунияны, джашауну,

багъалата, сакълай —

титирете ёлгенни, сауну

джетерикди ахырзаман.


Ол заманда тюшюннюк болурбуз —

алай а, боллукъду кеч:

ахырыбыз боллукъду ачы..

Адам улуну джазы, джайы да озгъанды,

джууукълашханды къачы...
ТАУ ЭЛДЕН АУАЗЛА
- Ол джылагъан сабий кимди -

къызчыкъмыды, джашчыкъмыды?

- Айхай, къызчыкъ болса уа, джашчыкъды...

«эркиши джыламайды» деб да кюрешебиз —

тохтамайды бир да...
- дЖашчыкъ эсе — джылама къоюгъуз,

уллу болса — аллай мадары,

эркинлиги боллукъ тюлдю:

эркиши джыламайды.


ТАБАЛМАЙДЫ ИЗЛЕГЕНИН
Ол къызны бир кёзю умутдан,

бир кёзю да джыламукъдан толуду:

къыркъ джанына да джарарыкъ

табалмайды бир джаш.


СУУ ДЖАГЪАДА ТЕРЕК
Суугъа къараб, шош болгъанды терек:

джангызлыгъынмы кёреди анда,

Кетиб баргъан джашауун, заманынмы,

джеталмай къалгъан джулдузунму Кёкде?


Сууча, саркъыб, дунияны кёралмагъаны

мыдах эте эсе да, ким биледи, аны.


Огъесе,

кетиб баргъан сууну хапарына тынгылаб,

джюрексине эсе да, ким биледи, ол.
Суугъа къараб, суугъа тынгылаб,

Къадау Таш сюеледи джагъада.

Суугъа къараб, суугъа тынгылаб,

Сюеледи джагъада джангыз терек да.


Кетиб баргъан суу да,

Ол къара таш да,

джагъада джашил терек да

нечик ушайдыла кесим бла назмума.


Кёбден бери табигъат болуб,

джамагъат болуб,

джашайбыз биз:

Таш, Терек, Къобан,

Шайыр эмда Шийир.
Бир-бирибизге къарайбыз,

Бир-бирибизге тынгылайбыз,

бир-бирибизни ангылайбыз.

Джашайбыз —

тутуругъу бизбиз дунияны.
ДЖУУАБЛЫ БИЗНИ ТЁЛЮ
Къарашауай — Къарачай:

Нарт юзюкденди халкъым.

Сермеше эмегенле бла

айтдыргъанды ол атын.


Зулму бла сермеше,

сакълаялгъанды хакъын,

джуртун, тилин — халкълыгъын...

Тейри халкъыды халкъым.


Зулмугъа не дуния малгъа

болмайын къул-къарауаш,

ол ёзюн-ёзденлигин

хар неден да этиб баш,


туудукълагъа джетдиргенди

туугъан джерни, тилни да.

Нартла кибик болургъа

борчубузду бизни да.


Бизге нарт ата-бабаладан

джетген джурт, тил да — ариу.

Нарт сёзлери да аланы

береди бизге къарыу.


Кеслерине Чыгъыш Хан,

Баты Хан атагъанла —

Тёгюучюле адам къан —

къайдадыла, айт, ала?


Кеслерине «Темир», «Къурч»

атагъанла уа — къайдалла?

«Халкъгъа кёлтюрген къылыч,

Хакъгъа кёлтюрген къылыч —

тюб болур»,- деб, айталла.
Халкъ кючлюдю хандан, патчахдан,

кючлюдю къурчдан, темирден.

Ала тюлдюле бизге илях,

джаныбыз — Аллахдан-Тейриден.


Аллах берген — дин, тил, джурт...

Аллах берген джанынгы,

Керек болса ала ючюн —

аланы джакълай, сакълай —

сен хазыр бол берирге.
Дин-тил ючюн, Джурт ючюн

ата-бабала алай

сермешмеселе — бюгюннге

джетермеди Къарачай?


Насыблы къауумбуз биз —

Тамырыбыз теренден.

Насыб тюлмюдю ёлген

Дин-тил ючюн, джурт ючюн?


Бюгюн хомухлукъ этиб,

джуртсуз, тилсиз да къалсакъ —

уллу атала, туудукъла да

ой не айтырла бизге?


Аллах не айтыр бизге —

хакъ джолда атламасакъ —

Ол берген динни, тилни,

джуртну да сакъламасакъ?


Айт: джашармы Къарачай,

джашармы Беш Тау Эли?

Хакъны, халкъны аллында да

джууаблы — бизни тёлю...



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет