Әжинияз атындағы Нӛкис мәмлекетлик педагогикалық институты


JIRAWSHILIQ KÓRKEM -ÓNERINIŃ RAWAJLANIWINDA USTAZ –



Pdf көрінісі
бет104/164
Дата25.03.2024
өлшемі4.15 Mb.
#496396
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   164
1-секция

JIRAWSHILIQ KÓRKEM -ÓNERINIŃ RAWAJLANIWINDA USTAZ – 
SHÁKIRT MEKTEBINIŃ ZÁRÚRLIGI HÁM ÁHMIYETI 
 
Z. Nuratdinov - 4-kurs student, S.M.Tajetdinova – docent 
Nókis mámleketlik pedagogikalıq institutı 
 
Qaraqalpaq xalqınıń jırawshılıq kórkem óneri hám olardıń milliy atqarıwshılıq 
jolları erte dáwirlerden baslap ata – babalarımız tárepinen awız eki usılında jırlanıp, 
atadan bala
ǵ a , ustazdan shákitrke saqlanıp ótiwi menen dóretilip bizge shekem 
ustaz – shákirt jolı arqalı miyras bolıp jetip kelgen. Áyyemgi tarıyxıy dereklerge 
qara
ǵ anda kórkem – ónerdiń saǵ ası bolıp dáslep jırawshılıq kórkem óneri 
rawajlana basla
ǵ an. Muzıka tarıyxınıń izertleniwinde qaraqalpaq jırawshılıq 
kórkem óneriniń sa
ǵ ası erte dáwirde jasaǵ an Sıpıra jırawdan baslanadı.
Belgili qaraqalpaq ilimpazları N.Dawqaraev, Q. Ayımbetovlar ózleriniń ilimiy 
dóretiwshilik miynetlerinde hám basqa da milliy muzıkamızdı izertlewshi 
ilimpazlarımız izertlewlerinde qaraqalpaq jırawshılıq mektebin Sıpıra jıraw atı 
menen baylanıstıradı. Sıpıra jıraw qaraqalpaq jırawlar mektebiniń tiykarın 
jaratıwshılardıń biri bolıp esaplanadı.
Mısal retinde aytatu
ǵ ın bolsaq, Soppaslı 
Sıpıra jırawdıń jırla
ǵ an «Edige» dástanınıń búgingi kúnge kelip bir qansha 
variantlarınıń jazıp alınıwı bul da ustaz – shákirt mektebiniń jemisi bolıp 
esaplanadı. Sıpıra jırawdan qal
ǵ an házirgi zamanımızǵ a shekem jetip kelgen bul 
tol
ǵ aw házirgi waqıtta da ustaz – shákirt jolın tutqan jas jırawlarımız tárepinen 
atqarılıp kiyatır
ǵ an biziń xalqımızdıń eń súyip tıńlaytuǵ ın jırı bolıp esaplanadı
.
 
Jırawshılıq kórkem óneriniń rawajlanıwında ustaz – shákirt mektebiniń zárúrligi 
hám áhmiyetiniń nátiyjesinde qaraqalpaq jırawshılıq kórkem óneriniń mektebine 
tiykar salındı hám onıń jetekshi wákillerin jarattı. 
Qaraqalpaq jırawları mektebiniń wákilleri bolıp: Jiyen jıraw, Jiyemurat, 
Qurbanbay, Erpolat, Páleke, Nurabulla, Dosmuxammed (Shanket), Bekmurat, 
Esemurat, Nurnazar, Orazbay, Karam, Asqar, Qıyas, Jumabay, Jaqsılıq jırawlar 
bolıp esaplanılsa, al házirgi waqıtta olardıń jolın dawam ettirip kiyatır
ǵ an ustaz – 
shákrt mektebiniń jemisi esaplan
ǵ an jas jırawlarımızdan: Baxbergen, Tobanazar, 


197 
Baxtiyar, Jánibek, Salamat hám ta
ǵ ı basqa muzıka táliminde tálim alıp atırǵ an 
milliy muzıkamızdı óz usılında atqarıwshı talantlı jas jırawlardı atap ótsek orınlı.
Jırawshılıq kórkem ónerinde ustaz – shákirt mektebiniń áhmiyeti sonda 
qaraqalpaq xalqınıń belgili jırawları jırla
ǵ an dástan – tolǵ awlardıń: «Edige», 
«Alpamıs», «Qoblan», «Ershora», «Máspatsha», «Sháryar», «Erziywar», 
«Ersayım», «Qurbanbek», «Shiyrin -Sheker», «Bozaman», «Xajıgerey», 
«Qanshayım», «Meńlixan», «Baltakey», «Jaxansha», «Surjılan», «Suwpı bek», 
«Posqan el», «Qırq qız» hám ta
ǵ ı basqa qaharmanlıq dástanlarınıń búgingi kúnde 
jas jırawlarımızdıń atqarılıwında xalqımız
ǵ a inám etilip keliniwi bolıp esaplanadı. 
Juwmaqlap aytqanda, jırawshılıq kórkem óneriniń rawajlanıwında ustaz – 
shákirt mektebiniń zárúrligi hám áhmiyeti sonda ásirden – ásirge ótip kiyatır
ǵ an 
qaraqalpaq xalqınıń jırawshılıq kórkem ónerinde shákirt tayarlaw dástúriniń 
shınjırma – shınjır usılında kiyatı
ǵ anlıǵ ınıń gúwası bolamız. Bul ustaz – shákirt 
mektebine tariyxıy názer taslasaq, Qıyas jırawdıń shákirti Jaqsılıq Sırımbetov bolsa 
onıń balası Baxbergen Sırımbetov onıń shákirti boladı. Búgingi kúnde Baxbergen 
Sırımbetov jırawshılıq kórkem óneriniń sırların óziniń shákirtleri jas jıraw 
«Qaraqalpaqstan Respublikasına xızmet kórsetken artist» Baxtiyar Esemuratovqa, 
«Hihol» sıylı
ǵ ı jeńimpazı Jánibek Piyazovqa hám basqa shákirtlerine úyretken 
ustaz boladı. Búgingi kúnde bul jas jırawlar ustazları atqarıp kelgen «Alpamıs», 
«Edige», «Qırıq qız», «Sháryar»,« Máspatsha» dástanların jırlap, xalqımız
ǵ a tolıq 
túrde, sap halında jetkeriwde xızmet etip kelmekte. Ulıwmalastırıp aytqanda, ustaz 
– shákirt mektebiniń qáliplesiwiniń nátiyjesinde milliy muzıkamızda jırawshılıq 
kórkem óneriniń saqlanıwına, onıń keleshek áwladqa jetkeriliwine erisilgen. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   164




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет