Djeti бу китаб 2010 джыл, сентябрны 9-да, орта кюн, Ораза ачылгъан кюн, джазылыб башланнганды

Джазыуун сюйгенича джазады хар ким.

Къалыргъа излеген а сыйы бла —

джашаргъа, джазаргъа да керекди эркин,

зулму джорукъгъа бойсунмай.

Мени насыбым — джазама алай,

джорукъгъа, адетге къарамай.

Мени насыбым — джашайма алай,

къулланы чёбге да санамай.

Къатхан джорукъгъа сыйынмай,

джашайма хар кюн, джазама хар кюн.

Олду мени намысым, сыйым да:

Ёзюм да — эркин, сёзюм да — эркин.

Къыйнарыкъларын билсем да,

Зулму джорукъгъа къаршчы къобдум.

«Къоркъмайма джукъдан» десем да,

Тутулургъа, ёлюрге да къоркъдум.

Алай а, аладан да —

дуния намыс бла ахрат азаб

бегирек къоркъуталла мени.

Аны ючюн сермешеме

туудукълары бла эмегенлени.

Аны ючюн джазыууму,

назмуларымы да джазама эркин.

Иннетине, сёзюне, ишине кёре

билинеди — болгъаны Эр ким.

Къатхан назму кебге джатдырмай,

барма къояма сёзюмю да эркин.

Ибилис джорукъгъа, зулмугъа къул болмай,

джазыууму да джазама кесим.

Ёзден адамма, эркин поэтме —

Акъ сёздю къулум, бийим да мени.

Ёзден адамма, эркин поэтме —

олду къууанчым, насыбым да мени.

Аллахдан башха джокъду илях.

Бир-бирде унутуб аны,

ёрге тутуб адамны —

бишыбызгъа келтиребиз палах.

ТЕРЕКГЕ УШАГЪАН ДЖЮРЕКГЕ

Терекге ушагъан джюрекге,

дейме: Къадау Ташха да уша.

Алай болмаса, дунияда сеннге

боллукъ тюлдю джашау.

Майна — Джуртда Джангыз Терекни да

джарым моллала кесиб къурутдула.

Къадау Таш а — тургъаныча турады,

турлукъ да болур, Аллах айтса.

Терекге уа ауруйду джаным —

кесин къорургъа джокъду мадары:

мюйюзю джокъ урургъа,

тиши джокъ къабаргъа,

аягъы джокъ къачаргъа,

къанаты джокъ учаргъа,

ууу джокъ къоркъутургъа...

Джаны болгъанны барына

солургъа берсе да хауа —

аягъын марагъан болмаса,

аягъан джокъду аны.

Таш бла ургъанны да аш бла ургъан —

Терекди джангыз.

Бютеу дуния къырылыр

къалгъан кюн ансыз.

Алай а, адам улу

сагъыш этмей анга,

кюрешеди Терек бла —

къайда эс бла ангы?

Джаныуар джыйын да,

кийик сюрюу да,

къанатлы къауум да —

къаргъайла адамны.

Джангыз Терекден ишленнген юйню

элия уруб кюйдюргени да —

тюшюндюрмейди адамны джукъгъа.

Терек а,

аны кесе тургъанлагъа

мийикден къарайды:

адам болалмагъан адам улуну,

не этгенлерин билмеген

бу джарым адамланы

джазыкъсынады,

кечмеклик тилейди алагъа Аллахдан.

Джоргъа керилген Исса файгъамбаргъа

ушайды Терек.

Джангыз Терекге,

Джангыз Терекге ушайды джюрек.

Терекге ушагъан джюрекге,

дейме: Къадау Ташха да уша.

Алай болмаса, дунияда сеннге

боллукъ тюлдю джашау.

Терекге ушагъан джюрек,

ташджюрек болургъа унамайды.

Анга джууукълашханды бек

джулдузу бла джангы Ай да.

Анга башха джашауну,

башха джашауну

хазырлагъанды Кёк:

Джуртда Джангыз Терекни джазыуун

къайтарады джюрек.

Джуртда Джангы Терек болса да джюрек,

Джуртда Джангыз Терекни сынайды къадарын.

Алай буюргъан эсе Кёк —

аны тюрлендирирге джокъду мадары.

Терекге ушагъан джюрекни

топрагъы тартады Джуртха.

Алай эсе оноуу Кёкню,

не этерикди — къайытыр артха.

Къаны тёгюлюр джерге,

кийик да барады алай.

Терекге ушаш джюрекни

ахыры болурму къолай?

ИШ — СЁЗДЕДИ ЭМДА ДЖЮРЕКДЕДИ

Ёзю болмагъанны сёзю болурму?

Сёзю болмагъанны ёзю болурму?

СЁЗню ичиндеди ЁЗ.

Сёз тамадады бизден.

ЁЗ башланады СЁЗден.

Акъ сёзню къара таныгъан айталлыкъды джангыз.

Акъ сёзню къара таныгъан ангылаяллыкъды джангыз.

Къара таныуну джоллары уа кёбдюле.

Алай а, къара танымаса джюрек,

джууукъ боллукъ тюлдю Кёк.

Билим, илхам толкъунла Кёкден

Къара таныгъан джюрекге келедиле джангыз.

Джюрек болса сокъур, сангырау —

къара таныргъа джокъду мадар.

Джюрегинг эшитмесе, кёрмесе —

къулагъынг эшитгенликге, кёзюнг кёргенликге,

окъургъа, джазаргъа юреннгенликге —

къара таныгъаннга саналлыкъ тюлсе,

Сёзню магъанасын биляллыкъ тюлсе.

Джюреги кёрген, эшитген —

къара таныгъан олду къуру.

Ташаны да эталлыкъ туру —

олду джангыз.

Къара таныгъаннга ачылады СЁЗ —

ХАКЪ сёз, АКЪ сёз.

АКЪ сёз ХАКЪ сёзденди.

ЁЗ да СЁЗдеди, СЁЗденди.

Джюрекди Сёзню ачхан.

Сёздю джюрекни ачхан.

Иш — Сёздеди

эмда

Къанаты сыннган бир къуш баланы,

алыб келиб, джюджеклеге къошдум.

Аш-суу кереклисине къарадым.

Умут этдим: «юренир да,

арбазгъа джарашыб, джашаб къалыр».

Алай а, ол, джангыз къанатын

къагъа туруб, ёлдю да къалды.

«Джюреги джарылгъанды»,- деди дохтур.

КЪАРЫУСУЗДУ АДАМ...

Чёб чакълы бир къарыуу джокъду адамны.

Табигъаты огъуна хорлайды аны.

Джангыз, гюнах эталмаз чекге джетсе —

ол заманда бурады эсин Кёкге.

Къарыусузду адам — кетеди терсине да,

айтханын этдиралмайды кесине да.

Къайдады аны ангысы, эси —

гюнахдан, харамдан тыялмай эсе кесин?!

Адам дегенинг да — хайуан, джаныуар:

болалмай кюрешеди Адам.

Ёмюрле бир кюнча ётдюле.

Файгъамбарла келдиле, кетдиле.

Алай а, тюрленмейди адам:

Алгъынча — джаныуар, хайуан

джашайла ичинде аны,

адамлыгъын къурута аны.

Кеси кесин къурутады адам —

аны ичиндеди ахырзаман.

Джууукълашдыра эсе ахырын кеси —

бармыды адамны ангысы-эси?

СЁЗДЮ ТЕЙРИСИ ШАЙЫРНЫ

Сёздю Тейриси шайырны.

Олду джырчы этген, шайыр этген аны.

Сёз адамы, Тейри адамы — поэт.

Назмусуду анга эм маджал джандет.

Ата джурт бла Ана тилден джаратылады шайыр.

Аны тёнгеги, джаны —

аладанды, къайытыры да алагъады.

Аладыла ёлюмсюзлюгю да аны.

Аладан айырылгъан кюн ёледи поэт.

Аланы биринден айырылса да башлайды ёлюб.

Ата джуртду саны шайырны.

Ана тилди джаны шайырны.

ХАКЪ СЁЗНЮ АКЪ СЁЗ БЛА ДА АЙТАЛГЪАН

Бегийланы Абдуллахха

Кязим хаджини ёлтюрдю сюргюн.

Аны джашаугъа къайтарды Къайсын,

Аны джуртха къайтарды Абдуллах...

Разы болур алагъа Аллах.

Хакъ сёзню Акъ сёз бла да айталгъан

насыблы къауумдандыла ала.

Адамын, Сёзюн да тюзде къоймагъан

Тау Элни ангысы-эсидиле ала.

Миллет ёкюлюдю шайыр —

Тил, Джурт ючюн этген къазауат.

Айтхан сёзю да, бармакъ ызлары да

бюгюн, тамбла да — анга шагъат.

Кетдиле Кязим да, Къайсын да. Ёзге,

Кязимни, Къайсынны да бизге

джангыдан ачды Бегий улу.

Джокъду бюгюн ичибизде

Адабиятчыбыз андан уллу.

Бегий улу Абдуллахды бюгюн —

Кязим-Къайсын черекни баргъаны,

Джаралы джугъутурну, Джаралы ташны да

ёлюмден сакълагъан дууасы-дарманы.

Хар бир назмусу, журналы, газети да

халкъны ёлмезине болалла себеб.

Тау Элни джашар Ёзю, Сёзю да —

болгъанда аныча Поэт.

Джырчы Сымайылны, Махмуд Дуданы да

Минги Тауда тирилтгенди ол.

Къалам алгъан бюгюн къолуна —

Бегийланы Абдуллахча бол.

Тели къайырды ол маскечик:

тубаннга да юреди, чабады,

аш берген къолну да къабады —

тели къайырды ол маскечик.

Ёлтюрелле деб, къоркъама аны —

талай кере аджалдан къутхаргъанма.

Къатымдан иймей тургъанма —

къычырыгъы буза дунияны.

Къабаргъа кюрешеди мени да,

ачыуланса кесин да талайды.

Дау айтады джерге да, Кёкге да —

не этгин, къылыгъы алайды.

Маске болгъаны шашдырады аны —

Болалмазлыкъды, бёрю къой, ит да.

Къалай сау этгин алыннганны —

сынагъанма тагъыб да, ийиб да.

Мазаллы гаджи озады къаты бла,

эс да бурмай анга — маскеге.

Джарлы маске акъылдан шашады —

санайды итни, итге тюл, къахмеге.

Башха гаджи да ётеди къаты бла,

Ит джыйынны тизиб ызындан.

Маске да излейди болургъа аны бла —

Бар деб бошлайма аны сынджырдан.

Алай а анга джетмейди кёзюу —

кесин да аямай талайла.

Зауаллы маскеге къарайма —

танылмайды хамхоту, кёзю.

Аны бла къозу тилде сёлешеме,

тели къайыр маскечик а — ол а —

ачыуун менден алыргъа кюрешеди...

бош кюреше болурма аны бла.

Иш тёнгекде тюлдю, джюрекдеди.

Маске джюрек кюеди зарлыкъдан.

Маске джюрек адамда болса уа —

айырады аны адамлыкъдан.

Джюрек тар болса, зар болса —

чынгылгъа келтиреди джол.

Адам болургъа унамадынг —

энди, маске, сюйгенингча бол.

ТЁНГЕКДЕН АЙЫРЫЛГЪАН ДЖАН

Тейри адамы да — къартаяды,

тауусулады баргъан джолу.

Заман къобаны да таркъаяды,

Таркъаяды ичер сууум.

Тёнгекден чыгъыб джаным,

кёлтюрюледи ёрге.

Бираз солуу да алады,

къаяда къонуб терекге.

Бу тюрлю къанатлыгъа

къанатлыла къоялла орун.

Сорургъа уа базмайдыла

Излеселе да билирге джолун.

Ийнакълай къаяны, терекни да,

кёлтюрюледи джан ёрге.

Чамландырмазгъа кюреше кёкню да,

къайытырча болады Джерге.

Джашил нюрге бёленибди ол,

тартады кесине, алгъынча.

Бу ариулукъдан хапарсыз эди джан,

Аллах тёнгекден алгъынчы.

Энди уа — айырылады андан —

кетиб барады Иесине.

Не этсин къыйналмайын джан,

эркин тюлдю ол да кесине.

Минги Тауну башында къаргъа

кёмюлюб, бираз сууутады кесин.

Тюбейди анда минг-минг джаннга,

сора, джыяды эсин.

Кетеди, джарыкъдан да терк,

Аны сакълаб тургъан Хакъгъа.

Барады этгенлей тилек

Джерде къалгъан дуниягъа, халкъгъа.

Джердегиле эшитселе эди

аны айтханын Кёкден:

«Кюрешигиз джашаргъа, джашаргъа,

айырылгъынчы джан тёнгекден».

Узаяды, ташаяды джан,

дунияны ийнакълай, тансыкълай.

Андан арысы — бары тубанда...

джер ёмюрюм бошалады алай.

ДЖАНЫМ ДЖЕТСЕ АЛЛАХХА

Келген джолум — тар, къая.

Ахыры болурму кенг?

Ичер сууум — таркъая,

халкъыма айтама мен:

...къалды тутулуб тилим...

Эм магъаналы сёзню

айтхынчы джетди ёлюм.

Къутхарлыкъ — джуртну, халкъны —

келген эди бир акъыл.

Ай айтхынчыннга аны,

джетиб къалды да ахыр.

Къарайдыла басыныб,

ауузума, кёзюме.

Излейдиле ангыларгъа

айталмагъан сёзюмю.

Сора, бары, тюнгюлюб,

чакъыртадыла ийман.

Бошамасам да ёлюб,

тёнгекден чыгъады джан.

Сёз къалады айтылмай.

Кёз къалады джумулмай.

Алай болса ахырым,

къычырмазмы къабырым?

Не этейим, дунияда

сёзюм джетмеди халкъгъа.

Ай-тал-гъа-ны-мы да —

алмадыла къулакъгъа.

Сын ташыма кёчеди

джангы Ай бла джулдуз.

Джаным баргъан Кючденди

энди умутум джангыз.

Джаным джетсе Аллахха,

Сёзюмю айтыр анга.

Аллах эшитсе аны —

къутхарыр Джуртну, Халкъны.

1

Къайсы бирибизча, Сёз да арыйды.

Алай а, ёллюкдю — тохтаса айтылмай,

джюрюмесе — ёледи сёз.

Джокъду башхасы — адамчады ол да.

Арыса — солуйду, кетиб ташагъа.

Тюлдю мамукъдан ол келген джол да,

адамгъа, анга да къыйынды джашагъан.

Тюбегенме — джукълаб тургъанына сабийча,

къартча къалкъыб тургъанын да кёргенме.

Учханын да кёргенме къанатлыча...

барды джаны Сёзню да.

Сёзюбюздеди ёзюбюз бизни.

СЁЗ. Аны ичинде да — ЁЗ.

Сёзюн ёлтюрген — ёлтюреди ёзюн.

Сёздю джашатхан бизни.

Бизбиз джашатхан сёзню.

Айырылгъанлай сёзден

къаллыкъ тюлдю джукъ да бизден.

2

Сёзге да къатылады заман.

Заман тюлдю — кесиди адам.

Сёз да болады талкъ.

Ёзге, къурутхан аны —

Заман тюлдю — кесиди халкъ.

3

Сёз сюеледи ёрге.

Заман бойсунады бизге.

Акъ сёздю джандет.

Джаны саулай ары

киреди поэт.

Ёлсе, къалса да —

андады поэт.

Дуния малгъа къаратыб кёзню,

зулмуну арбасына, арбазына

къысылса уа,

анга махтаула салса уа,

аны джырын джырласа уа ол —

урлукъду аны къачы Сёзню,

джандетден къысталлыкъды ол.

КЁКГЕ ЧЫГЪАР ЮЧЮН

Бир-бир эркиши тиширыуну басхыч этиб,

илинирге кюрешеди ёрге.

Керти эркиши уа тиширыуну къанат этиб,

бирге учалла джети къат Кёкге.

МЕНГИР

Атса да танг,

келсе да ингир,

тенгиз джагъадан

къараб таулагъа,

сюеледи менгир.

Таудан

къобанча кетиб,

андан да ётюб,

ызына уа къайыталмай,

сын болуб къалгъан —

кимди экен ол?

Къанатлыла да аны башына,

имбашларына да къонуб,

къарайдыла ол бир джагъада

чыммакъ акъ таулагъа.

Менгирни гитче къарнашыча,

сол джанында сюелиб аны,

чайкъала тургъан тенгизни башы бла

таулагъа къараучанма мен да.

Сюелеме.

къарынача Минги Тауну,

Буз тенгизге кёмюлеме.

Билеме: талай джылдан —

тенгизден ётерге келмесе къолдан,

табылмаса джол да башха,-

мен да буруллукъма ташха.

Тилсиз да, сангырау да болады адам

Ана тилинде эшитмесе сёз.

Кёз да болады сокъур,

Ата джуртун турмаса кёре.

Атса да танг, келсе да ингир,

Тенгиз джагъасындан

Минги Таугъа къараб,

сюелебиз - мен бла менгир.

Ётеди кюн,

ётеди ёмюр.

Къайсыбызбыз адам,

къайсыбызбыз менгир?

Кёгереди тенгиз,

агъарады тау.

Къайсыбызбыз ёлген,

къайсыбызбыз сау?

Чайкъалады тенгиз,

кёрюнмейди тау.

Джуртсуз, халкъсыз

бармыды джашау?

АРИУЛУКЪНУ КЁРМЕСЕ КЁЗЮНГ

Ариулукъну кёрмесе кёзюнг,

назму тизгиннге бурулмаз сёзюнг,

келмез илхам, ачылмаз керамат,

кёлге-джюрекге бителмез къанат.

Ариулукъну кёрмесе кёз,

ариулукъгъа къарамаса кёз,

ариулукъгъа ачылмаса джюрек,

адамгъа джууукъ къалай болур Кёк.

Бир ариулукъ кёрмеген кюнюнг да,

бир игилик этмеген кюнюнгча —

кетеди зыраф.

Тау, тюз, тенгиз —

ариудула кемсиз.

Гюллеге, къызлагъа да къара —

нечик ариудула ала.

Гюллени джыя тургъан къыз,

сабийи бла ойнай тургъан ана —

нечик ариудула ала.

Ариулукълукъгъа ачылмаса кёлюнг —

сезимлеге келликди ёлюм.

Ариулукъ къутхарады адамны —

кесимде сынагъанма аны.

Къутхармасакъ ариулукъну биз да,

Адам болаллыкъ тюлбюз —

бирибиз да.

Ташны да болур джаны.

Айтыб айталмазма ариулугъун аны.

Терек да алай, тау суу да алай.

Тюз да алай, тенгиз да алай.

Табигъат ариуду. Адам

тыйыншлы болургъа керекди анга.

Ол джашатханча адамны,

адам да джашатыргъа керекди аны.

Алай сакъланныкъды джашау.

Ариулукъ бла сюймеклик

къутхарлыкъдыла дунияны.

ДЖАНГЫ ДЖЫЛДА ДА ЭСКИ САГЪЫШЛА

Эки дунияны да джаратхан — Аллахды.

Бири ючюн башхасын атмам,

бу дуниягъа да табсыз сёз айтмам:

эки дунияны да джаратхан — Аллахды.

Къадар бизден болса да кючлю,

джашаргъа керекбиз алай —

эки дуниядан да юлюшлю

болурча. Джулдуз бла Ай

сын ташыбыздан да къарарча,

къарагъан кибик джети къат Кёкден.

Ёзге,

Ёлюм деген къуршоудан-чекден.

Джокъ болуу бла — неда — джаханим бла

тауусулмазгъа керекди джол.

Ёлюмге, отха да элтмез ол,

джашасакъ — Китаб бла, Билим бла.

Джаны саулай джандетге кирирге

адам улугъа болмазмы насыб?

Джандет Юйню уа кеси ишлерге

ангысы-эси джетмезми аны?

Джандет джуртунда джандет Юйюн

ишлеялмагъан инсаннга —

ёлсе-къалса да — джандет эшиги

ачылырмы? Ишеклиме анга.

Аллах берген динин, тилин,

джерин, ёзюн сакъламагъаннга,

джандет Джуртун джандет Юй этиб,

Миллет болуб джашамагъаннга —

Аллах къайтара да джандет джуртланы

бере турмазлыгъы — хакъды.

Берилгенни сыйлай, сакълай билмеген —

болалырмы адам да, халкъ да?!

Джурт, тил берилгенди бизге,

Ангы-эс берилгенди бизге,

Къалам, Китаб берилгенди бизге...

не керекди андан сора?

Дагъыда,

Джазыуубузну джазалмай эсек,

оноуубузну эталмай эсек,

Хакъ джолда баралмай эсек —

Сора,

барындан да къаллыкъбыз къуру.

Къаллыкъ тюлдю динибиз, тилибиз да —

Башхалагъа боллукъбуз къул.

Къара таныгъанлыкъгъа, окъуб,

Китаб айтханны ангылаялмайбыз,

Аллах буюргъанча джашаялмайбыз —

тамблабызгъа къарайма къоркъуб.

Юлгю тюлдюле бизге Шаркъ не Баты —

харамгъа, гюнахха турадыла батыб.

Барыр ючюн алгъа —

къайытыргъа керекди артха:

Ал Сёзге, Къаламгъа, Китабха.

Алайсыз,

къалыб джулдузсуз, Айсыз,

кириб чарсха-тубаннга —

кетерикбиз джардан-къаядан.

Болурму къайгъы андан уллу?

Анаяса этмей кесине Сёзню,

барады — къайры — адам улу?

Халкъыбыз да къайры барады бизни?

Сууугъанма адамладан.

Солур ючюн аладан —

чыгъама таугъа, киреме суугъа.

Чегетде айланама. Ийнанама

болгъаныма: тауну бир ташы,

къобанны бир толкъуну,

Джангыз Терек неда

бир къазакъ бёрю.

Кёлюм чыкъгъанды адамладан.

Кийикле неда бёрюле,

ташла не да терекле —

башха-башха неда биригиб,

адамгъа къазауат ачсала,

аланы джанларында боллукъма мен да,

мен да — адам кесген терекни джаны...

Адам ёлтюрген кийикле, джаныуарла,

адам къурутхан суула, терекле —

бары тирилиб, Соруу кюн

адамны джууабха тартсала,

не джууаб этерикди ол?

Джуртда Джангыз Терекни руху — мен —

тынгы табмай, айланама

тау этегинде, суу бойнунда, тенгиз джагъасында,

къумлада, бузлада, Европада, Азияда,

Америкада, Шаркъда, Батыда...

Мен — Джуртда Джангыз Терек,

ёмюр башында кесилген Терек —

айлана келиб, ёмюр аягъында

тюбейме Къарачайны Къадау Ташына —

Джырчы Сымайылгъа.

Сора тирилеме. Джангыдан

Терек болуб сюелеме.

Чапракъланыб,

шууулдайды джангыз Терек.

Толкъунланыб, тауушланыб,

учады Къобан суу.

Терекге, Къобаннга да тынгылай,

джумшайды Къадау таш.

Минги Тауну джырлайды Къобан,

Акътамакъны да джырлайды Къобан —

Джангыз Терек этеди эжиу.

Ташха, Терекге, Къобаннга да —

къууанырча келеди кёзюу.

Болгъан къадарда

Таш, Терек, Къобан —

джашарыкъды халкъ,

джашарыкъды адам.

Табигъат джол кёргюзеди бизге:

Ашыгъады тау суу тенгизге —

Сугъара тюзлени, барады джертин,

ызына уа къайытырыкъды кёктюн.

Къайытырыкъды Джуртха —

кёк бла — булут болуб,

къучакъларыкъды Джуртну

джангур болуб, къар болуб.

Къобанча кетеди тёнгегим-саным —

Джер-суу кёре, джер джюзюн аулайды.

Тёнгегим къайытмаса да, шийирим-джаным

къайытыр — поэтни къадары алайды.

Табигъат юретеди:

кетерге, къайытыргъа да,

болургъа сабыр

къууанчда, къайгъыда да.

Джашнагъан джюрек ушайды

джерге да, Кёкге да,

къаяны эрнинде

акъ чакъгъан терекге да.

Джерден кетгенни — кёреме кёкде,

кёкден кетгенни кёреме джерде...

экисинде да джашайма мен а,

табигъатха ушайма мен а.

Кетеме сууча,

ташча къалама.

Ёле, тириле —

джашай барама.

Кёзден кетсем да,

кетмезме кёлден.

Къара таныгъаннга —

Акъ сёзме мен.

Сёлешген адам —

кёрмейди сёзню.

Кёрюр ючюн а —

буругъуз кёзню...

Къайрымы? - Кёкге.

Къайрымы? - Джерге.

Къайрымы? - Джюрекге.

Джашнагъан Кёк,

джашнагъан джер,

джашнагъан джюрек —

Акъ сёз деген олду.

Табигъатны акъ чакъгъан кёзюую —

Акъ сёз деген олду.

Джол кёргюзеди табигъат бизге.

Аны джоругъу джашайды сёзде.

Сёз-табигъат кёргюзеди джол.

Бизни ёлюмсюзлюгюбюздю ол.

Андан чыгъыб, кетсек узакъгъа,

Къайытмасакъ сёзге-табигъатха —

ёлюм деген, ахыр деген олду.

ДЖАРЫКЪ

Джаныуар сюеди къарангыны,

джарыкъны сюеди адам.

Аллах джандыргъан чыракъны —

Кюнню да — сюеме андан.

Джанма къоюгъуз чыракъны —

джарыкъ болсун юйде да, кёлде да.

Къабырда да табарыкъбыз къарангыны,

джарыкъны уа — ёмюрде да.

Минги Тауну да сюеме артыкъ,

болгъаны ючюн акъ.

Джарыкъ бергеннге разыма бютюн,

джарыкълыкъгъа джаяма къучакъ.

Кюрешигиз болургъа джарыкъ,

джарыкъ адамны сюеди эл да.

Акъ назмуму кюрешеме джазыб,

къууанырса деб, Акъ сёзюме, сен да.

АЛЛАХ ДА КЮЧ БЕРИР БИЗГЕ

Кавказда

Болургъа кюрешсек алача,

Аллах да кюч берир бизге.

НАЗМУ

Назму юзюк хапарда —

къаяда терекча кёрюнеди;

назму юзюк хапарда —

къая башында къалача кёрюнеди;

назму юзюк хапарда —

къаядан чынгагъан тау сууча кёрюнеди;

кюнбетге ушай эсе хапар —

анда нарат чегетге ушайды назму юзюк;

хапар — къобан эсе, тенгиз эсе да,

аны шын тургъан толкъунуду шийир;

кёрге-къабыргъа келтирсе уа хапарны ахыры,

ол чакъда да — унамай джыгъылыргъа —

сын таш болуб сюеледи назму.

Бизде — Кавказда — къул адам, къул халкъ джокъду.

Ёзден этиб джаратханды Аллах бизни.

Дуния мал бла, къуллукъ бла терилтиб,

бизни къул этерге излеген кючле бар эселе —

джангыладыла: бюгюллюк халкъ тюлбюз биз.

Ким суудан, ким къумдан, ким топуракъдан

джаратылгъан болур. Биз а — кавказлыла —

таудан-къаядан-ташдан джаратылгъанбыз:

бюгюллюк халкъ тюлбюз биз.

Къуллукъ ючюн, дуния мал ючюн

амантишле чыгъа эселе ичибизден —

ала бизден тюлдюле,

кавказлы тюлдюле ала.

Шыйыхла, джигитле джуртуду Кавказ.

Аллахдан башха джокъду илях.

Бир Аллахха этебиз къуллукъ,

хакъ джолну кёргюзтгенди Аллах.

Сюргюнде да болмагъанбыз къул —

ёзден рух тургъанды джюрекде.

Кавказда къул адам, къул халкъ джокъду,

боллукъ да тюлдю:

бизни ёзден этиб джаратханды Аллах.