«Ежелгі дәуір әдебиеті» «Алып Ер Тұңға» дастаны



Pdf көрінісі
бет55/228
Дата05.03.2024
өлшемі3.69 Mb.
#494339
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   228
Әдебиет пәнінен барлық шығарма талдау 1 (2)

Ұлттық құндылық: ХХ ғ. басындағы қазақ өмірінің тарихынан сыр шертеді.
«
Түсінік+өз ойым: «Ақбілек» романы қазақ қыздарының теңсіздігін, жалпы халық тұрмысы мен жағдайын
сипаттап өтетін өте ерекше шығарма. Қазақ халқының басынан кешкенін бір ғана Ақбілек бейнесіне жи-
нақтап жазған бұл шығарманың әдебиетте орны бөлек.
«
Ұқсас шығарма: «Алғашқы ұстаз» Шыңғыс Айтматов
«ҚҰЛАГЕР» ІЛИЯС ЖАНСҮГІРОВ
«
Тақырыбы: Өнерге және жүйрікке жасалған қастандық
«
Идеясы: Атақты Ақан серінің трагедиялық кезеңін суреттей отырып, заман шындығын көрсету, өнерді
дәріптеу.
«
Жанры: Поэма
«
Композициялық талдау:
Пролог: «Толғану». Жер жаннаты - Көкшетау.
Басталуы: «Құлагерді» жырлаған Арқаның еркесі Ақан сері. Ереймен, керейдегі Сағынайдың асы.


Байланысуы: Халықтың Құлагерге берген бағасы. Күреңбайдың сыны.
Дамуы: Батыраштың қызғаныштан егесуі.
Шиеленісуі: Бәйгенің басталуы.
Шарықтау шегі: Жыланды өзегі. Құлагердің көзден таса болып, қастандықпен өлтірілуі.
Шешімі: Ақан серінің бебеу қаққан зарлы - «Құлагер» әні.
«
Кейіпкерлері:
Ақан сері - ХІХ ғ. қазақ елінің рухани мәдениетінің тарихынан елеулі орын алатын белгілі өнер қайраткері,
ақын, сері , Құлагердің иесі.
«Жүйрік ат, сонар саят, қыз-қырқынмен,
Өмірді өткізген жан өз қарқынмен.
Өмірдің ащы емес, тұщысын да
Қызықтап жігіт ойын, қыз күлкіңмен.
Саңлақ ед шыққан мыңнан, озған жүзден,
Көп сұлу көзін сүзген күнді өткізген.
Қызықтың айдынына құлаш ұрып,
Армансыз қаздай қалқып, қудай жүзген...
Текті құс тазалықты қолына ұстап,
Арманы-ақ сұлулықты сүю деген.»
Күреңбай - тұлпарды тани білетін сыншы.
Батыраш - Бегайдардың ұрпағы, зұлымдық пен жауыздықтың өкілі, «Көктұйғын» аттың иесі. Ақан серіге кегі
бар, Құлагерді өлтірткен адам.
«Батыраш бала жастан атқа құмар,
Айқайшыл ат әперген баққа құмар.
Арам ой, ата намыс ұр-шоқпары,
Кір көңіл, сарайының батпағы бар»


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   228




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет