Есептеуіш техниканы жµндеу жєне техникалыќ ќызмет кµрсету

170 
Қазіргі дербес компьютерлерде 3,5 дюймдік дискеттер 
колданылады. Оған 1,44 байт кӛлеміндегі ақпарат жазылады. 
 
CD-DVD диск-жетек 
Жаңа заманғы компьютерлер CD/DVD диск-жетексіз бола 
алмайды, барлық ақпараттар DVD диск-жетегіне оқу және жазу ҥшін 
қолданылатын оптикалық дискілер арқылы таратылады. 
1978 жылы екі ірі Phillips және Sony фирмалары музыка жазу 
және сақтауға арналған жаңа формат жасау ҥшін бірікті. Нәтижесінде 
1982 жылы сыртқы диаметрі 120мм, ішкі саңылау диаметрі 15мм және 
қалыңдығы 1,2мм-лік компакт-дискісі (Compact Disc, CD) пайда 
болды. Бҧл кӛлемдер әлі де сақталған. 
Бастапқы компакт-дискілердің кӛлемі 650Мбайт болатын. 
Басында олар музыкаға қҧмарларға арналды. Кейіннен компакт-
дискілер компьютердегі ақпараттарды жазуға және сақтауға 
қолданылды. 
3.6-сурет. FDD диск-жетегі 
Технологияның дамуына байланысты, дискілер де кӛптеген 
ӛзгерістерге ҧшырады. Бҧдан аз уақыт бҧрын оптикалық дискілермен 
жҧмыс жасу ҥшін CD қолданылады. 
3.7-сурет. CD-ROM және DVD-RW диск-жетектері 

171 
Қазір оптикалық дискілермен жҥмыстану ҥшін DVD диск-жетек 
қолданылады. Оптикалық DVD сақтау орны оптикалық CD-лардан 
бірнеше есе артық. Компакт-дискінің кӛлемі 650-700 Мбайт (кейде 
800 Мбайт кездеседі) болса, DVD-дің кӛлемі екі қабатты және екі 
жақты дискі болған жағдайда 17 Гбайт-қа дейін жетеді. 
Сыртынан қарағанда DVD диск-жетек жай ғана компакт-дискіге 
арналған 
CD 
диск-жетек 
сияқты 
кӛрінеді. 
Бірақ 
оның 
артықшылықтары ӛте кӛп. 
Ақпаратты тасымалдау барысында DVD технологиясы ең ҥлкен 
тасымалдаушыға айналды. Бір жақты, бір қатарлы стандартты дискіде
4,7 Гбайт ақпарат болады. Екі қатарлы стандартты DVD дискі 8,5 
Гбайт кӛлемге дейінгі ақпаратты сақтай алады. 
Қазіргі таңда ҥшқатарлы DVD-мен жҧмыс жасауға мҥмкіндік 
беретін технология жасалып жатыр, ол соған сәйкес ақпаратты кӛп 
мӛлшерде сақтай алады. Сондай-ақ, 40 Гбайт-қа дейінгі кӛлемдегі 
ақпаратты сақтауға болатын дискілер бар, бірақ олармен жҧмыс 
жасайтын диск-жетектің бағасы белгісіз, сондықтан да олар әлі кең 
қолданысқа таралмады. 
Нәтижесінде, DVD компьютерлік бағдарламаларды сақтауға, 
жоғарғы деңгейдегі кӛріністі фильмдерді және дыбыстарды сақтауға 
зор мҥмкіндік береді. Әрине, DVD-ні оқу ҥшін, DVD диск-жетек 
қажет, бірақ DVD технологиясының жҧмысы CD технологиясы 
жҥмысының алдағы дамытушысы болып табылады, DVD диск-жетек 
әртҥрлі форматтағы ―ескі‖ компакт дискілермен жҧмыс жасай алады. 
Ӛндірушілер CD диск-жетекті енді шығармайды, олар тҥгелдей дерлік 
DVD диск-жетегіне кӛшті. Музыкалық дискіден ақпараттар 150 
Кбайт/c жылдамдықпен оқылады. Яғни, әрбір секундқа 75 блок 
есептеледі, 
әрқайсысы 
2048 
ақпаратты 
иеленеді. 
Мҧндай 
жылдамдықпен музыкалық орталықтар жҧмыс жасайды. 
Қораптағы ―52х‖ жазуы компакт-дискіден диск-жетекте 
ақпаратты жіберу жылдамдығы 150Кбайт/с біржылдамдықты болып 
есептеледі және 1х дегенді білдіреді. Бҧдан шығатыны, 52х – бҧл 
диск-жетектің жылдамдығы 7800 Кбайт/с тең. Мҧндай жылдамдықты 
қамтамасыз ету ҥшін, 52х диск-жетегі дискіні 7200 айн./мин жиілікте 
айналдырады. 
Ену уақыты деген параметр бар. Ол дискіден оқудың 
бастамасымен және команда қабылдаудағы тоқталыс арасындағы 
уақытқа тең. Ол орташа мағына алады, себебі дискідегі әр аймақтағы 
оқу жылдамдығы әртҥрлі болады. Ену уақыты миллисекундтарда 
есептеледі және ақпараттарды жіберу жылдамдығына кері 
пропорционалды, яғни жылдамдық жоғары болса жіберу уақыты 
тӛмен (мысалы, біржылдамдықты диск-жетекті 400мс ену уақытына 
ие, ал 50-жылдамдықты - 130мс). 
Қазірде, DVD диск-жетектің бағасы тӛмендеп кеткендіктен, оны 
кез келген адам ала алады, ал CD диск-жетектер нарықтан жоғала 

172 
бастады. Бірақ ақпараттарды қолдану мен сақтаудың кӛлемі ӛскендігі, 
компакт-дискілердің кӛтерілген қажеттіліктерді қамтамасыз ете
алмауы DVD диск-жетектің жарыққа шығуының басты факторы 
болып табылады. 

жүктеу/скачать 5.94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: