Е. Ш. ДҮсіпов, Т. Е. Уразымбетов


Норма – бұл қызметті орындаушы қағида немесе ереже.  Риторикалық дәйектілік



Pdf көрінісі
бет122/127
Дата19.12.2023
өлшемі2.91 Mb.
#487147
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   127
Сот-риторикасының-негіздері

Норма – бұл қызметті орындаушы қағида немесе ереже. 
Риторикалық дәйектілік – тыңдармандардың келісіп және 
қосылуына 
келтіретін 
көпшілік 
пікірін 
айтатындылықты 
қалыптастыру. 
Тыңдарман-дәрісхана және дәйектілік. Тыңдарман–дәрісхана 
қоғамдық топшалықтар есебінде дәйектілікпен құралады және осы 
ойда ритордың құрылымы, оның еңбегінің жемісі болып табылады. 
Сондықтан да риторикада тыңдармандардың типтері дәйектіліктің 
техникасымен байланысады және әмбебап пен жеке, конвенционалды 
және конвенционалды емес тыңдармандарға бөлінеді. 
Риторикалық дәйек. Риторикалық дәйек деп (жай дәйек) 
тыңдарман-дәрісханасымен шынайы, дұрыс, орынды және жағымды 
есебінде бағаланатын жеке және аяқталған, сөз түрінде рәсімделген ой 
аталады. Жан-жалда барлық тараптармен пікір-таластар қолданылады.
Риторикалық этика ритордың тыңдармандармен қызметтестік 
шарттарын зерттейді. Фактілерді талқылап және бағалау барысында, 
шешімдерді құрастыруда, қабылдауда және жандандыруда жаңа 
тәжірибе жинақталады, олар қалыптасадыжәне олардың жағдайында 
кейінгі әрекеттер ағымы өтетін жаңа шынайы өмір пайда болады. 


180
Сот риторикасынан тест сұрақтары 
1. Сөздер және стильдер ең алдымен неге сәйкестікте шығады? 
A) 
қатысушылар деңгейімен 
B) 
Әдеби тіл ережелерімен 
C) 
Сөйлеу затымен 
D) 
Сөйлеу мақсатымен 
E) 
Сөйлеу жоспарымен 
2. Квинтилианың риторикалық кітәбі нешеу?
A)12 
B) 15 
C) 3 
D) 5 
E) 9 
3.Ойша пайымдаудың, қайсылары жаңа ой –болып саналады: 
A) 
Дедукция
B) 
Индукция
C) 
Силлогизм
D) 
Келтіру
E) 
Риторлық сөз 
4. Жағдайдың әмбебап үлгісі неше параметрлерден тұрады
A) 

B) 
12 
C) 
25 
D) 

E) 
19 
5.Шешендік сөйлеуде мақалды қолдану: 
A) 
Қоғамдық пікірге сілтемемен және дәстүрді – коғамдық пікірге 
сілтемемен және дәстүрлікте көрінеді 
B) 
Дұрыс мәнге шағыммен 
C) 
Сөйлеу әдемілеуімен 
D) 
Цитатпен 
E) 
Дәйекпен 
6.Ең алдымен шешен табысы неге тәуелді болады? 
A) 
Контактіге 
B) 
Реквизитке 
C) 
Ұстауына 
D) 
Келбетіне 
E) 
толирантыққа 


181
7. Шешендіктің сөйлеу табысы неге тәуелді? 
A) 
Шешендік контактісіне 
B) 
Шешендік келбетіне 
C) 
Дәлелдеріне 
D) 
Қалыптастырумен жақсы тезисіне 
E) 
Комуникацияға 
8. Пікірсайысқа қатысушылардың мақсатына жетуі неге байланысты? 
A) 
Келісімге 
B) 
Келіспеушіліктердің табысына 
C) 
Жеңіске 
D) 
Шындыққа 
E) 
немқұрайдылыққа 
9. Жалпы орындар туралы оқу - 
A) 
Топика 
B) 
Ойлап табу 
C) 
Типология 
D) 
диспозиция 
E) 
гипотеза 
10. Шындық салыстырмалығы туралы оқудың негізін кім қалады? 
A) 
Протагор 
B) 
Сократ 
C) 
Исократ 
D) 
Аристотель 
E) 
Демосфен 
11. Бүгінгі күн қазақ тілі сөздігінде «риторика» дегеніміз бұл:
А) аталғандардың барлығы 
В) шешендік өнер; 
С) Эффектілік; 
D) Гәптің сыртқы әдемілігі; 
Е) қызыл тілділік теориясы; 
12. Хрия қандай дәл ойды білдіреді? 
A) 
Ой жүгірту – үлгілімен, үлгілі ой жүгірту 
B) 
Декламация - дәл осылай дегенді 
C) 
Зерттеулер - зерттеу схемасы 
D) 
Соқпақтардың – соқпақтары 
E) 
логикалық 
13. Рим шешендерінің хронологиялық шолуы трактатта - 
хронологиялық шолу римдік шешендер мен трактатта берілгенде тап 
осы деп айтылған 


182
A) 
Брут - дәл осылай ғой 
B) 
Шешенде - шешен туралы 
C) 
Шешен
D) 
Шешенді -іс тәрбиелеуде, тәрбиелеуі туралы 
E) 
Ештеңе ала алмайсың және ештеңе қоса алмайсың 
14. Адам деген барлық заттардың өлшемі деп кім айтқан 
A) 
Протагор 
B) 
Сократ 
C) 
Горгий 
D) 
Павел сахаба 
E) 
Квинтилиан 
15.Экспозиция драмалық туыңдының қаншасыншы бөлігі? 
A) 
Бірінші
B) 
Екінші
C) 
Үшінші
D) 
төртінші 
E) 
бөлінбейді 
16.Оқиға элементтері :" техникалықтар ","……………"," 
риторикалықтар " 
A) 
Орындаушылықтар 
B) 
Шешендіктер 
C) 
Ғылымилар 
D) 
Табиғилар 
E) 
педогогикалықтар 
17.Эпидейктикалық сөйлеу – деген не? 
A) 
Мақтап сөйлеу 
B) 
Оқулық сөйлеу 
C) 
Ақтайтын сөйлеу 
D) 
Қорытынды сөйлеу 
E) 
Айыптап сөйлеу 
18.Римдегі Эпидейктикалық шешендік заманы ненің гүлденуіне 
әкеледі? 
A) 
Империяның 
B) 
Республиканың 
C) 
Азаматтық соғыстардың 
D) 
Демократияның 
E) 
Тиранияның 
19. Эристика - ... туралы ғылым 
A) 
Талас басқаруы тәсілдері 


183
B) 
Шешендік 
C) 
Ой жүгірту заңдары 
D) 
Ғылыми ашу 
E) 
әділдікке 
20. Dispositio ( қағида бөлімі ) 
A) 
" орналастыру " 
B) 
" бөліну " 
C) 
" айту " 
D) 
" ой жүгірту " 
E) 
" көз жеткізу " 
21.Eloqutio ( қағида бөлімі ) 
A)" әдемілеу " 
B)" шешендік " 
C)" айту " 
D)" жазу " 
E)" көру " 
22. Inventio - 
A)Қағиданы - риторикалық канонның бірінші бөлігімен бөлу 
B)Шығарма - шығарма 
C)Кіріспе - кіріспе 
D)Нәтиже - нәтиже 
E)кіріспе - кіріспе 
23. Memoria 
A) Есте сақтау ( Риторлардың бөлімі. Қағиданы )- есте сақта 
B) Меморандум - дәл осылай ғой 
C) Сөйлеу - құлпытас сөз сөйлеумен құлпытас 
D) Записка - ұмытылмас сөйлеумен
E) Жазып алу - қол жазба 
24. Азияттық сөз сөйлеу стилінің ерешелігі
A) Сәнділікпен
B) Қарапайымдылықпен 
C) Ықшамдылықпен 
D) Табиғилықпен
E) Салмақтылықпен 
25.Эристика - ... туралы ғылым 
A) Таласты бастау тәсілдері 
B) Шешендіктегі әдіс
C) Заңдарда ой жүгіртулер


184
D) Ашуда - ғылыми ашылумен немесе жәй ғылымда 
E) жалпы ойлану қабілеті 
26. Жақсы ойлауды үйренуге болмайды, жақсы сөйлеуді үйренбей 
тұрып деп - айтқан ... 
A) 
Исократ 
B) 
Сократ 
C) 
Протагор 
D) 
Горгий 
E) 
Лисий 
27.Ешбір зат бар болмайды, ал егер болса ол танылмаған болады. Егер 
танылған болса! 
A) 
Горгий 
B) 
Цицерон 
C) 
Гиппий 
D) 
Продик 
E) 
Демосфен 
28.Әркім зат туралы ойлауына, екі жақ бірін-бірі жоққа шығару, 
бекітулер істеуге болады деген. 
A) 
Протагор 
B) 
Аристотель 
C) 
Гиппий 
D) 
Продик 
E) 
Кант 
29. Софистикалықтар жалған екені туралы кітаптың авторы 
A) 
Аристотель 
B) 
Сократ 
C) 
Цицерон 
D) 
Исократ 
E) 
Цицерон 
30.Үлгілі ой жүгірту аталады … 
A) 
Хрия 
B) 
Декламация 
C) 
Парафразис 
D) 
Силлогизм 
E) 
Плюролизм 
31.Жалпы орындар – яғни 
A) 
Мағыналық үлгі 
B) 
Сөйлеу типтік айналымдары 
C) 
Композиция бөлімі 


185
D) 
Қайталау 
E) 
Жорамалдау 
32.Сөйлеудің негізгі қағидасы деп … аталады
A) 
Тезис 
B) 
Ой 
C) 
Дәлел
D) 
Ниет
E) 
проза 
33.Негізгі заңдар формалдықтың логика мамандары: тепе-тендіктің, 
шығарып тасталғандығы үшін - формальдық қисын 
A) 
Қайшылықтар - қарама – қайшылық 
B) 
Ой жүгіртулер - пайымдау 
C) 
төртінші жоюлықпен шығарып тасталғанды 
D) 
Ой қорытындылаумен 
E) 
Ойды жорамалдау 
34. Таласта негізгі қате : …………….. 
A) Ой жүгіртуде 
B) Тезисте 
C) Дәлел жалғандығында 
D) Дәлел жоқ болуында 
E) Дәлелдің өзінде 
35.Сөйлеуде шегіну не үшін қызмет етеді? 
A) 
басқа тақырыпқа сөйлесу үшін 
B) 
Шешен демалысы үшін 
C) 
Өз позициясын ақтау үшін 
D) 
Өз қатесін мақұлдау 
E) 
Ештеңені мойындамау 
36.Талас қамту - .... 
A) 
барлық уақытта талас суретін көру 
B) 
Жылдам оны аяқтау білу 
C) 
Қарсы сөйлеуші дәлелдері жоққа шығаруға білу 
D) 
Ынтаны басып алуға білу 
E) 
Ештеңені түсінбеу 
37.Бағалау - қандай процесс? 
A) 
Эталонмен салыстыру
B) 
Мақтау 
C) 
Айыптаушылық 
D) 
Марапаттау 
E) 
Жазалау 


186
38. Аударылған пирамида – композиция түрі ретінде материал не 
бойынша орналасады? 
A) 
Маңыздылық кему дәрежесі бойынша 
B) 
Маңыздылық ұлғаю дәрежесі бойынша 
C) 
Хронология бойынша 
D) 
Мөлшері бойынша 
E) 
Маңыздылық ширауы бойынша 
39.Шешен сезімдерін тыңдаушыларға тапсыруы құбылыста нендей 
негізге салынған? 
A) 
Эмпатия 
B) 
Ұнату 
C) 
Психопатия 
D) 
Сүйкімсіздікте 
E) 
Ғанибеттілікте 
40.Қарама-қарсылық -… 
A) 
Бір затты басқаға қарама-қарсы қойып салыстыруы
B) 
Дауды бекіту 
C) 
Салыстыру 
D) 
Қарсы сөйлеуші тезисі 
E) 
Келіспеушілік 
41.Дәлел -… 
A) 
Сөз сөйлеу, тезис негіздеуіне арналған қызмет етеді 
B) 
Даусыз дәлел 
C) 
Дәлел 
D) 
Нағыз пікір 
E) 
Заттай дәлелге қызмет қылады 
42.Дәлелдеме мынау … 
A) 
Демострация және дәлелдің тезис байланысы
B) 
Диатриба 
C) 
Рұқсат етілмегендер – 
D) 
Пікірсайыс 
E) 
Сұқбаттасу 
43.Суреттелетін оқиғалардың жүйелілігі - 
A) 
Баяндау 
B) 
Баяулау 
C) 
Суреттеу 
D) 
Әрекет дамуы 
E) 
үйлесімділік 


187
44.Тезисті жоғалту -… 
A) 
Қате 
B) 
Амал 
C) 
Талас кезеңі 
D) 
Талас аяқтауы 
E) 
Талас бастамасы 
45.Мақтау Еленаға - көрнекті сөйлеу … 
A) 
Горгия 
B) 
Протагор 
C) 
Гиппия 
D) 
Исократ 
E) 
Аристотель 
46.Практикалық білім бейнесімен есептеледі … 
A) 
Исократ мектебі 
B) 
Академия – 
C) 
Аристотель лицейі 
D) 
Орта ғасыр университеттер 
E) 
Софистер мектебі 
47.Таласта кисынды заңдардың қасақана бұзылуы не деп аталады? 
A) 
Софизм 
B) 
Эристика 
C) 
Тезистің шегінуімен 
D) 
Сологизм 
Е) Социум 
48.Төраға - ... міндетті пішіні 
A) Пікірсайыстың 
B) Пікірталастың 
C) Таластың 
D) Қақпайласудың 
E) Дауласудың 
49.Протагорды не үшін Афинадан қуып жіберді? 
A) 
Дінсіздіктің артынан 
B) 
Бәсекешілер үшін 
C) 
Демократия жолын ұстаушылығының артынан 
D) 
Материализмның артынан 
E) 
Идиализм үшін 
50.Сөйлеу заттарының қарама-қарсы қойып салыстыруы 
A) 
Қарама-қарсылық 
B) 
Антиномия 


188
C) 
Антифонт 
D) 
Амфиболия 
E) 
Анфибия 
51. Қызыл тілділіктің негізгі тектері мен түрлерін атаңыз: 
А) Аталғандардың барлығы 
В) әлеуметті-саясаттық (депутаттар сөз гәптері, әлеуметті-
экономикалық, әлеуметті-саясаттық тақырыптарға баяндамалар); 
С) академиялық (ЖОО –ғы дәрістер, ғылыми баяндама, ширақ қарау); 
D) әлеуметт-тұрмыстық (торқалы той, еске алу сөз гәптері); 
Е) Соттық (прокурор және адвокат сөз гәптері); 
52.Профития - 
A) 
Қабілеттілік пайғамбарлық ету 
B) 
Пайдаға ұмтылу 
C) 
Оқу мамандық туралы 
D) 
Уағыздаушылық 
E) 
Сендірту 
53.Орналастыру ( dispositio )– ... туралы ережелердің күмбезі
A) 
Композиция 
B) 
Сөзді қолдануда 
C) 
Мәтін техникалық дайындауында 
D) 
Шешен мінез-құлығында 
E) 
Сөз сөйлеу қабілетінде 
54.Уақыт тәртібі - 
A) 
Ереженің жиналыс өткізулері 
B) 
Сөз сөйлеуге арналған уақыт 
C) 
Процедураларда шек қоюдың 
D) 
Басқару жиналыспен 
E) 
Санақта 
55.Реквизит – дегеніміз … 
A) 
Шешен айлалы әрекет заты 
B) 
Шешен қасиеті 
C) 
Шпаргалка 
D) 
Сахналық әдемілеу 
E) 
Дикорация 
56. Марк Антонияға қарсы Цицеронның сөз сөйлеулері былай деп 
аталды 
A) 
Филиппика 
B) 
Панегириктер 
C) 
Платонника 


189
D) 
Исократтика 
E) 
Демосфеника 
57.Риторика – ... сөйлеу туралы ғылым
A) 
Сауатты 
B) 
Түрлік 
C) 
Жазбаша 
D) 
Ауызша 
E) 
Қарсыласша 
58.Риторика - әрбір тап осы зат туралы іскерлік сенім тауып алуы,- ....
айтады 
A) 
Деп Аристотель 
B) 
Деп Платон 
C) 
Деп Сократ 
D) 
Деп Ломоносов 
E) 
Деп Кошанский 
59.Риторика … гомилетикида пайда болды 
A) 
Ертерек 
B) 
Кешірек 
C) 
Арқасында 
D) 
Үшін 
E) 
жалпы 
60.Риторикалық сұрақ - … 
A) 
Жауапты талап етпейді 
B) 
Мынау дәрісханаға сұрақ 
C) 
оңай сұрақ 
D) 
Қарсы сөйлеушіні алаң қылады 
E) 
Қарсы сұрақ 
61.Ең маңызды жұрт алдында таласта -… 
A) 
Тыныштық сақтау 
B) 
Нанарлық дәлелдер болу 
C) 
Қарсы сөйлеуші сөздерінде қайшылықтар аша білу 
D) 
Дұрыс ойлау 
E) 
Дұрыс тұру 
62. Өзіндік баяндау қысқа бөлімімен тиісті болу … 
A) 
Экспозиция 
B) 
Байлау 
C) 
Кульминация 
D) 
Әрекет дамуы 
E) 
Авакация 


190
63.Ережелердің күмбезі мәтін композициясы туралы қалай аталады? 
A) 
Орналастыру 
B) 
Оратория 
C) 
Поэтика 
D) 
Әдемілеу 
E) 
Акватория 
64. «Қарсы сөйлеуші бекітулерін ол әзілмен кездестірді, ал 
әзілқойлар» 
A) 
Горгия 
B) 
Сократ 
C) 
Протагора 
D) 
Гиппия 
E) 
Эпикур 
65. Интервьюде қанша негізгі сұрақтар болуы тиіс? 
A) 
Бір 
B) 
Екі 
C) 
Үш 
D) 
Төрт 
E) 
он 
66. Actio ( қағида бөлімі ) 
A) " айту "- 
B) " баяндау " 
C) " әрекет " 
D) " акция " 
E) "сөйлеу" 
67.Сөздің немесе сөз тіркесінің ауыспалы мағынада қолданылуы -
A) 
Соқпақтық 
B) 
Екі ұштылық 
C) 
Пішін 
D) 
Келеке 
E) 
Қалжыңдық 
68. Күрделі сөйлеу контрукциясы аяқталған ой ұстаушы және 
аяқталған ... тұрады. 
A) 
Дәуірден 
B) 
Шумақтан 
C) 
Қатарластан 
D) 
Анафорадан 
E) 
Акациядан 


191
69.Тыңдаушы таң қалуы тиіс - шешендік принцип 
A) 
Цицерон 
B) 
Демосфен 
C) 
Горгий 
D) 
Исократ 
E) 
Актавиан Августо 
70. Келісім ... мақсаттық функция болып келеді 
A) 
пікірсайыстың 
B) 
таластың 
C) 
қақпайласудың 
D) 
пікіркелісімнің 
E) 
қарсыласудың 
71. Антикалық стиль неге қарама-қарсы болды - 
A) 
Азиялыққа 
B) 
Римдікке 
C) 
Македоиялыққа 
D) 
Афиналыққа 
E) 
Галиялыққа 
72.Гомилетикада уағыздаушы табысының негізгі себебі 
A) 
Шабыт 
B) 
Оқу 
C) 
Жаттығу 
D) 
Сыйлау 
E) 
Бедел 
73. Пікірсайыста жарыссөздерден кейін әдетте … 
A) 
Шешім жобасын қабылдайды 
B) 
Үзілісті жариялайды 
C) 
Шешімді қабылдайды 
D) 
Шешімді жариялайды 
E) 
Шешімді жоққа шығарады 
74.Римде республика құлағаннан кейін шешендік ………жоғалады 
A) 
Кеңесші 
B) 
Салтанаты 
C) 
Соты 
D) 
Эпидейктикалық 
E) 
Мануфактуралық 
75.Тривиумамен көне құрамға кіреді : грамматика , риторика 
,……………….. 
A) 
Диалектика 


192
B) 
Арифметика 
C) 
Музыка 
D) 
Астрономия 
E) 
Дикция 
76.Таласта әрбір жақ үш мақсатты көздейді: өз ойын ақтауы, дәлелдеу, 
A) 
Хабардар болу 
B) 
Өзін таныту 
C) 
Ой жүгірту 
D) 
Жеңісті 
E) 
Қабілеттену 
77.Таласта : 
A) 
Көз алдына келген тезистерден бірдің шыншылдық анықталады 
B) 
Жақтар келісулерді іздейді 
C) 
Шындық туады 
D) 
Пікірлермен айырбас болады 
E) 
Пікірлермен ұқсас болады 
78.Шешеннің аудиториямен өте маңызды контактісінің үлгісі -… 
A) 
Адал болу 
B) 
Көзбен шолу 
C) 
Иіс сезу 
D) 
Сезетін қабілет болу 
E) 
Жалпы қабілетті болу 
79.Афинылардың ұлы шешені, жұрт алдында еш уақытта алға 
шығушы емес 
A) 
Исократ 
B) 
Сократ 
C) 
Продик Кеоса 
D) 
Перикл 
E) 
Горгий 
80. Аз істерде ұлы адам (риторикалық бейне аты) 
A) 
Қарама-қарсылық 
B) 
Дәуір 
C) 
Қарама-қаратпалық 
D) 
Бой сылау 
E) 
ғасыр 
81.Әртүрлі ой жүгіртуде ұғым сол қалыпта қалуы тиіс 
A) 
Тепе-тендікте 
B) 
Шығарып тасталғанда үшіншіде 
C) 
Жеткілікті негізде 


193
D) 
Қайшылықта 
E) 
ұқсастықта 
82. Әсер, қайталау,… 
A) 
Қауымдастық 
B) 
Еске алу 
C) 
Сыбыр сөз 
D) 
Жазу 
E) 
Ілтипаттық 
83.Уақыт - кеңістік -…- субъекті - құрал - объекті 
A) 
Мақсат 
B) 
Мақсат 
C) 
Тағайындау 
D) 
Бағалау 
E) 
Тұжырымдау 
84.Барлық адамдар ажалды. Сократ - адам. Демек, Сократ ажалды – 
деген сөз (түрі)? 
A) 
Силлогизм 
B) 
Энтимема 
C) 
Индукция 
D) 
Үлгі 
E) 
Софизм 
85.Сөйлеуде кіріспе болады : табиғи, жасанды және … 
A) 
Кенетпен 
B) 
Табиғи емеспен 
C) 
Жалғанмен 
D) 
Ойдан ала салғанмен 
E) 
Ойлап табумен 
86.Әр-бірсөз сөйлеу – жалған деп,- … айтады 
A) 
Горгий 
B) 
Протагор 
C) 
Исократ 
D) 
Демосфен 
E) 
Сократ 
87. Жалпы ереже біржола жоюы көптеген жеке оқиғалардың, 
жалпылау негізінде- деген сөз. 
A) 
Индукция 
B) 
Софизм 
C) 
Редукция 
D) 
Дедукция 


194
E) 
Силлогизм 
88. Фактілерді негізге шығаруы - 
A) 
индукция 
B) 
жалған шығару 
C) 
дедукция 
D) 
редукция 
E) 
регуляция 
89. Жалпылау негізінде істелген шығару -… 
A) 
Индукция 
B) 
Дедукция 
C) 
Түйіні 
D) 
Силлогизм 
E) 
Жалған шығару 
90.Тезис дәлеліне арналған сөз сөйлеу не деп аталады? 
A) 
Дәлел 
B) 
Антитезис 
C) 
Жай 
D) 
Дәлелдеме 
E) 
Айғақ 
91.Туындының негізгі сахнасы жиірек … барлық орында болады
A) 
Кульминацияның 
B) 
Экспозицияның 
C) 
Байлауға 
D) 
Шешілуге 
E) 
Апробацияның 
92.Негізгі шешендік табыстың артынан - 
A) 
Тыңдаушылармен контактіге сүйеу басталады 
B) 
Дәлелдер теріп алу басталады 
C) 
Сөйлеу негізгі ойы туралы ұсыну беру басталады 
D) 
Дұрыс сөйлеу басталады 
E) 
Дұрыс ойлау басталады 
93.Глоссолалия (гомилетикада)- 
A) 
барлық тілдерде сөйлеу қабілеттілігі 
B) 
Оқу тілдердің тегісі туралы 
C) 
Сөйлеу тәртібі жойылуы 
D) 
Сөздік шығармашылығы 
E) 
Сөздің мәні 
94.Глоссолалия,………………, дидаскалия 


195
A) 
Профития 
B) 
Диатриба 
C) 
Симпосион 
D) 
Солилоквиум 
E) 
Колоквиум 
95.Басын және қолдарын шауып тастады 
A) 
Цицеронның 
B) 
Сократтың 
C) 
Демосфенның 
D) 
Протагордың 
E) 
Платонның 
96. Гомилетика - … туралы ғылым
A) 
Христиан діни уағыздың 
B) 
Материал жинау 
C) 
Күрес софистикасы 
D) 
Талас туралы 
E) 
Буддизм 
97.Георгиански есінің пішіні:………., қатарлас , аққылардың үндестігі 

A) 
Қарама-қарсылық 
B) 
Риторикалық сұрақ 
C) 
Аллитерация 
D) 
Силлогизм 
E) 
Регуляция 
98.Георгий ол … 
A) 
Үлкен софист 
B) 
Негізгі софист 
C) 
Релятивист 
D) 
Кіші софист 
E) 
Мүлдем софист емес 
99. Демострация тезис пен аргументтің байланысы 
A) 
Дәлелдеме 
B) 
Верификация 
C) 
Экспозиция 
D) 
Талас 
E) 
Аморфия 
100.Дидаскалия – 
A) Сый тарту 
В) Өсиет 


196
С) Діни уағыз 
D) Оқыту әдістемесі 
Е) Оқыту тәртібі 
101. Ежелгі Грегияда кәсіби қызыл тілділікті үйретуші ұстаздарды 
қалай атаған: 
А) Софистер 
В) Стоикалар 
С) киникалар 
D) кадиилер 
Е) саксондықтар 
102. Журналист, жазушы және ең төмен жете білушілік шешені 
A) Автор 
В) Зерттеуші 
С) Редактор 
D) Сыншы 
Е) Директор 
103. Формалдық логиканың заңдары: тепе-тендік,…………, үшін 
A) Мойындамау мойындамаулары 
В) Қайшылық 
С) Бірліктер және қарама-қарсылықтардың күресі 
D) Сапаға сан асуы 
Е) Тыңдармандар 
104. Таласта көрермендер көбірек назар аударады … 
A) Даукестердің тезистеріне 
В) Олардың сыртқы мінез-құлығына 
С) Даукестердің дәлелдеріне 
D) Ой жүгірту логика маманына 
Е) Шу айқайға 
105. Инвектива - 
A) Қағида бөлімі 
В) Дұшпан өкпек әйгілеуі 
С) Ойлап табу 
D) Сөйлеу пішіні 
Е) Көзқарас 
106. Хабар, түсіндіру, бағалау, күні бұрын айту ,… 
A) Нәтиже 
В) Талап 
С) Салыстыру 
D) Анықтама 
Е) Түбір 


197
107. Исократ ол … 
A) Үлкен софист 
В) Афиныларда риторикалық мектеп негіздеушісі 
С) Римде риторикалық мектеп негіздеушісі 
D) Кіші софист 
Е) Патриций немесе плебей 
108. Пікірталас жиыны .... анықталады
A) Бәрімен бірге 
В) Комиссиямен 
С) Өздері қарсы сөйлеушілермен 
D) Кеңесшілермен 
Е) Ұқсас идея иелерімен 
109. Кешірілетін амалдарға жатады 
A) Тезис айырбастауы 
В) Қарсылық тартуы 
С) Адамдарға асу 
D) Жалған дәлел
Е) Тура дәлел 
110. Шешеннің техникалық құралдарына не жатады? 
A) Мәтін 
В) Келбет 
С) Сөйлеу 
D) Ым 
Е) жазу 
111. Шақыру қағазында қандай пункті міндетті және бірінші кезектегі 
күн келеді 
A) Төраға баяндамасы 
В) Алдындағы жиналыс протокол бекітуі 
С) Комиссиялардың есептеу нәтижесі 
D) Тұрақты сұрақ 
Е) Тұрақсыз жауап 
112. Классикалық риторикалық қағида … бөлімдерден тұрады 
A) 3 
В) 5 
С) 4 
D) 6 
Е) 8 
113. Қашан? Қайда? Кім?…..? Не істеді?


198
A) Неге 
В) Қалай, қандай бейнемен 
С) Неліктен 
D) не үшін
Е) қандай тәсілмен 
114. Шешендік, ……. сот, салтанаты . 
A) Әскери 
В) Кеңесші 
С) Қоғамдық - саяси 
D) Эпидейктикалық 
Е) мейрамдық 
115. Шешендік ол шешен сөйлеу мен жазу өнері 
A) Аристотель 
В) М. Ломоносов 
С) Горгий 
D) Цицерон 
Е) Кони 
116. Шешендік - Афиныда маңызды дағдыға қай кезден бастап 
айналды? 
A) Софистілердің кезінде 
В) Тирания кезінде 
С) Сократтың кезінде 
D) Критияның кезінде 
Е) Платонның кезінде 
117. Риторика негізінің тарихи даму барысында қанша термин бар? 
A) 2 
B) 5 
C) 3 
D) 4 
E) 1 
118. Саяси қызыл тілділікке не жатады? 
A) Лекциялар 
B) Саяси негіздер 
C) Жайып салу
D) Мақтау 
E) Баяндама 
119. Академиялық қызыл тілділікке не жатады? 
A) Саяси көзқарас 
B) Ғылыми хабарлар 


199
C) Әскери негіздер 
D) баяндау 
E) үгіт насихат 
120. Діни қызыл тілділікке не жатады? 
A) Ғылыми хабарлар 
B) Құран 
C) Саяси көзқарас 
D) үгіт насихат 
E) Бұқаралық сөздер 
121. Сөйлем құрастыру қанша бөліктен тұрады? 
A) 6 
B) 5 
C) 4 
D) 3 
E) 2 
122. Қызыл тілділіктің шыққан отаны? 
A) Ежелгі Рим 
B) Ежелгі Греция 
C) Ежелгі Ресей 
D) Ежелгі Франция 
E) Ежелгі Қазақстан 
123. Риторика қанша бөліктен тұрады? 
A) 6 
B) 5 
C) 4 
D) 3 
E) 2 
124. Энткомий деген не? 
А) мадақтау сөз гәбі 
В) әшкерелеу сөз гәбі 
С) марапатты сөз гәбі 
D) асыра сілтеп сөйлеу 
Е) мысқылдап сөйлеу 
125. Билер құрылымдық жүйесіне қарай қаншаға бөлінеді? 
A) 5 
B) 6 
C) 3 
D) 2 
E) 8 


200
126. Билер қашаннан бастап сайлана бастады? 
A) 19 ғ. 
B) 19 ғ. 2 - жартысы 
C) 18 ғ. 
D) 18ғ. 2 - жартысы 
E) 16 ғ. 
127. Бұрын билік құрған талай елге өзінің ісімен танылған қандай 
билер? 
A) Тәуке би 
B) Ата би 
C) Қатар би 
D) Жеге би 
E) Төтем би 
128. Қаз Дауысты ... би? 
A) Қазыбек 
B) Қасымбек 
C) Төле 
D) Әйтеке 
E) Төбек 
129. Дулат тайпасынын Ботай тармағынан шыққан би? 
A) Қазыбек 
B) Сыпатай 
C) Асылбек 
D) Сасан 
E) Әйтеке 
130. Грекиядан басқа қызыл тілділік қай мемлекетте жақсы дамыған? 
A) Қазақ жерінде 
B) Бабылда 
C) Ресейде 
D) қырғызда 
E) Қытайда 
131. Төле Әлібекұлының туған жылдары? 
A) 1663 - 1755 
B) 1663 - 1756 
C) 1663 - 1759 
D) 1665 - 1756 
E) 1665 - 1758
132. Жәнібек Тархан биді басқаша қалай атады? 


201
A) Сұлтанбай Жәнібек 
B) Божбан Жәнібек 
C) Би Жәнібек 
D) Керемет Жәнібек 
E) Ғажайып Жәнібек 
133. «Қазақстан тек қана алға!» мына сөйлем қай қызыл тілділіктің 
түріне жатады? 
A) Тұрмыстық 
B) Саяси 
C) Академиялық 
D) Діни 
E) Ғылыми 
134. «Пифогор теоремасы!» осы сөйлем қай қызыл тілділіктің түріне 
жатады? 
A) Саяси 
B) Ғылыми 
C) Тұрмыстық 
D) Академиялық 
E) Діни 
135. «Лекция, Баяндама» мына сөйлем қай қызыл тілділіктің түріне 
жатады? 
A) Академиялық
B) Діни 
C) Тұрмыстық 
D) Саяси 
E) Ғылыми 
136. Әлдібек Абызұлы .... ? 
A) Шешен 
B) Би 
C) Би, Шешен 
D) Сұлтан 
E) Хан 
137. «Жеті Жарғы» авторы кім? 
A) Тәуке хан 
B) Сырым хан 
C) Дулат хан 
D) Қасым хан 
E) Есім хан 
138. Сот процесіндегі сөздердің өзі көлемі бойынша нешеге 


202
бөлінеді? 
A) 23 
B) 11 
C) 12 
D) 9 
E) 10 
139. Сырым шешен қай жүздің биі? 
A) Орта жүз 
B) Кіші жүз 
C) Ұлы жүз 
D) Орта жүз, Ұлы жүз 
E) Жүзге жатпаған 
140. Ресейдегі сот атасы атанған ұлы заңгер? 
A) К.Б. Барытов 
B) А.Ф. Кони 
C) К.А. Саянов 
D) А. И. Ленина 
E) А.Т. Агишев 
141. Ресейдегі адвокаттықтың королі атанған адам? 
A) В.Д. Спасович 
B) В.С. Капаров 
C) В.Т. Данилов
D) И.В. Распутин 
E) В.И. Ленин 
142. Елге белгілі Үйсіннің Ысты тайпасынан шыққан би? 
A) Түле 
B) Күлбай 
C) Қазыбек 
D) Әйтеке 
E) Арсылан 
143. Төлебай би көбінесе қандай дауларға қатысқан? 
A) Жер дауы 
B) Жесір дауы 
C) Мал дауы 
D) Әскер дауы 
E) Болашақ дауы 
144. Сот риторикасын оқыту қалай бөлінеді? 
A) Классикалық риторика, Неориторика 
B) Неориторика, Геориторика 


203
C) Георторика, Леориторика 
D) Леориторика, Логориторика 
E) Логориторика, Классикалық риторика 
145. Неориторика қаншаға бөлінеді? 
A) 8 
B) 5 
C) 6 
D) 4 
E) 9 
146. Классикалық риторика қаншаға бөлінеді? 
A) 8 
B) 5 
C) 6 
D) 4 
E) 3 
147. Шариғат қандай қызыл тілділікке жатады?
A) Діни
B) Академиялық 
C) Ғылыми 
D) Математикалық 
E) Физикалық 
148. «.... қасқа жолы» 
A) Қасым хан
B) Қасен хан 
C) Қасай хан 
D) қасамас хан 
E) Қазанбас хан 
149. « .... ханның ескі жолы»
A) Есім
B) Жәйшібай 
C) Бисен 
D) Илияс 
E) Ондай заң жоқ 
 
150.Ежелгі Грекия сот қызыл тілділігі практикасына Лисимен 
кіргізілген «этопея» ұғымы бұл: 
А) Мінез туындату өнері 
В) Қорғану дәйектілігі 
С) Айыптау дәйектілігі 


204
D) Сипаттау өнері 
Е) Соттық шешім шығару дәйектілігі 
151. «Судебная риторика» оқулығының авторы кім?
A) Гиздатов 
B) Майқожанов 
C) Қаратаев 
D) Жеисов 
E) Ақжолов 
152. «Риторика» сөзінің мағынасы –
A) Қызыл тілділік
B) Оратор 
C) Қорғаушылық 
D) Байланысшылық 
E) Көре алмаушылық 
153. Сот процесіне қатысатындардың бірі –
A) Мемлекеттік айыптаушы
B) Мемлекеттік депутат 
C) Мемлекет басшысы 
D) Примьер - Министр 
E) Үкімет 
154. Қылмыскер деп қашаннан бастап айтады? 
A) Сот үкім шығарғанан кейін
B) Ұсталғаннан кейін 
C) Тіркеленгеннен кейін 
D) Сот алдында 
E) қылмыс жасаған уақытта 
155. Билер соты Қазақстан жерінде қай ғасырларда болды? 
A) 17 - 19 ғ. 
B) 18 - 20 ғ. 
C) 17 - 21 ғ. 
D) 17 - 18 ғ. 
E) 19 ғ 
156. Билердің шешімі қандай әдет - ғұрыппен байланысты болған? 
A) адат, шариғат
B) адат, заң 
C) адат, сот 
D) шариғат, сот 
E) шариғат, заң 


205
157. Ең төменгі сот: 
A) Халық соты
B) Әскери сот 
C) Дала соты 
D) Өлке соты 
E) Жоғарғы сот 
158. «Жеті Жарғы» қай жылдарға жатады? 
A) 1680 
B) 1670 
C) 1690 
D) 1700 
E) 1650 
159. Ежелгі қай қазақ жерінде билер кеңесі өтті? 
A) Күлтүбенің басында
B) Ақтоғайда 
C) Патша орталығында 
D) Хан орталығында 
E) Үңгір ішінде 
160. «Билер сөз» хрестоматиясы қай жылы шықты? 
A) 1992 
B) 1993 
C) 1994 
D) 1995 
E) 1996 
161. Доспол би сөзінің .... көрінді 
A) Тапқырлығымен
B) Айлакерлігімен 
C) Алаяқтылығымен 
D) Қулығымен 
E) Өткірлігімен 
162.«Тура биде ... жоқ» 
A) Туған 
B) Толғау 
C) Екі туып, бір қалған 
D) Ондай мақал жоқ 
E) өзге 
163. Шоқан Уалиханов қайтыс болды деп қай би әкесіне естіртті? 
A) Келдібек би
B) Жиренше шешен 


206
C) Әйтеке би 
D) Қазыбек би 
E) Төле би 
164. Қызыл тілділіктің данышпаны атанған Ресей заңтанушысы 
A) Ф. Н. Певако
B) Ф.С. Кончарин 
C) С. Т. Павлов 
D) К.С. Адилов 
E) С. Е. Дрочкин 
165. «Халық ешқайда қашпайды» сөзін кім айтты? 
A) Майқы би 
B) Бозбала би 
C) Жиренше 
D) Саян би 
E) Илияс шешен 
166. Сотта үкім шығаратын кім? 
A) Судья 
B) Мемлекеттік айыптаушы 
C) Қорғаушы 
D) Куәгерлер 
E) Жәбірленушілер 
 
167. Қасым ханның ережелерінде мыналардың қайсысы әдет-ғұрып 
қағидалары қамтылған жоқ 
A) Көрші дауы
B) Мүлік заңы 
C) Жұртшылық заңы 
D) Әскери заң 
E) Құн дауы 
168. Ш. Құдайбердіұлының «қазақтың түп атасы» деген еңбегінде 
кімді «адамзаттың данасы» деп атады 
A) Әз Тәуке
B) Қаз дауысты Қазыбек 
C) Әйтеке би 
D) Дулат Бабатайұлы 
E) Жәнібек 
169. «Жеті жарғы» қай ханның заңдары 
A) Тәуке хан 
B) Жәнібек хан 
C) Жәңгір хан


207
D) Қасым хан
E) Есім хан 
170. Соғыста ұлылыққа темір ие, ал саяси өмірде ұлылыққа сөз ие деп 
айтқан философ ғалым 
A) Деметрий 
B) Аристотель 
C) Платон 
D) Сократ 
E) Горгий 
171. Қай биді билер атасы атаған 
A) Төле би
B) Бахтияр би 
C) Әйтеке би
D) Қазыбек би 
E) Дулат 
172. Қай би 15 жасында жеке билік жолын бастайды 
A) Төле би
B) Әйтеке би 
C) Қазыбек би 
D) Жиренше
E) Ақтайлақ би 
173. Ұлықбек медресесінде оқып тәлім алған би 
A) Әйтеке би
B) Ескелді би 
C) Мәңке би 
D) Балпық би 
E) Төле би 
174. Қазақ даласындағы ірі өзгеріс, яғни төл соты билерінің жағдайы 
патша үкіметі қазақ әдет-ғұрып жүйесіне елеулі өзгерістер енгізген 
уақыт 
A) 1867-1868 жж 
B) 1865-1867 жж 
C) 1887-1888 жж 
D) 1864-1865 жж 
E) 1891-1893 жж 
175. Белгілі бір қоғамдық мәні бар мәселені, болмаса ғылыми 
жұмысты талқылау барысындағы айтыс тартыс дауы 
A) Пікір-талас 
B) Ой бөліс 


208
C) Айтыс 
D) Әңгімелесу 
E) Талқылау 
176. Дискуссия ( пікір алмасу ) латын тілінен аударғанда қандай 
мағынаны білдіреді 
A) «Зерттеу, талқылау, қарау»
B) «Ойлау, сөйлеу» 
C) «Жүру» 
D) «Айту»
E) «Таласу» 
177. «Болыс болдым мінекей бар малымды шығындап, түйеде құн, 
атта жал қалмады елге тығындап» сөзінің авторы 
A) Абай Құнанбаев
B) Ш. Құдайбердіұлы 
C) М. Шоқай 
D) Ш. Уәлиханов 
E) Т. Молдағалиев 
178. Би сөзі түріктің қандай сөзінен шыққан 
A) Бек
B) Хан 
C) Сұлтан 
D) Тақсыр 
E) Уәзір 
179. Монолог қанша адамның сөзі 
A) 1 адам
B) 2 адам 
C) 3 адам 
D) Бірнеше адам 
E) Көп адам 
180. Екі адам арасындағы сөйлесуді не деп атаймыз 
A) Диалог
B) Монолог 
C) Полилолог 
D) Диспут 
E) Дебат 
181. Билер шешім шығарған кезде неге сүйенді? 
A) Әдет-ғұрыпқа, заңға
B) Кодекске 
C) Шариатқа 


209
D) ішк сезіміне 
E) Тәжірибеге 
182. Ұлы жүздің билерін ата 
A) Төле би, Ескелді би, Балпық би
B) Қазыбек би, Досай би, Қоян би 
C) Әйтеке би, Саян батыр, Адай би 
D) Малайсары би 
E) Жиренше, Алпамыс батыр 
183. Айыптың қанша бөлігін билер алып отырды 
A) 1/10 бөлігін 
B) 1/3 бөлігін 
C) Бәрін
D) 1/2 бөлігін 
E) Ештеңе алған жоқ 
184. «Полемика» сөзі нені білдіреді 
A) Пікір-сайыс
B) Пікір алмасу 
C) Ой талқы 
D) Ой бөліс 
E) Сөз талас 
185. Сөйлеу шеберлігінде уақыт сақтау дегенді қалай атайды 
A) Регламент 
B) Мәдениет 
C) Аудитория 
D) Политология 
E) Факторлар 
186. «Диспут» латын тілінен аударғанда нені білдіреді 
A) Ой талқы
B) Сөйлеу мәдениеті 
C) Ой бөліс 
D) Сөз талас 
E) Дискуссия 
187. Пейғыл сөзі нені білдіреді 
A) ой
B) сөйлеу 
C) жүру 
D) шешім 
E) талас 


210
188. 1867-68 жж реформадан кейін билер қанша жылға сайланатын 
A) 3 жыл
B) 5 жыл 
C) 7 жыл 
D) 1 жыл
E) өмір бойы 
189. 1867-68 жж реформадан кейін қанша жастан асқан адам би бола 
алатын 
A) 25 жастан
B) 30 жастан 
C) 40 жастан 
D) 50 жастан 
E) 20 жастан 
190. Сөйлемді аяқтаңыз «Би көп болса ...» 
A) Елдің құты 
B) Жердің құты
C) жұрттың бірлігі 
D) Ел тағдыры 
E) Ел тыныш 
191. Халықаралық бокс жарысынан Карапов Саян 1-ші орын алуымен 
марапатталады. Осы сөйлем қызыл тілділіктің қай түріне жатады 
A) Тұрмыстық
B) Діни 
C) Сот 
D) Саяси 
E) Академиялық 
192.Сұқбат жүргізе білу, қарама-қайшы көзқарастарды 
соқтықтыратын,пікір таласу арқылы ақиқатты табу Сократ заманында 
қалай аталды: 
А) Эвристика 
В) Полемика 
С) Жарысу 
D) Қақтығысу 
Е) Ирония 
193. Сократ эристикасының негізгі тәсілдері: 
А) Майевтика
В) Резолюция
С) Пафос 
D) Топос
Е) Элокуция. 


211
194. Ежелгі грек шешені Сократтың сөз гәптерінде ширақ тарап
қолданылған антитезалар: 
А) аталғандардың барлығы
В) бүгінгі-өткен; 
С) күш-әділеттілік; 
D) еркіндік-теңдік; 
Е) әділеттілік-адамгершілік: 
195. Билер соты қай ғасырлар аралығында қалыптасты 
A) XVII-XIX 
B) XV-XVII 
C) XII-XV 
D) X-XV 
E) VII-VIII 
196. Билер ұйырлымдық жүйесіне қарай қаншаға бөлінді 
A) 6 
B) 7 
C) 5 
D) 4 
E) 3 
197. Орта жүздің биін атаңыз 
A) Қазыбек би
B) Төле би 
C) Әйтеке би 
D) Мәнке би 
E) Аяз би 
198. Сөйлемді аяқтаңыз « Әділ биде ...»
A) туған жоқ
B) туған күн жоқ 
C) шешім жоқ 
D) мал жоқ 
E) ел жоқ 
199. Сот риторикасы пәні неге үйретеді 
A) сөйлеу мәдениетіне
B) жазу мәдениетіне 
C) тарихи мәдениетке 
D) Ойлауға 
E) Пікір таласқа 
200.Логограф бұл: 


212
А) өзге адамға сөз гәбін дайындап беруші; 
В) Ежелгі Грекияның кәсіби шешені; 
С) Сотта сөз сөйлеп шығушы; 
D) Шешендерді мадақтаушы: 
Е) Шешендердің қатесін шығарушы; 
201. Екі ел арасындағы кейбір дауларды шешетін қандай билер 
A) Жеке би 
B) Қатар би 
C) Төтен би 
D) Төбе би 
E) Бала би 
202.Сот талқылауында қылмыстық және азаматтық істерді қарастыру 
бойынша келесі сот сөз гәптарының түрлерін бөлуге болады: 
А) Аталғандардың барлығы; 
В) Адвокаттың сөз гәбі; 
С) Сотталушының сөз гәбі; 
D) Прокурордың сөз гәбі; 
Е) Жәбірленуші мен оның өкілінің сөз гәбі; 
 
203.Аристотель риторикада ең бастысы деп санаған: 
А) Дәлелдер туралы ілім яғни сендірту тәсілдері; 
В) Шешенмен сөз ойынын ойнаудағы алатын сезімдік ләззәт; 
С) Тыңдарманның эмоциаоналдық рахаттануы; 
D) Қол сілтеп сөйлеуіне қызығушылық; 
Е) Нақыл сөздерді орнықтыруына көңіл бөлуі; 
204. Қай ғасырдан бастап билердің жазбаша заңдары шықты
A) 18 ғ. 
B) 17 ғ. 
C) 19 ғ 2-ші жартысы 
D) 16 ғ. 
E) 15 ғ. 
205. Майқы би қай хан тұсында өмір сүрді 
A) Батый хан 
B) Қайыр хан 
C) Шыңғыс хан 
D) Жәнібек хан 
E) Қасым хан 
206. Қазақтың әйгілі шешені кім 
A) Жиренше
B) Асан қайғы 


213
C) Бұхар жырау 
D) Ескелді 
E) Балпық би 
207. Билік дәрежесін иеленбеген би 
A) қатар би 
B) төтен би 
C) бала би 
D) жеке би 
E) төбе би 
208. Көркем тіл саласында нені мұқият сақтау керек 
A) грамматикалық және лексикалық нормасын
B) Лексикалық 
C) Морфологиялық нормасын 
D) Грамматика 
E) Орфоэпия 
209. «Жеті жарғы» бойынша әйел адамның құны қанша 
A) 500 қой
B) 1000 қой 
C) 2000 қой 
D) 50 қой 
E) 20 қой 
210. Ақтайлақ би қай жылдары өмір сүрді 
A) 1680-1740 ж 
B) 1700-1800 ж 
C) 1720-1816ж 
D) б.з.д. 3 ғасырда 
E) 1739- 1825 ж 
211. «Дүниеде жақсының аты өлмейді, ғалымның хаты өлмейді» деген 
даналықты кім айтқан
а) Төле би 
B) Асан қайғы 
C) Жиренше 
D) Әйтеке би 
E) Едіге би 
212. «Сөз ұлы әмірші» дегенді кім айтты 
A) Платон
B) Аль-Фараби
C) Горгий 
D) Цицерон 


214
E) Саян 
213. Аристотель, Платон қай елдің ойшылдары 
A) Грекия 
B) Вавилон 
C) Рим 
D) Ресей 
E) АЌШ 
214. Қазақтарда дауды кімдер шешкен 
A) Билер
B) Ақсақалдар 
C) Сұлтан 
D) Халық
E) Хан 
215. Дебат сөзінің мағынасы
A) Ой бөліс 
B) Пікір сайыс 
C) Ой талқы 
D) Пікір алмасу 
E) Айтыс 
216. Жәнібек хан қай жылдары өмір сүрді
A) 1560-1620 
B) 1405-1445 
C) 1406-1473ж 
D) 1425-1519 
E) 1460-1502 
217. Негізінде - фактілердің шығарылуы - 
A) дедукция 
B) Жалған шығару 
C) индукция 
D) Редукция 
E) резолюция 
218.Аристотельдің «Риторика» кітәбінда келесі сөз гәптері 
белгіленген: 
А) Төмендегілердің барлығы; 
В) Кеңесушілік немесе саясаттық; 
С) Қатыгездік немесе аяныштылық; 
D) Эпидейктикалық немесе марапаттық; 
Е) Соттық; 


215
222. Баяндауда кульминация әдетте қандай орында болады?
А) Ортада 
Б) Баста 
С) Аралық ортамен және соңымен 
Д) Соңында 
Е) орны жоқ 
223. Лолограф – кім
А) Шешен 
Б) Логика маманы 
С) Жазушы 
Д) Пәлеқор 
Е) бақылаушы 
224. Жақсырақ сөйлесең барлығы есте қалады 
А) Негізгі ой 
Б) Бірінші сөздер 
С) Соңғы сөздің 
Д) туынды ой 
Е) қосымша ой 
225.Цицеронның сот сөз гәптерінде қолданылатынсендірту тәсілдері 
А) Төмендегілердің барлығы; 
В) Амплификация; 
С) Анафора 
D) Антитеза 
Е) Абзац
226. Оның тезис растауына дәлелдердің жиыны кепіл болады … 
А) Тәуелсіздік 
Б) Шыншылдық 
С) Негіз 
D) Лақап 
Е) Осының барлығы 
227.«Сөзуар» деген сөзді басқаша қалай айтуға болады? 
А) тілі ұзын 
Б) тілі қысқа 
С) тілі мүкіс 
D) сөзге шебер 
Е) сақау 
228. Жақсы ойлауға үйренуге болмайды, жақсы сөйлеуге үйрен деп ,- 
… айтады 
А) Протагор 


216
Б) Сократ 
С) Исократ 
Д) Горгий 
Е) Николо Макиавелли 
229. Әркім қандай зат туралы бірін-бірі жоққа шығару туралы
бекітулер істеуге болады оны кім айтты? 
А) Гиппий 
Б) Аристотель 
С) Протагор 
Д) Продик 
Е) Дұрыс жауап жоқ 
230. Софистикалықта кітап туралы жалған екенін білдіргендердің - 
аты ? 
А) Цицерон 
Б) Сократ 
С) Аристотель 
Д) Ломоносов 
Е) Лисий 
231. Үлгілі ой жүгірту қалай аталады
А) Парафразис 
Б) Декламация 
С) Хрия 
Д) Силлогизм 
Е) Пафос 
232. Талас қамту - деген не?. 
А) Қарсы сөйлеуші дәлелдерін жоққа шығара білу 
Б) Жылдам оны аяқтай білу 
С) уақыт талас суретін көру 
Д) Ынтаны басып алуды білу 
Е) әрекетсіздік білдіру 
233. Шешен сөздерінің тапсыруы бойынша тыңдаушыларға 
құбылыста негізін салғандарды ата?
А) Психопатия 
Б) Ұнату 
С) Эмпатия 
Д) Сүйкімсіздік 
Е) Қарайлау 
234. Асу жалпының жекеге ... біржола жою жаңаның кисынды ойлау 
жолы? 


217
А) Индукция 
Б) Верификация 
С) Дедукция 
Д) Мақұлдау 
Е) Редукция 
235. Таласта тезис айырбастауы – қалай аталады? 
А) Кезең 
Б) Қате 
С) Амал 
Д) Аяқтау 
Е) Өткен шақ 
236. Куәгерлердің көрсетулері (Аристотельмен) неге жатады? 
А) Мақұлданғанымен 
Б) Ішкімен 
С) Сыртқымен 
Д) мақұлданбағанымен 
Е) осының барлығы дерлік 
237. Қақпайласу …деген не? 
А) Мынау сыпайылық талас 
Б) Мүмкін достық 
С) Мүмкін емес достық 
Д) Пікірсайыс міндетті бөлімімен келеді 
Е) Мүлдем достық еместік 
238. Суреттелетін оқиғалардың жүйелілігі - 
А) Сипаттау 
Б) Баяндау 
С) Баяндау 
Д) Әрекет дамуы 
Е) Моральдық дәрменсіздік 
239. Орналастыру (dispositio) - ережелердің күмбезі не? 
А) Мәтін техникалық дайындауында 
Б) Сөзді қолдануда 
С) Композицияның 
Д) Шешен мінез-құлығында 
Е) Шешен іс қимылында 
240. Уақыт тәртібі
А) Процедураларда шек қою 
Б) Сөз сөйлеуге арналған уақыт 
С) Ереженің жиналыс өткізулері 


218
Д) Басқару жиналысы 
Е) жалпы жиналыс 
241. Реквизит - мынау … 
А) Шпаргалка 
Б) Шешен қасиеті 
С) Шешеннің әрекет заты 
Д) Сахналық әдемілеу 
Е) Саралау 
242. Функциямен қандай мақсаттық келісім келеді … 
А) Қақпайласудың 
Б) Таластық 
С) Пікірсайыстық 
Д) Пікір таластық 
Е) Жорамалдаудың 
243. Софизм -… 
А) Оқу даналық туралы ілім 
Б) Даналық 
С) Дәлелдемелер ережесінің саналы бұзылуы 
Д) Анотация және софистика 
Е) Жорамал турбуленциясы 
244. Талас бастауға ереді … 
А) Терминологияның анықталуы 
В) Қайшылық пунктісінің табуы 
С) Тезистің және антитезистің 
Д) Дәлелдемелердің табылуы 
Е) Дәлелдемелердің табылмауы 
245. Басшылық стильдері қандай пікір сайыспен болады : 
авторитарлық ,………., либералдық 
А) Әкімшілік 
Б) Технократиялық 
С) Демократиялық 
Д) командылық 
Е) Диспотиялық 
246. Стиль қандай болады …, орта , биік 
А) кескінсіз 
В) аласа 
С) қарапайым 
Д) анық 
Е) айқынсыз 


219
247. Тезис -… 
А) Жазбаша мәтін түрі 
В) Ой , жалған екенін білдіруді талап ететін қағйда 
С) Сөйлеудің негізгі қағидасы 
Д) Сөйлеу басы 
Е) Сөйлеу аяғы 
248. Бойында өзгермейтін тезис тиісті ой жүгірудің түрі. 
А) Жеткілікті негіздің 
В) Жеткілікті негіз заңы
С) Тепе-тендік 
Д) Үшінші жоқ заңы 
Е) Жеткілікті мазмұнды заңы 
249. Шешендердің үш қайнар сөзі : сыйлау,білім,тәжірибе 
А) Жаттығу 
В) Теория 
С) оқу 
Д) Еліктеу үлгілері 
Е) Жаттау 
250. Ережелердің әдемілеу - күмбезі туралы 
А) Композиция туралы 
В) Мәтін техникалық дайындауында 
С) Сөзді қолдануда 
Д) Шешен лайықты мінез-құлығында 
Е) Шешен лайықты іс-әркетінде 
251. Параметрлердің қандай әмбебеп үлгісі түзіледі 
А) 3 
В) 2 
С) 6 
Д) 5 
Е) 4 
252. Инвектива - 
А) Ойлап табу 
В) Қағида бөлімі 
С) Дұшпан өкпек әйгілеуі 
Д) Сөйлеу пішіні 
Е) Жорамалдау 
253. Исократ ол … 
А) Римде риторикалық мектеп негіздеушісі 


220
В) Үлкен софист 
С) Афиныларда риторикалық мектеп негіздеушісі 
Д) Кіші софисті 
Е) Әскери инженер 
254. Пікірталас жиыналысы… анықталады
А) Өздері қарсы сөйлеушілермен 
В) Бәрімен бірге 
С) Комиссиямен 
Д) Кеңесшілермен 
Е) Ойшылармен 
255. Кешірілетін амалдарға жатады 
А) Адамдарға асу 
В) Тезис айырбастауы 
С) Қарсылық тартуы 
Д) Жалған дәлел 
Е) Нақты дәлел 
256.Атақты орыс сот шешені Ф.Н.Плевако өз сөз гәптеріндегі негізгі 
назарды аударған: 
А) психологиялық факторға; 
В) логикалық факторға; 
С) эмоционалдық факторға; 
D) педогогикалық факторға; 
Е) Адами факторға;
257. Лолограф – жалдамалы … 
А) Шешен 
В) Логика маманы 
С) Жазушы 
Д) Пәлеқор 
Е) Қорғаушы 
258. Логос ,……….., пафос 
А) Фобос 
В) Софисті 
С) Этос 
Д) Ортос 
Е) Топос 
259. Оқу туралы жалпыларды орындарда - 
А) Типология 
В) Ойлап табу 
С) Топика 


221
Д) Dispositio 
Е) Пафос 
260. Оқу шындық салыстырмалығы туралы негіздеді 
А) Исократ 
В) Сократ 
С) Протагор 
Д) Аристотель 
Е) Платон 
261. Филиппика - 
А) Кімнің болсада мақтау сөзі 
В) Филипп патшасы намысына Демосфеннің сөйлеулері 
С) Әйгілеуші сөйлеу 
Д) Шіркеу діни уағыз 
Е) Қатесін шығарып сөйлеу 
262. Хрия 
А) Зерттеу схемасы 
В) Декламация 
С) Үлгілі ой жүгірту 
Д) Соқпақтар 
Е) Афоризм 
263. Рим шешендердің хронологиялық шолуы трактатта тап осы 
А) Шешен 
В) Шешен туралы 
С) Брут 
Д) Шешен тәрбиелеуі туралы 
Е) Помпей туралы 
264. Адам барлық заттардың өлшемі бар деп - айтады 
А) Горгий 
В) Сократ 
С) Протагор 
Д) Апостол Павел 
Е) Квинтилиан 
265. Эристика - ғылым туралы … 
А) Ой жүгірту заңдарында 
В) Шешендікте 
С) Талас басқаруы тәсілдерінде 
Д) Ғылым ашу 
Е) Ой сомдау 


222
266. Есте сақтау (Ритрлардың бөлімі) 
А) Ұмытылмас жазба 
В) Құлпытастағы сөз жазба 
С) Меморандум 
Д) Референдум 
Е) Резолюция 
267. Дәлел -… 
А) Дәлел 
В) Даусыз дәлел 
С) Сөз сөйлеу , тезис негіздеуіне арналған қызмет ететін 
Д) Нағыз пікір 
Е) Жанама пікір 
268. Дәлелдеме мынау … 
А) Рұқсат етілмегендер 
В) Диатриба 
С) Тезис байланыс демострация және дәлелдің түбірі 
Д) Пікірсайыс 
Е) Ой өрісі 
269. Аттикалық стиль жатады 
А) Македониялыққа 
В) Римге 
С) Азиялыққа 
Д) Афиналыққа 
Е) Бабылға 
270. Гомилетикада уағыздаушы табысы негізгі себебімен келеді 
А) Жаттығуда 
В) Оқуда 
С) Шабытта 
Д) Сыйлауда 
Е) Пір тұтуда 
271. Сөйлеуде кіріспе болады: табиғи, жасандымен және … 
А) Жалғанмен 
В) Табиғи емеспен 
С) Кенетпен 
Д) Ойдан ала салғанмен 
Е) Ойға келе салғанмен 
272. Туынды негізгі сахнасы жиірек барлығы орнында болады … 
А) Байлауға 
В) Экспозицияның 


223
С) Кульминацияның 
Д) Шешілуге 
Е) Шешілмеуге 
273. Гомилетика - ғылым туралы … 
А) Күреске софистикамен 
В) Материал жинауында 
С) Христиан діни уағыздың 
Д) Талас туралы 
Е) Күрес туралы 
274. Шешеннің негізгі лексикалық құралы: 
А) төмендегілердің барлығыда жұрыс; 
В) метафора 
С) салыстыру 
D) эпитет 
Е) аллегория
275.Ойды бұзған ұғымдағы өзге сөз мәні: 
А) Аллегория 
В) Аннотация 
С) Анистозия 
D) Амплификация 
Е) сезімдену;
276. Сендірту тәсілдерінің пәндер аралық сәйкестіктері: 
А) Аналогия; 
В) Антитеза 
С) метонимия 
D) Аппродация 
Е) Анафора
277.Мөлшерді үлкейтіп көрсетудің кейіптік сипаттамасы: 
А) гипербола 
В) 
перифраза; 
С) пікір-талас; 
D) синекдоха; 
Е)
троп

278.Әншейін жақтардың келісімімен аяқталатын қандайда болмасын 
сауалды талқылау: 
А) ой-алмасу; 
В) диспут; 
С) пікір-талас; 
D) метафора; 




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   127




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет