Ашиг өз мәһбубу илә даһа чох үнсијјәтдә олмаға чалышыр. Бу бахымдан Аллаһа ибадәтдә сәҹдә вә гијамын узунлуғу тәәҹҹүб доғурмамалыдыр. Намаз гылмагдан јорулан инсан сөзсүз ки, Аллаһла үнсијјәтин ләззәтини дадмамышдыр. Мәҝәр һәгиги ашиг мә’шугла сөһбәтдән јорулармы?”
Һәзрәт Пејғәмбәр (с) һаггында нәгл олунур ки, һәзрәт намазын гијамында о гәдәр дајанарды ки, ајаглары ағрыјарды. Һәзрәтин сәҹдәләри о һалдан ҝедәнәдәк узанарды. Һәзрәт пејғәмбәрин сәһабәси Үвејс Гәрәнинин ҝеҹәни сүбһәдәк бә’зи ҝүнләр сәҹдәдә, бә’зи ҝүнләр рүкуда, бә’зи ҝүнләр исә гијам һалында галмасы нәгл олунур. Бә’зи дин алимләри ҝеҹә Гур’ан охумаға башлајыб сүбһәдәк ону хәтм едәрмишләр. Шүбһәсиз ки, ешг олан јердә јорғунлуғун мә’насы јохдур. Ашиг Аллаһла үнсијјәтдән ләззәт алдығындан бу үнсијјәтин узунлуғу ону јормур.
Һәдисин сонунда һәзрәтә сүкута риајәт етмәси төвсијә олунур. Данышыг инсанын диггәтини јајындырдығындан ашиг мә’шугун һүзурунда сусмаға үстүнлүк верир. Мәрһум Әлламә Тәбатәбаидән сорушурлар ки, намазда гәлбин иштиракына неҹә наил олмаг олар? Мәрһум Әлламә ҹаваб верир ки, бундан өтрү аз даныш. Бәли, диггәти бир нөгтәјә топламаг истәјән инсан сүкута риајәт етмәлидир. Рәвајәтдә охујуруг: “Мәним досларым о кәсләрдир ки, мәнә тәвәккүл етсинләр, чох ағласынлар, аз ҝүлсүнләр вә нәфс истәкләринә гаршы чыхсынлар.”
Һәзрәт Шүејб һаггында билдирирләр ки, о, узун илләр ағлады вә ҝөзләри кор олду. Аллаһ-тәала она вәһј етди: “Еј Шүејб, нә үчүн бу гәдәр ағлајырсан? Әҝәр мәним әзабымдан горхурсанса, мән ҹәһәннәми сәнә һарам етдим. Әҝәр беһишт шөвгүндән ағлајырсанса, мән беһишти сәнин ихтијарына гојдум.” Һәзрәт Шүејб әрз етди: “Пәрвәрдиҝара, сән јахшы билирсән ки, мән нә ҹәһәннәм горхусундан, нә дә беһишт шөвгүндән ағлајырам. Мәни ағладан Сәнинлә ҝөрүш шөвгүдүр.” Аллаһ-тәала бујурду: “Дүз дедин, бундан сонра өз һәмсөһбәтим Кәлими сәнә хадим етдим.” Бу вахт һәзрәт Муса Мисирдән гачды вә Шүејбин јанына ҝәлди. О Шүејбин гызларындан бири илә евләнди вә мүгавилә бағлады ки, он ил орада галаҹаг вә Шүејбә хидмәт едәҹәк. Бәли, Шүејб он ил илаһи ешглә ағлајыб кор олдугдан сонра Аллаһ өз Кәлимини (Мусаны) она хидмәтчи гәрар верди. Шүејб илаһи ешг сајәсиндә белә бир ләјагәтә наил олду. Муса кими бир пејғәмбәр он ил мүддәтиндә Шүејбин хидмәтиндә дајанды. Бәлкә дә, елә Шүејбә хидмәт сәбәбиндән пејғәмбәрик мәгамына наил олду. Бәли, Аллаһ достлары аз ҝүлүр вә чох ағлајырлар.
Һәдисин сону чох тә’сирлидир. Бу төвсијјәләри нәзәрдә сахламаға чалышаг. Әҝәр бир зәррә дүнја мәһәббәти инсанын бир өмүр ибадәтини пуча чыхарырса, дүнја мәһәббәтиндән Аллаһа пәнаһ апараг! “Вә әләјкә сәлами вә рәһмәти вәлһәмдуллиллаһи Рәббил-аләмин!”
Мүгәддимә 3
Биринҹи дәрс 4
Риза вә тәвәккүл мәгамы 4
Риза вә тәвәккүл мәгамы 5
Гур’ан бахымындан тәвәккүлүн маһијјәти 5
Мә’сумлардан нәгл олунмуш рәвајәтләрдә тәвәккүл мөвзусу 8
Тәвәккүл Аллаһа иманын шәртидир 12
Тәвәккүл вә фәалијјәтин зәрурилији 12
Һәзрәт Ибраһим вә онун Аллаһа е’тимады 14
Икинҹи дәрс 16
Тәвәккүл вә Аллаһын гәзавү-гәдәриндән разылығын дәјәри 16
Тәвәккүл вә ризанын дәјәри 17
Аллаһ-тәаланын инсана хејирхаһлығы 19
Үчүнҹү дәрс 23
Илаһи мәһәббәт вә она апаран јол 23
Илаһи мәһәббәт вә она апаран јол 24
Илаһи мәһәббәтә апаран јол 25
Дөрдүнҹү дәрс 29
Илаһи өвлијаларын хүсусијјәтләри 29
Өвлијаларын хүсусијјәтләри 30
Мө’минләрин севинҹи 31
Аллаһ зикри илә илаһи мәһәббәт арасындакы әлагә 31
Зөһд вә пәһризкарлығын әлдә едилмәси 32
Бешинҹи дәрс 36
Беһиштә, аҹлыг вә сүкута јол тапанларын хүсусијјәтләри 36
Дөрд хүсусијјәт 37
Дәјәрли ирсләр 37
Изаһ 37
Аҹлыг һаггында 38
Аҹлығын вә сүкутун мүсбәт тә’сирләри 39
АЛТЫНҹы дәрс 42
Намаза диггәт вә Аллаһ һүзурунун дәркинин зәрурилији 42
Намаза диггәт вә илаһи һүзур 43
Һәгиги намаз вә онун маһијјәти 43
Намазын әһәмијјәти вә дәјәри 44
Намазда дүшүнҹә вә Аллаһын әзәмәти 46
Једдинҹи дәрс 50
Илаһи өвлијаларын имтијазлары 50
Өвлијаларын имтијазлары 51
Аллаһын зикри вә Онунла үнсијјәт 52
Сәккизинҹи дәрс 56
Јохсулларла достлуг вә мәһәббәт зәрурәти 56
Фәгирләрлә достлуг 57
Мө’мин фәгирләрин хүсусијјәтләри 57
Изаһ 58
Варлылыг, касыблыг имтаһан васитәсидир 58
Фәгирләрлә јолдашлыг 62
Доггузунҹу дәрс 64
Нәфс истәкләринә е’тираз 64
Нәфс истәкләриндән һәзәр 65
Нәфс истәкләри 68
Онунҹу дәрс 73
Дүнја вә дүнјаҝирләриН мәзәммәти 73
Дүнја вә ахирәт истәјинин маһијјәати, бу ики истәјин мәрһәләләри 74
Ислам вә күфр, достлуг вә дүшмәнчилијин ме’јары 77
Дүнја әһлинин ијирми хүсусијјәти 78
Он биринҹи дәрс 83
Ахирәт әһлинин хүсусијјәтләри 83
Ахирәт әһли 84
Дин алимләринин вә өвлијаларын һәја хүсусијјәти 84
Гәлб ојаглығы 86
Өвлијалар вә илаһи әзәмәтдән горху 87
Он икинҹи дәрс 90
ахирәт әһлинин хүсусијјәтләри барәдә сөһбәтин давамы 90
Ахирәт әһли вә Аллаһа диггәт 91
Өвлијалар вә Аллаһла һәгги танышлыг 92
Ахирәт әһлинин дүнјапәрәстләрдән мүһүм фәрги 94
Он үчүнҹү дәрс 97
Ахирәт әһлинин хүсусијјәтләри һаггында үчүнҹү сөһбәт 97
Әммарә нәфслә мүбаризәнин әһәмијјәти 98
Өвлијаларын ибадәти 98
Өвлијалара илаһи мәрһәмәт 100
Он дӨРДҮНҸҮ дәрс 104
Заһидләрин мәгамы вә мә’рифәти 104
Заһидләр 105
Заһидләрин ибадәти 105
Ибадәт едәнләрин үч гисми 106
Илаһи мә’рифәтә чатмаг үчүн аддым 108
Он бешинҹи дәрс 111
Оруҹ вә сүкутун ролу 111
Аллаһла јахынлығын мәнфи вә мүсбәт фәалиЈјәтләрдән асылығы 112
Сүкутун ролу 112
Оруҹун фајдалары 114
Он алтынҹы дәрс 117
Јәгин мәгамына јол тапмыш мө’минләр 117
Јәгин мәгамына чатмыш мө’мин 118
Дүнјадан гырылмаг диггәтин нәтиҹәсидир 119
Мө’минин ән бөјүк истәји Аллаһын разылығыдыр 120
Кәрамәт, илаһи төвфиг вә мө’минин тәкамүлү 120
Он једдинҹи дәрс 122
Ширин вә давамлы һәјатын хүсусијјәтләри 122
Ширин һәјатын хүсусијјәтләри 123
Давамлы һәјатын хүсусијјәтләри 125
Он сәккизинҹи дәрс 128
Илаһи сынагда мүвәффәгијјәт вә Аллаһын хүсуси лүтфләри 128
Сынагда мүвәффәгијјәт вә хүсуси лүтфләр 129
Аллаһа диггәт, онун не’мәтләри, мө’минләрин дүшүнҹә вә бахышы 129
Мө’минин ҝөзүндә дүнјанын кичиклији 130
Риза әһлинә әта олунмуш үч хасијјәт 132
Он доггузунҹу дәрс 135
Абидләрин вә пејғәмбәрләрин мәгамы, агиллик вә Аллаһ зикринин ролу, гәфләтдән һәзәр 135
Ағылдан истифадәнин әһәмијјәти, Аллаһ зикри вә гәфләтдән һәзәр 136
Ислам Пејғәмбәринин (с) башга пејғәмбәрләрдән үстүнлүк мејары 137
Аз данышмағын вә аз јемәјин дүшүнҹәјә тә’сири 138
Ијирминҹи дәрс 140
Аллаһа мәһәббәт 140
Илаһи мәһәббәтин сирри 141
Зөһд вә ибадәтин илаһи мәһәббәтлә рабитәси 141
Илаһи мәһәббәт вә ҝөз јашлары 142
Алимләр вә фәгиһләрлә достлуғун ролу 143