джыл, 6-7 апрель, орта кече

 

АШЫКЪМАЙМА МЕН ДУНИЯДАН АХЫРАТХА

Джаз кёллюме. Сан этмейин атлайма

Табигъатны кючлеб тургъан мыдахлыкъ

Келмезликча бир кюн мени кесиме.

Къабырлада джюрек рахат солурму?

Ёзге аны тириллигин билеме –

Кёлюм джарыкъ аны ючюн болурму?

Сын ташлагъа ушайдыла терекле,

Бар эсе уа джашау-ёлюу-тирилиу –

Мен да къалмам дуниясыз, ахратсыз.

Къачхы чегетни ичи бла барама,

Юсю-башы чапракъладан толуб,

Къачхы чегетден чыгъыб баргъан адам,

Адаммыды, огъесе, терекмиди?

Аны билирге да керекмиди?

Терек чапыракъла агъадыла юсюмден,

Ашыкъмайма мен дуниядан ахыратха:

Джазгъы хауа бошламайды кесинден,

Джашил табигъат кетмейди эсимден.

 

ТАУ БАШЫНДА УЛУЙДУ БЁРЮ

Тау башында улуйду Бёрю,

Къобан суу да энеди бери –

Тенгиз джутад деб къоркъама аны.

«Кючлерле да тауланы итле»,-

Къарагъанлай турама Кёкге,

Не айтырын сакълаб Тейрини.

Барс бла Бёрю Тюрк тауну сакълайла.

Таугъа къайытыр кюнлени санайма,

Къайытырыкъма, болсам сау-эсен.

Ызчы итле сакълайла чекни,

Не айтырын сакълайма Кёкню,

Кече-кюн да турама къараб.

Мен – Тейри адамы – Тейри буюрмай,

Къазакъ Бёрю, сен да кёб улума –

Кёкню, джерни да уятханса сен.

Къазакъ Бёрю, борчунгдан чыкъгъанса.

Хакъ бла болургъа унамай эсе халкъ –

Сора, излейди болургъа талкъ.

Ёлюрге излегенни тыяллыкъ тюлсе,

Ёзге, Бё́рю, сен тохтарыкъ тюлсе,

Сени алай джаратханды къадар.

Сени улуууунг, джортууунг тохтагъан кюн

Ары дери халкъгъа ёлюм джокъду,

Итлеге къаллыкъ тюлдю элинг.

Улу, Бёрю, уят тюзлени, тауланы да.

Кёб турмай мен да къошуллукъма санга.

Бу назмум да шагъатды анга.

 

ЫШЫКЪ

Къара къайгъыла, кюрешмегиз бир да,

Сизден къутулургъа, сакъланыргъа джол барды –

Таза сезимлериме барды ышыкъ –

Хакъ сёздю, Акъ сёздю ол.

Ышыгъында Сёзню – къутхарырча бизни –

Ышыкъ дейдиле джарыкъгъа Тюркде.

Ышыкъ джер, ышыкъ сёз къуру да керекди бизге.

Къаллай уллу ышыкъды СЁЗ.

Хакъ сёздю ол, Акъ сёздю ол.

Ансыз – къарангыды джол.

Ышыкъ...

Сёзню ышыгъында...

Ол береди умут

Кете баргъаннга,

Келе тургъаннга,

Саугъа, ёлгеннге да –

Барыбызгъа да.

Ышыкъ – ол:

Джарыкъда, Сёзде...

Джангыз олду

Къайгъылы дунияда,

Къатышхан, шашхан дунияда

Адам улугъа

Тынгы-тынчлыкъ бериб,

Барыр джолун кёргюзтюб,

Тирилтген, кёллендирген.

Ышыкъны табхынчы,

Адам къутулаллыкъ тюлдю

Къара къайгъыладан, палахладан, къарангыдан...

Аман болгъанлай турлукъду кюню да, кёлю да.

Тургъанла́

къачлыгъында, къышлыгъында,

Къысылыгъыз,

Биринчи Сёзню –

Хакъ Сёзню, Акъ Сёзню –

Ышыгъына.

Ол ышыкъда кёрлюксюз

Шайырланы да.

Уллу ышыкъда

Тюз адамланы барына да

Барды орун.

Биринчи Сёз –

Дуния боранланы ичи бла

Анга, ары

Ашыгъады адам улу.

Сен да ашыкъ. 

 

ХАЛКЪБЫЗМЫ БИЗ?!

Таулула бары сермешде къырылыб,

Ким дерт джетдирир ала ючюн?

Минги Тау джетдирликди дерт.

Къуюллукъду юсюне душманны.

Алай а, халкъ

Джаны саулай, джуртун берсе джаугъа,

Сора, Аллах да болушмаз анга.

Аллах берген динни, тилни, джуртну

Ангысын, билимин, санын да ёсдюрмейин,

Кеси кесин къурутса, этсе талкъ,-

Сора, анга не Кёк, не джер болушмазла,

Эки дуниядан да къалыр ол юлюшсюз.

Динин, ийманын сакълаялмагъан халкъ,

Тарихин, сыйын, намысын сакълаялмагъан халкъ,

Миллет ангысын, тарих эсин, адам санын да ёсдюралмагъан халкъ,

Миллет Орайдасын да тарта,

Миллет Байрагъын ёрге туталмагъан халкъ  –

Ол халкъмыды? Огъай. Ол боллукъду талкъ.

Халкъбызмы биз?

Тенгизге къараб, агъарады Тау,

Кюн сайын сынаса да джашау,

Бу дунияны сюебиз кемсиз.

Булутдан кёрюнмесе Тау,

Эшитеме тилегин аны:

Къойма, Аллах, джууукъсуз, тенгсиз.

Насыблы адамлабыз биз:

Мийикде агъарады Тау,

тёбенде чайкъалады тенгиз.

 

БИР ТЕРЕКДЕНБИЗ БАРЫБЫЗ ДА БИЗ

Бир Терекденбиз барыбыз да биз,

Болса да къыш, келсе да кюз,

Джуртну джашилди бизге ауазы.

Бир Ташданбыз барыбыз да биз:

Тейрини атлары боладыла джюз –

Барына да салабыз махтау.

Динни, Тилни, Джуртну да берген

Къуралгъынчы Къарачай-Малкъар Эл,

Къызгъа, джашха да джокъ арыу-тохтау...

 

ДЖАЗ

Аязыб кеталмай, джаууб да джауалмай,

Джазыб джазалмай, къоюб къоялмай,

Къыйналама мен да бюгюн.

Бирчадыла кёл, хауа да...

Басыннган Кёкге къарайбыз –

Чартламайды элия да.

Кюн, басыныб турма былай:

Кёрюнмесе не Кюн, не Ай,

Халкъ болурму санга разы?

Кёк чартлады, Кёк джашнады,

Сёз да, чыгъыб джюрегимден,

Джангур бла тебсеб башлады.

Гяхиникмиди, шийирмиди –

Башха дуньягъа тюшгенчама,

Къарайма да джерге, Кёкге.

Бир кюн бла бир кечеге

Шыбырдады Кёк да меннге:

Сезимлеринги джашырмай джаз.

Кюкюреген эм джашнагъан

Джандетге да термилмейме –

Джерде сейирди джашагъан.

 

АКЪ АДАМ, ЭСКЕР КЕСИНГИ

Асыры кёб болгъандан къаргъала,

Дуния барады саргъала, къарала.

Ачыкъ кёзле да болалла къысыкъ.

Акъ къауумгъа джокъду ышыкъ.

Дунияны кючлейдиле сарыла, къарала.

Алай эсе –

Сора, акъ адамны кесиндеди палах:

Ол хакъ джолдан кетгени ючюн

Анга чамланыбды Аллах. 

 

ШАЙЫРНЫ ДЖАЗЫУУ

Джашау ёлтюреди поэтлени,

Ызларына – Джашаугъа – келтиреди:

Ёмюрлюк джашаугъа ачады джол –

Бир ачы джорукъду ол.

Керти шайырны алайды джазыуу.

 

УМУТ АЛЛАХДАНДЫ ДЖАНГЫЗ

Бюгече тюшюмде кёрдюм алай,

Суу да саркъа эди сай болуб, джылай,

Къуу болуб, къум болуб тура эди тёгерек.

Джуртуму сууун, ташын, терегин да

Тохтаб ышаргъаным, кюлгеним да,

Къарамым бурулгъанды Кёкге.

Аман тюшюмден уяндым кече арада.

Къан а саркъды джюрек джарадан,

Мерекеб орнуна, аны бла джаздым сёзюмю.

Аман тюшюмден уяндым кече арада.

Алай а, къа́чан эсе да бу́рун, Саха́ра да

Джап-джашил тюз болгъанын эсгердим.

Чегетин кесгенлеринде, суулары да къуруб,

Кёчген эллени кёргенме мен.

Тюшюмден илгенмей не этейим мен?

Диниме, тилиме, джуртума

Динсиз, тилсиз, джуртсуз да къалсам,

Не айтыр Джер, не айтыр Кёк?

Кёк кюкюрегенча урады джюрек,

Ючден дагъаным мени, ючгюл дуам мени –

Къобан суу, Къадау таш эмда Терек.

Сюргюнде сизге термилгенди халкъ,

Халкъ болургъа тебрегенди талкъ,

Умут Аллахданды джангыз.

 

КЕТИБ БАРА...

Хар бир назмуму джазама алай,

Къарайды Кёкден джулдуз бла Ай,

Кёлеккесин ата Тащыма мени.

«Гюнах, сууаб да эталмазча болгъанды,

Эки мёлек эки имбашымда

Шыбырдайдыла бир-бирине.

Гюнахымы́ джазыучу – айтады:

Сууабымы́ джазыучу – айтады:

«Ёллюкдю къыла тургъанлай намазын».

Назму бла намаз – Акъ сёз бла Хакъ сёз –

Алай а, Кёкге кетиб бара да,

Айырылалмайма Джерден.

«Джуртум, тилим» дей, кетиб барама,

Динни, Тилни, Джуртну да берген

Уллу Аллахха салама махтау.

Билсем да джазалмазлыгъымы

Дунияны къутхаралмазлыгъымы

Билсем да, сермешиб кёрдюм.

Дин-Тил-Джурт ючюн къазауатда

Болалдыммы? Билмейме, алай а,

Кюреше-сермеше джашадым-ёлдюм.

«Ата джуртда Джангыз Терекге,

Ана тилимде бир джангы сёзге,

Бир иги сёзге бурулса джаным»,-

Дегенлей келдим да джашай,

Ташха, Терекге, Сёзге

Бурулдумму – билмейме мен.

 

КИМДИ, НЕДИ ШАЙЫР ДЕГЕН?

Алхамны ызындан келеди илхам.

Кимди, неди шайыр деген Адам?

Олму? Ол а – Хакъ сёз бла Акъ сёз.

 

АДЖАЛ — БЁРЮДЮ, АДАМ А — КИЙИК

Аджал – бёрюдю, адам а – кийик.

Ёлюм анда да джетеди аны...

Кимди, неди къутхарлыкъ адамны?

Аджал – бёрюдю, адам а – кийик.

Дуния сёз, къуу сёз къурутады адамны,

 

БЮГЮН БАЙРАМДЫ

1

Бюгюн байрамды –

Джети къат Кёкге 

Чыкъгъанбыз десем –

Ол да –

Джерге, джюрекге да

Келгенди джаз,

Келгенди

Биринчи кере.

Бюгюннге дери

Тюшюмде кёре.

Бюгюн а...тюшню

Кече арасында

Тийген кибик Кюн,

Болгъанды алай.

Къарай экибизге,

Толгъанчады Ай.

Бюгюннге дери

Бюгюнден ары

Къыйналлыгъым да –

Бошдула бары:

Бюгюн байрамды.

Къайнайдыла:

Назму да, къан да,

Шорпа да, айран да,

Боза да, шампан да...

Кёк да, джер да

Тюш да, тюн да

бир болгъанла бюгюн.

Мен да билмейме

Сен да билмейсе

Не боллугъун тамбла.

Бюгюн а – байрамды:

Джети къат Кёкге 

Чыкъгъанбыз десем –

Ол да –

Джерге, джюрекге да

Келгенди джаз.

Кетмезденми?

Джазны ызындан

Сакъларбыз джайны да.

Боллукъну

Къач, къыш да – не,

Джашасакъ бирге.

 

КЁКЁЗ КЪЫЗЧЫКЪ ДЖАЗ

Азан къычыра башлайды Кёк да.

Сезимледен джашнайды джюрек да.

Келгенди джаз.

Табигъат тирилиб башлагъанды.

Кюкюреген, джашнагъан да –

Уятады джерни, джюрекни.

Кёгерген кюнбетге къараб,

Насыблыдыла сууукъдан къутулгъан

Кийикле, джаныуарла да.

Къанатлыла кёкде учсала да,

Тыялмайдыла къууанчларын –

Тохтамайды джырлагъанлары.

Сабан, бачха къайгъылыды эл.

Кёккёз къызчыкъ, джашилчебген къызчыкъ,

Хош кел, огъур бла кел.

 

ДЖАЗЫУЧУ

«Назму джазады»,- дейле шайыргъа.

Ол джазады кесини джазыуун,

Ол джазады адамны джазыуун,

Халкъны джазыуун джазады ол.

Джазыучу деб, аны ючюн айталла анга.

 

ТЁНГЕК БЛА ДЖАННЫ ЮСЮНДЕН

Ким къутхарады тёнгегин-санын,

Халкъ а – излей эсе джашаргъа –

Ата джуртду тёнгеги халкъны,

Тили бла Джуртун сакълай билмеген халкъ –

Миллет ангысыды, Тарих эсиди

Аладыла халкъны кёлтюрюб кёлюн,

Къара таныгъан халкъ,

Джахиллик тюшюрген джара эм таб,

Къутхарады тёнгекни-джанны

Ангы-эс къайнагъы – Китаб.

Сёздю шайырны ёзю-джаны.

Джашайды поэт, ёледи поэт. Алайды адет.

Алай тюл эсе уа – ол тюлдю поэт.

Ким къутхарады тёнгегин-санын,

Экисин да къутхарыргъа болмаса мадар,

Сайлау береди къадар.

Ким къутхарады тёнгегин-санын,

Анга кёре боллукъду джюрюшю,

Эки дуниядан да юлюшю.

 

ДЖОКЪДУ ИЛЯХ АЛЛАХДАН БАШХА

Урмайма баш не Джангыз Терекге, не Къадау Ташха:

Алай а,

Аны сыйларгъа, къорургъа, сакъларгъа тюлбюзмю керек?

Урмайма баш Минги Таугъа не Къобан суугъа...

Аны сууун ичиб, бузун, ташын джалаб, айныб,

Къарашауай=Къарачай, Адам-Миллет болгъан, –

Ата Джуртха не этейим джыр этмей?

Бу мийик джуртну, джандет джуртну бизге берген

Акъ Сёз бла – джюрекден неда Кёкден келген –

Минги Таугъа тартама орайда.

Урмайма баш не Джангыз Терекге, не Къадау Ташха:

Алай а,

Сакъ болмасакъ, бек болмасакъ, тюз болмасакъ,

Келлик тёлюлеге аланы джетдирмесек, сакъламасакъ,

Ала ючюн къан-джан аямай кюрешмесек,

Инсан-миллет хакълары ючюн сермешмесек,

Къара кючлеге, ибилис джорукъгъа бойсунсакъ,

Дуния малгъа терилсек, къул болсакъ, сатылсакъ –

Сора,

Аман бла бошалмазмы ахырыбыз бизни?

 

НЕ АЙЫБ?

«Ариу къызны ызындан

Сора, джюрекге не айыб?

 

КЁК БЛА ДЖЕРНИ БАЙЛАБ ТУРГЪАН

Ташха, Терекге таянса да саным,

Кюн таякъгъа таянады.

Джер къууанчла джетишелле тёнгекге.

Тартханлай турады Кёкге.

Ырджы – арасында джан бла тёнгекни –

Тёнгек бла джанны, джер бла Кёкню

Байлаб тургъан – Сёздю.

Хакъ сёздю, Акъ сёздю ол.

Адам – ол – Сёздю.

Кёк дуния бла джер дуния –

Адамны къанатлары.

Бир дунияны къоюб,

Бир къанатлы къанатлыгъа бурулады адам –

Учунса да, учалмазча болады.

Джети къат Кёкденди рухум-джаным.

Саным мени – Ташдан-Терекденди.

Джаным а – джети къат Кёкденди.

Халкъым-Джуртум да –

Джети харифден-белгиденди.

«КЪАРА» - андан башланады халкъым, джуртум да.

«АЙ» - Кёк белгибиз, тамгъабыз.

КЪАРА-Ч-АЙ –

Къарадан-Сёзден башланнган

Джуртум эмда Халкъым мени.

Джети къат кёгюм-джаным,

Джети къат джюрегим-сёзюм.

«КЪАРА» бла «АЙ»ны чеги-ырджысы да,

СЁЗ.

Ташха, Терекге таянса да саным,

Джаным а, джаным –

Сёзге таянады джангыз.

Джанымы джаныды Сёз.

 

ЭЛИБДЕН АЙЫРЫЛМАГЪАН ЭЛ

Чайкъасанг – джау тюшерча, алай

Ол бир джагъадан таула да къарай...

Огъай, дунияда тюлме тенгсиз.

Кюч бере Тенгиз бла Тау,

Къыяма къыш кёрюне кёзюме,

Айтама кесиме:

«Адам улучукъ, къайгъынгы къой:

Бёрюню, къойну да къутхар.

Хакъ джолну, Акъ джолну бар».

Унух файгъамбарны кемесини

Къутхара дунияны, (халкъымы, ёзюмю,сёзюмю) кесими,

Минги Таугъа барады къайытыб.

Къайыгъымы бурнунда сюелген –

Элибден айырылмагъан Эл

Акъ таугъа сау-эсен джетерикди.

Анда уа – джашау этерикди...

 

КЪУТХАРАДЫ ДЖАННЫ

Назму да – намазды,

 ЧЫНГЫЛ ЭРНИНДЕ АЧЫЛДЫ ТАША

«Ауругъанны къатында сау ёлюр» дейле.

Ёлеме, ауругъан халкъыма дарман табалмай.

Дарман сютлюню джетиб туталмай,

Бийнёгерча, мийик къаягъа бегинеме.

Таша ачылды чынгыл эрнинде:

Назму кекелимди Сизге джетерик:

Эс буругъуз сёзюне поэтни.

«Ауругъанны къатында сау ёлюр» дейле.

Кереклиси уа – дарман тюл, – дуады:

Миллетге джетгенди заран.

Дарман излей миллетге-халкъгъа,

Иймансызлыкъды къурутхан халкъны.

Ёле туруб ангыладым аны.

Уучу итлерим – бири Шаркъ, бири Гъарб,

Ызларындан чынгадым кесим да –

Сакъламагъыз джукъ Шаркъдан не Гъарбдан.

Къайытыгъыз таубагъа, диннге,

Бек болугъуз Джуртха эм тилге,

Билек болугъуз бир-биринге.

Башха джол джокъ – сакъланыргъа,

Адам, Халкъ болуб, къууаныргъа.

Элибден башланады Эл,

Къара таныгъан – къара таныт, джай.

Сакъланныкъбыз, айнырыкъбыз алай.

Къара таныгъан миллет болсакъ,-

Ахырзаманнга дери джокъду бизге ёлюм.

Бу кертини, чынгылдан кетиб бара, кёрдюм.

 

КЕРИЛЛИК ЭСЕМ ДА ИССАЧА ДЖОРГЪА

Татлы ётюрюкге алданады халкъ,

Демейди: «къарагъа – къара, акъгъа уа – акъ»,-

Къул къауумну адети алайды.

Кериллик эсем да, Иссача, джоргъа,

Ётюрюк къошулса назмугъа-джыргъа,

Джукъгъа тергелмез поэтни сёзю да.

Акъ сёз Хакъ сёзден келгенин

Тюз иннет, тюз сёз, тюз иш –

Джангыз аладанды хайыр.

Келечи кертисин айтханды халкъгъа,

Исса файгъамбарны асдырыб джоргъа,

Варрава мурдарны бошлатханды халкъ.

Халкъымдан не бек къалса да кёлюм,

Ёллюкме къоруулай халкъымы:

Кёк – борч этгенди шайыргъа аны.

Дуния малгъа къул болгъанла тюл,-

Зулму, ётюрюк боллукъдула кюл,

Къартлыкъ, ёлюм да джокъду Сёзге.

Сёз болгъанды ауалда, алда,

Аны ышыгъында-джарыгъында

Бизни Кёкге чыгъарлыкъды джол.

 

КЮТЮПХАНЕ

«Локъман афендини дин китабларын ёгюз арбала бла ташыб, ара межгитни тёгерегине къаладыла. Китабланы кёблюгюн андан бил, мазаллы межгитни къабыргъалары кёрюнмей къалгъан эдиле. Ара межгит деб, эл межгитге айтама, ол заманда тийре межгитле да бар эдиле, хоу, хар тийрени кесини межгити. Сора Локъман афендини да  келтирдиле да, эки мыртазакъ эки къолундан къаты тутуб, джукъгъа тебмезча этдиле, китабларына уа, петеген къуюб, от салдыла. Къараб къарагъынчы, китабла да, межгитни агъачы да джандыла.

Мен олсагъатда акъыл-балыкъ болгъан джаш эдим да, кесимчала бла арлакъда сюеле эдим. Эл бары да алайда эди. Бизни къатыбызда НКВД-ни бёлюмюню башчысы, партия организацияны секретары, эл Советни тамадасы, прокурор, мен танымагъан талай чынлы да бар эдиле. Локъман афенди, мазаллы адам, къартлыгъын джангыз акъ сакъалы билдире эди, тамагъын бошлаб, къычырды: «Китабха, межгитге от салгъанла, барыгъыз да отда кюериксиз!». Сора, аны тыяргъа кюрешген эки мыртазакъны да сюйреб, отха кириб кетди. Ол иш алай терк болду – барыбыз да симсиреб къалдыкъ.

Бираздан а, халкъ алай гюрюлдеди – чауул ычхыннганча. Къайсы эсе да, «бу иймансызланы атаргъа керекди отха» деб, бизни къатыбызда чынлыланы кёргюздю. «Къулакъ юзюллюк болса, чыпчыкъ аягъындан» дегенлей, халкъ тебди. «Тохтагъыз, джамагъат, къан джаудурургъа тебрегенсиз» деб, адамланы тыя башлады Ожай хаджи, ёзге бу кёзюуде чынлыланы бири, герохундан атды да, джууукъда бир джашны къаблады. Башхала да ачдыла от. «Элни тебгени къыйын» дегенлей, энди чамланнган халкъны киши тыялмады. Алайдагъы чынлыланы, чынсызланы да – халкъны тутуб, къурутуб барыучуланы барын – тутуб, отха быргъаб чыкъдыла.

Андан сорамы? Кърал бизге джетдирген азабны, къой, айтмайым. Олсагъатда, башхалача, таугъа, чегетге чыгъыб кетмегениме тутмакъда кёб кере сокъураннганма. Тутмакъда уа джыйырма бла беш джыл тургъанма. Менича, тутмакъда аллай бир туруб, сау къайытхан, хазна адам джокъду. Ёзге, Локъман афендини хайырындан, ол джолдан сора, Китаб, межгит кюйдюрген тохтагъан эди. Власт да ангылагъан болур эди, халкъны динин хыликке этиу къоркъуулу болгъанын...». Къарт Хаджи-Дауутну (джандетли болсун) 1970-чи джыллада айтханларындан. (Лайпанланы Билалны «Къазауат» романындан)       

Тургъаныча турады хар не.

Китабланы отха тамызыкъ

Этген адам – пасыкъ не джазыкъ.

Хапарсызла́ дуниядан-ахыратдан

Багъалатмагъан Къаламны, Келямны,

Аярыкъ тюлдю халкъны, адамны.

Таныгъан кюнюнде къара,

Сёзден-Китабдан джангыргъанды ол.

Кертиге ачылгъанды джол.

Сёзню-Китабны этсе уа харам,

Кеси кесинден бошарыкъды адам,

Чынгылдан кетерикди адам.

Китабла кюйгенча отда,

Келлик палах кёрюнсе кёзге,

Тёппе тюклерим туралла ёрге.

Къалай сакъланыргъа боллугъун Отдан

Адамла (адамламы?) атдыла отха,

Ётюрюкге санаб аланы.

...Тургъаныча турады хар не.

Дуниядан тюб боллукъ халкъ,

Унутур не болгъанын Хакъ.

Сёзню-Китабны кёрмей сыйын,

Кеси чырылдаб джанарыкъ отха,

Китабланы этер тамызыкъ.

Адам улуну тарихи, джазыуу...

Тауушсуз къычырыкъ эте,

Къуугъун-хахай эте,

Адам улуну сагъайтыргъа кюреше,

Анга от салгъанны

Дагъыда отдан сакъларгъа кюреше,

Джанады-кюеди кютюпхане.

Палахны аллында шошду хар не.