136
ҚОСЫМША А
«Ойлау» мен «сөйлеу» ұғымдарына педагогикалық-психологиялық
тұрғыда берілген анықтамалар
Автор
Анықтама
Түйінді сөздер
Н.И.Конюхов
Прикладные аспекты
современной
психологии:
термины,
законы,
концепции, методы.
– Москва, 1992. –
100 с.
Сөйлеу –
адамның коммуникативтік іс-
әрекетінің, тіл арқылы жанама қарым-
қатынас құралдарының бірі; ойды
материалдандыру процесі [102].
Қарым-қатынас құралы
Ойлау
–
субъективті
әлемнің
объектілері
мен
құбылыстары
арасындағы күрделі байланыстар мен
қатынастарды
адам санасында жанама
бейнелеу
процесі;
шындықтың
жалпыланған және жанама көрінісімен
сипатталатын жеке тұлғаның танымдық
қызметі [102].
Тұлғаның
танымдық
қызметі
А.В.Морозова
Деловая психология.
Москва, 2000. - 576
с.
Сөйлеу – ақпаратты ұсыну, өңдеу,
сақтау
және
беру
үшін
адам
пайдаланатын
дыбыстық сигналдар,
жазбаша белгілер мен символдар жүйесі
[103].
Ақпарат = сигнал + белгі
+ символ
Ойлау – субъективті жаңа білімді
ашумен,
мәселелерді
шешумен,
шындықтың
шығармашылық
өзгеруімен
байланысты
танымның
психологиялық процесі [103].
Білімді
қолданудың
танымдық процесі
М.Кордуэлл
Психология от А до
Я:
Словарь
–
справочник, 2000. -
448 с.
Ойлау
–
жоғары
психикалық
көріністердің
бірі;
шындықтың
жалпыланған және жанама көрінісімен
сипатталатын
адамның танымдық іс-
әрекет процесі [104].
Шындықтың
жалпы
және жанама көрінісі
И.М.Кондаков
Психология.
Иллюстративный
словарь. – Москва,
2003. – 1700 с.
Сөйлеу – белгілі бір ережелер негізінде
құрылған тілдік құрылымдар арқылы
адамдардың
қарым-қатынасының
тарихи қалыптасқан формасы [105].
Тілдік
бірліктерді
қолдану
Словарь
Л.С.Выготского.
–
Москва, 2004. – 118
с.
Сөйлеу – бір жағынан әлеуметтік
байланыс рефлекстерінің жүйесі, ал
екінші жағынан,
сана рефлекстерінің
жүйесі, яғни, басқа жүйелердің әсерін
көрсету [106].
Әлеуметтік
рефлекс+сана рефлексі
С.Б.Давлетчина
Словарь
по
конфликтологии.
Улан-Удэ: ВСГТУ,
2005. – 100 с.
Ойлау – интеллектуалды іс-әрекеттің
түрі, адамның өзі үшін жаңа білімді
ашумен
байланысты мәселелерді шешу
процесі [107].
Интеллектуалдық
тұрғыда шешу
Р.С.Немов
Психологияеский
словарь. – Москва,
Сөйлеу – әр түрлі ақпаратты ұсыну,
ауызша немесе жазбаша түрде сақтау
және кейіннен өңдеу,
сондай-ақ оны
Ұсыну+сақтау+өңдеу =
ақпарат
137
2007. - 560.
басқа адамдармен алмасу үшін тілді
қолданумен
байланысты
адамның
психологиялық,
танымдық
процестерінің бірі [108].
В.П. Зинченко Б.Г.
Мещеряков.
–
Большой
психологический
словарь.
Москва,
2008. - 632 c.
Ойлау (ағылш. thinking) – шындықты
бейнелеудің
психикалық
процесі,
адамның
шығармашылық
белсенділігінің жоғары нысаны [109].
Шығармашылық
белсенділік
Сөйлеу (ағылш. speech) – адамдар
арасындағы
тіл арқылы қалыптасқан
қарым-қатынастың тарихи түрі. Сөйлеу
мен тіл күрделі диалектикалық бірлікті
құрайды [109].
Қарым-қатынастың
тарихи түрі
Ю.В.Байковский,
Н.Г.Самойлов,
А.В.Алешичева
Экстремальная
психология. Москва,
2018. – 146 с.
Ойлау – құрылымы, қызметі,
оларды
ұйымдастыру деңгейі және іске асыру
құралдары бойынша ерекшеленетін,
шындықтың
жалпыланған,
жанама
көрінісімен сипатталатын психикалық
процестердің жиынтығы [110].
Шындықтың
жалпыланған,
жанама
көрінісі
Достарыңызбен бөлісу: