Әдеби жанрлар Эпикалық жанрға



Pdf көрінісі
бет13/14
Дата10.03.2024
өлшемі0.52 Mb.
#494835
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14
Көркемдегіш құралдар (1)

Ерікті ұйқас – ақынның таңдауы бойынша өлең жолдарының қажетті жерінде ұйқас 
келуі. Ерікті ұйқас көбіне жыраулардың шығармаларына тән. 
Ойыл деген ойынды 
Отын тапсақ тойынды 
Ойыл көздің жасы еді, 
Ойылда кеңес қылмадың, 
Ойылдан елді көшірдің. 
(Асан қайғы) 
Аралас ұйқас - әр түрлі ұйқастың не шумақтың белгілі бір тәртіппен араласып келуі. 
Айталық, Қадір Мырзалиевтың «Қазақтарды шетелдік қонақтармен таныстыру» өлеңі 
аралас ұйқасқа құрылған. 
Қазақ осы: а 
Айтатұғын жерге сыр б 
О, ағайын, в 
Халық емес ол кесір. б 
Қазақ осы: а 
Аңғал-саңғал, г 
Жабусыз, д 
Қазақ осы: а 


Ағыл-тегіл е 
Көл-көсір. б 
Бунақ - өлең жолдарындағы кідіріс не түскен екпіннің әсерінен бөлінген әр жік. 
Буын сандарына қарай бунақ та әрқилы болып келеді. Мысалы, Қасым Аманжоловтың 
«Сарыарқа» өлеңі үш бунаққа бөлінеді. 
Сарыарқа // сап-сары алтын // жүзген нұрға, 
Қоналқы // мекен болған // сан ғасырға. 
Сайран тау,//самал жайлау,//сырнайлы өзен 
Лебімен // алар тартып,// шықсаң қырға. 
Темірхан Медетбектің «Айтыс» өлеңі екі бунақтан құрылған. 
Қоймаған соң // қолқалап, 
Сөзден жасын // ататын 
Шыға келген // ортаға 
Екі жақтан // екі ақын
Абай Құнанбаевтың «Сегіз аяқ» өлеңінің егіз ұйқастары бір бунақтан тұрады. 
Ауырмай тәнім ,// 
Ауырды жаным,// 
Қаңғыртты, қысты басымды. 
Тарылды көкірек,// 
Қысылды жүрек,// 
Ағызды сығып жасымды. 
Тармақ - өлең жолдары, өлеңнің әр тарамы. Қазақ өлеңдері тармақ жағынан 4-тен жоғары 
болады. 
4 тармақты өлең: 
Қараңғы қазақ көгіне 
Өрмелеп шығып күн болам 
Қараңғылықтың кегіне 
Күн болмағанда кім болам? 
(«Шәкірт ойы» С.Торайғыров) 
6 тармақты өлең: 
Жарық дүние-ай, 
Жаным-ай менің, 
Ғажапсың! 
Ғажапсың, шіркін! 
Амал не, тезсің, 
Аз-ақсың...
(Мұқағали Мақатаев) 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет