«Экологиялық мәдениет пен сананы қалыптастыру»
жүктеу/скачать 5.99 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ОӘЖ 33.338 ТАБИҒАТТЫ ҚАЛДЫҚТАРМЕН ЛАСТАУ КӨЗДЕРІ ЖӘНЕ ОНЫҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ Конысбаева А.А., Ш.Есенов атындағы КМТИУ, Ақтау қаласы
- Түйінді сөздер
| ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Калмыков Д.Е. Жасыл экономика бойынша қысқаша нұсқаулық.– Қарағанды: ЭкоМұражай, CINEST, 2017 ж. – 32 б. 2. Қоршаған орта статистикасының көрсеткіштерін қалыптастыру бойынша әдістемелік ұсынымдар, http://stat.gov.kz 3. Экологиялық қызметтің нәтижелілігі туралы шолулардың топтамасы, ecogosfond.kz/wp-content/uploads ОӘЖ 33.338 ТАБИҒАТТЫ ҚАЛДЫҚТАРМЕН ЛАСТАУ КӨЗДЕРІ ЖӘНЕ ОНЫҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ Конысбаева А.А., Ш.Есенов атындағы КМТИУ, Ақтау қаласы Аңдатпа: табиғатты ластау және қоғамның дамуымен байланысты табиғатқа тасталатын қалдықтар көрсеткіштері санының артуы ғаламдық мәселеге айналуда, сондықтан бұл жағдайларды реттеу олардың өңделуін қолға алу әрбір ел үшін маңызды мәселеге айналуда. Түйінді сөздер: табиғатты ластаушы қалдықтар, экологиялық мәселелер, қалдық көздері. Адам баласының кез-келген шаруашылық әрекеті әр түрлі қалдықтармен биосфераны ластайды, бұл халықтың денсаулығы мен өміріне, флора мен фауна түрлерінің қысқаруына, қоршаған ортадағы тепе-теңдікке қауіп-қатер тудырады. Қазіргі кезеңдегі ғылым мен техниканың даму деңгейіне сәйкес келетін толық жетілдірілген технологияның жоқтығына байланысты, оларды өндеп құнды өнімдер алу әзірше жолға толық қойылмаған, сондықтан бұларды сақтауға, жоюға, тасуға, көмуге, зиянсыз түрде айналдыруға көптеген қаражат, энергия, уақыт жұмсалып отыр. Қалдықтар шығаратын негізгі көздерге өнеркәсіп, ауыл-шаруашылығы, үй-жай шаруашылығы жатады[1]. 2018 жылы Қазақстан Республикасында деректер бойынша жалпы 4,3 млн. тонна ТҚҚ пайда болған, оның ішінде саны 601 бірлікті құрайтын қалдықтарды жинау және тасымалдау бойынша мамандырылған кәсіпорындар мен дара кәсіпкерлер жинаған коммуналдық қалдықтар 2,8 млн. тоннаны құрады. Негізгі үлесі үйшаруашылық қалдықтарына (74,1%), 12,5% өндіріс қалдықтары (тұрмыстық қалдықтарға теңестірілген) құрайды, 9,7% - көшеден жиналған қоқыстар, 2,1% - базар қалдықтары келеді. Жиналған және тасымалданған қалдықтардың жалпы санынан 6,2% - мемлекеттік меншік нысанындағы, 93,6% - жеке меншік нысанындағы және 0,2% - шет меншік нысанындағы кәсіпорындары жиналған [2]. 2018 жылы коммуналдық қалдықтардың ресми жұмыс істейтін полигондарына (қалдықтар үйінділеріне) 3,4 млн.тонна қалдық түскен. Оның ішінде 69,3% одан әрі сақтауға түскен, 18,2% әрі қайта өңдеуге және іріктеуге және 12,5% кәдеге жаратылған. Сақталуға жіберілген қалдықтардың көлемі құрамынан, 65,9% - аралас коммуналдық қалдықтар, 23,3% - қайта өндеуден кейін қалған қалдықтар құрады. 257 2018 жылдың соңына ресми жұмыс істейтін полигондарда (қалдықтар үйінділерінде) 46,7 млн. тоннадан артық қалдық жиналған. 2018 жылы Қазақстан Республикасындағы коммуналдық қалдықтарды жинау, шығару, қайта өңдеу (сорттау) және көму (сақтауға беру) туралы толық ақпарат осы бюллетенде келтірілген [3]. Кесте 1- Тұрақты ластау көздерінің саны бірлік № Атауы 2014 2015 2016 2017 1. Қазақстан Республикасы 214 913 235 049 252 564 279 997 2. Ақмола 12 658 14 829 16 982 18 624 3. Ақтөбе 16 027 18 706 20 209 22 644 4. Алматы 14 049 13 485 15 374 16 284 5. Атырау 17 775 25 355 28 422 31 492 6. Батыс Қазақстан 10 532 11 415 11 760 12 387 7. Жамбыл 11 252 12 618 12 959 15 732 8. Қарағанды 12 216 12 747 14 230 16 754 9. Қостанай 18 099 18 366 19 208 20 670 10. Қызылорда 10 054 11 590 12 525 12 948 11. Маңғыстау 22 492 22 863 22 583 23 804 12. Оңтүстік Қазақстан 15 166 14 720 15 289 16 670 13. Павлодар 10 881 11 803 12 606 13 701 14. Солтүстік Қазақстан 8 679 9 171 9 776 13 609 15. Шығыс Қазақстан 18 444 18 523 19 453 22 353 16. Астана қаласы 4 789 5 717 6 486 7 205 17. Алматы қаласы 11 800 13 141 14 702 15 120 Қалдықтарды сұрыптау кешенінің құрылысы қалдықтардың полигонға шығарылуын 40 пайызға дейін төмендетуге мүмкіндік туғыза отырып, қалдықтардан тауар түріндегі өнім мен стандартты қайталама шикізат алу арқылы бюджеттің шығын әкелетін саласынан пайда әкелетін саласына айналдырады. «2014-2050 жылдарға арналған қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару жүйесін жаңғыртудың бағдарламасы» шеңберінде ірі елді мекендерінде полигондар, қоқыс сұрыптайтын цехтар мен кешендер салу бойынша шаралар жоспары қажет етілуде. жүктеу/скачать 5.99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|