Әжинияз атындағы Нӛкис мәмлекетлик педагогикалық институты
жүктеу/скачать 4.15 Mb. Pdf көрінісі
|
| LANDSHAFT TEXNOLOGIYASI
‟‟MENING ORZUIMDAGI BOG‟‟‟ T.A.Yusupova Andijon viloyati,Baliqchi tumani 35-umumiy o‟rta ta‟lim maktab texnologiya fani 1-toifali o‟qituvchisi ―Mustaqillikka erishganimizdan keyin xalqimizning o‘z yurti, tili, madaniyati, qadriyatlari tarixini bilishga, o‘zligini anglashga qiziqishi ortib bormoqda. Bu - tabiiy hol. Odamzod borki, avlod-ajdodi kimligini, nasl- nasabini, o‘zi tug‘ilib voyaga yetgan qishloq, shahar, xullaski, Vatanining tarixini bilishni istaydi… Eramizgacha va undan keyin qurilgan murakkab suv inshootlari, shu kungacha ko‘rku-fayzini, mahobatini yo‘qotmagan osori- atiqalarimiz qadim-qadimdan yurtimizda dehqonchilik, hunarmandchilik madaniyati, me‘morchilik va shaharsozlik san‘ati yuksak bo‘lganidan dalolat beradi‘‘ - degan edi Respublikamiz Prezidenti I.A.Karimov landshaft arxitekturasining asosiy maqsadi atrof-muhitning ekologik, estetik va funksional sifatlarini uyg'unlashtirish hisoblanadi. Landshaft (nemischa Land-yer, Schaft-manzara) muayyan bir geografik hududga xos bo‘lgan tabiat manzarasi (yer yuzasi, relyefi, tuprog‘i, o‘simlik va hayvonot dunyosi, suvi, iqlimi)ni belgilovchi umumiy tushuncha. Landshaftning bir-biridan farq qiluvchi tabiiy turlari mavjud. Masalan, tog‘ landshafti, dasht-cho‘l va sahro landshafti, tundra landshafti, okean, dengiz landshafti va boshqa landshaftlar. Bularning barchasi tabiiy geografik landshaftga kiradi. Biroq madaniy landshaftlar guruhi ham mavjud. Ularga inson qo‘li va zakovati bilan yaratiladigan barcha landshaftlar, masalan, me‘moriy landshaft, qishloq xo‘jalik yerlari landshafti, shahar landshafti, bog‘-park landshafti va h.k. kiradi. Respublikamizning ko‘plab shahar va qishloqlarida keng ko‘lamli bunyodkorlik- qurilish, obodonlashtirish ishlari olib borilmoqda. Yangi turar-joy, ma‘muriy binolar, savdo va maishiy xizmat ko‘rsatish majmualari qurilmoqda. Yo‘llar kengaytirilib, atrofi obod etilmoqda. Shahrimizning tarixiy ulug‘ligiga mos ravishda kun sayin zamonaviy va ko‘rkamlashib borayotganligini ko‘rib qalbimiz g‘ururga to‘lmoqda. Yoshlarni go`zallikka oshno qilish,kishining oddiy va sinalgan yo`li ularning muhitini go`zal qilish, atrofidagi buyum, jihozlar, devorlar, muhitini ham chiroyli va mazmunli bo`lishini ta`minlash va tanlash eng muhim masala. Tashqi va ichki muhitda foydalaniladigan fovvoralar, dekorativ havzalar, skameykalar, axlat qutilari, gultuvaklar, kechki yoritish chiroqlari, reklama qurilmalari, stendlar kabi mo‘jaz arxitektura formalari hamda formovka qilingan 230 tabiiy o`simliklar, yashil devorlar, bordyurlar, miksborderlar, b ino va imoratlarni tabiat bilan uyg‘unlashtiruvchi vositalar kishilarga huzur baxsh etadi. Inson, jamiyat va tabiat o`rtasidagi o`zaro munosabatlar biologik, shuningdek, ekologik negizlar asosiga emas, balki ularni o`zgartiruvchi ijtimoiy-mehnat faoliyati negizlariga quriladi. Insonning tabiatga munosabati va tabiatning insonga munosabati ijtimoiy ishlab chiqarish kuchlari, ishlab chiqarish munosabatlari va inson ishtirok etadigan aniq mehnat jarayonlari orqali ro`yobga chiqadi. Xalqimizda azaldan obodlik, farovonlik,bunyodkorlik, Uu shaharsozlik an‘analari rivojlangan. Birgina Amir Temur davrida qurilgan mahobatli binolar, dunyoga dongi ketgan bog‘lar buning tasdig‘idir. Hozirgi kunga kelib esa bu obodonlashtirish ishlari nafaqat bog‘u-rog‘larda balki binoning ichki qismida ham amalga oshirilmoqda. Mustaqillik yillarida esa bu an‘ana yanada takomilini topdi, hurlik va obodlik falsafasi bilan yo‘g‘rildi. Mustaqil taraqqiyot yillarida mamlakatimiz bo‘ylab barpo etilayotgan keng bunyodkorlik ishlari, xalqimiz shuuridagi yaratuvchanlik kayfiyatiga bugun dunyo havas bilan boqmoqda. Shiddat bilan rivojlanib borayotgan dunyo arxitekturasi va landshafti olamida inson ongi yetmas darajadagi o‘zgarishlar hayratlanarli albatta. Aqlli uylar, aqlli ko‘cha va bog‘lar, interyerdagi bog‘ va qavatlararo qishki bog‘lar nafaqat hayratlanarli, balki insonlarning dam olishi, ko‘zi quvnab doimo yoshlik nafasini his etib turishi hamda insoniyatning sog‘ligi uchun asosiy vazifa bo‘lib xizmat qiladi. Ko‘cha va xiyobonlar, sayilgohu mahobatli inshootlar, qolaversa uylar atrofidagi landshaft dizaynining o‘ziga xos go‘zal manzaralari kattayu kichikka birdek xush kayfiyat, estetik zavq bag‘ishlaydi. Albatta, shiddat bilan rivojlanayotgan zamonda odamlar ongu shuurida ham mutassil o‘sish o‘zgarishlar yuz beradi. Inson borki, yanada yaxshi yashashga, zavqli hayot kechirishga intiladi. E‘tibor beradigan bo‘lsak, ko‘pchilik hovlisida turfa xil gullar ekadi, tartib bilan ko‘chat o‘tqazadi, bejirim yo‘laklar hosil qiladi. Beixtiyor bularni ko‘rgan kishining bahri dili ochiladi. Zamonaviylik va milliylik uyg‘unlashgan holda shaharu qishloqlarimiz kundan- kunga chiroy ochib bormoqda. Bu jarayonda oddiy ko‘kalamzorlashtirish yoki obodonlashtirishdan farqli o‘laroq, yuqori did, o‘ziga hos ma‘no-mazmun kasb etadigan landshaft dizaynini rivojlantirishga alohida e‘tibor qaratilmoqda. 231 Landshaft dizayni bo‘yicha mutaxasis nafaqat dizaynni, estetikani, balki u bog‘bondan farqli o‘laroq, hudud tuproq sharoitini, o‘simlik holatini yaxshi bilishi va eng muhimi, ishga ijodiy yondashishi zarur. Darhaqiqat, xalqimiz farovonligi, turmush sharoitini yanada yaxshilash yo‘lida mamlakat miqyosida olib borilayotgan ulkan bunyodkorlik ishlarining yanada fayzli, shukuhli bo‘lishida landshaft dizayni sohasining o‘ziga hos o‘rni bor. Shu bois, soha rivoji, bu borada olib borilayotgan keng qamrovli ishlar kayfiyatiga, yurtimiz ko‘rkiga-ko‘rk bag‘ishlashi shubhasiz. жүктеу/скачать 4.15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|