«Экология және орнықты даму» пәнінің эоәК


IV БӨЛІМ. ТАБИҒАТТЫ ҚОРҒАУ



Pdf көрінісі
бет32/52
Дата23.10.2023
өлшемі1.35 Mb.
#481503
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   52
IV БӨЛІМ. ТАБИҒАТТЫ ҚОРҒАУ. 
Тақырып 10. Қоршаған орта және орнықты даму
10.1. Әлеуметтік-экологиялық дағдарыс және орнықты даму 
концепциясы 
Қоғам мен табиғаттың арасындағы өзара әрекеттесуде экономика мен 
экологияның, қоғамның табиғи ортаны тұтынуы мен пайдаланудағы 
экономикалық мүдделері қоршаған ортаны қорғаудың талаптарымен қарам-
қайшылыққа келуі, қоғам мен табиғат арасындағы тепе-теңдік бұзылуы 
экологиялық дағдарысқа әкеледі. 
«Экологиялық дағдарыс» ұғымын алғашқы рер ХХ ғасырдың 70-ші 
жылдары қолдана бастады. Экологиялық дағдарыстың бір көрінісі бұл 
қоршаған табиғи ортаның күйінің нашарлауы және оның салдары. Адамның 
қоршаған ортаға жағымсыз әсер тигізуінен қоршаған табиғи ортаның 
құлдырауы басталады. 
Қоршаған табиғи ортаның құлдырауы – бұл табиғаттағы заттар мен 
энергиялардың өзара алмасуын қамтамасыз ететін табиғаттың даму 
заңдылықтарын есепке алмай жасаған адам әрекеттерінен туындаған, адам мен 
табиғат арасындағы экологиялық байланыстардың бұзылуы. 
Экологиялық дағдарыс сызба нұсқасы 
Қоғамның орнықты дамуының жалпы сызба нұсқасы 
Себептері 
Табиғи 
ортаны 
азғындауы 
Табиғи ресурстар 
мен 
өндіріс 
құралдарына 
мемлекттік меншік 
монополиясы 
Технологияны
экологизациялау 
Шығу 
жолдары 
Экологиялық 
ағарту 
Халықаралық 
құқықтық қорғау 
Экологиялық 
нигилизм және 
надандық 
Экологиялық 
дағдарыс 


42 
ХАЛЫҚ 
ЖАСТЫҚ ТОПТАР 
Үкіметтің қаулылары 
Тақырып 11. Қоршаған ортаның бұзылуы 
11.1. Озон қабатының бұзылуы 
Атмосферадағы озонның мөлшері бар болғаны 0,004% - ды құрайды. 
Озон атмосферадаэлектр зарядтарының, күннің ультракүлгін радиацияларының 
әсерінен оттегінің молекуласынан озон молекуласы түзіледі. Озон қабаты 
биосфераның 
жоғарғы 
шекарасы 
болып 
есептеледі. 
Озон 
қабаты 
барлықағзалардың тіршілігіне қауіпті күннің өте қысқа ультракүлгін сәулелерін 
сіңіріп отыруына байланысты оны “ қорғаныш қабаты ” деп атайды. 
Озон қабатының бұзылуы орны толмас жағдайларға алып келеді. “ Озон 
тесіктерінің ” пайда болуы биосферада елеулі өзгерістер тудыруы мүмкін. Озон 
қабатының бұзылу процесіне ғарыштық қондырғылар, дыбыстан да жылдам 
ұшатын ұшақтар және ондаға толық жаныпбітпеген отын өнімдері және 
ядролық жарылыстардан бөлінген заттар әсер етеді. 
демография 
туу, өлім, миграция 
қаржы 
сауда 
қоршаған 
орта 
экономика 
топырақ 
су 
атмосфера 
өндіріс 
тұтыну 
әлеуметтік 
экономикалық 
экологиялы
қ 
энергия 


43 
Алайда озон қабаты үшін ең қауіпті заттар - үй тұрмысы мен өнеркәсіпте 
пайдаланылатын мұздатқыштар мен аэрозольді баллондарда пайдаланылатын 
фреондар. Бұл заттар атмосфераның жоғары қабаттарына көтерілгенде 
қарқынды түрде озонды бұзатын хлор немесе басқа галогендердің атомын 
түзетін фотохимиялық ыдырауға ұшырайды, ал олар ары қарай озонның 
оттегіне айналуын жылдамдатады. Дүние дүзі бойынша шамамен1,3 млн. Тонна 
озон ыдыратушы заттар өндіріледі. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   52




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет