Ғ. м. қосимов менежмент ўзбекистоп Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги упиверситетлар ва олий техника
жүктеу/скачать 5.78 Mb. Pdf көрінісі
|
| Демократик одат ҳукмрон бўлган ташкилотда но-
марказлашган ваколат юқори даражада тавсифлана ди. Ечим қабул қилишда бўйсунувчилар фаол қатна- шадилар ва топшириқларни бажаришда эркинлик кенг қўлланилади, бўйсунувчиларнинг вазифалари ж озибалироқ бўлишига демократик раҳбар ҳисса қўшади. Демократик ва автократ одатларни қиёслаш йўли билан раҳбарнинг одатини тоифалаш мумкин. Булар: ишга қаратилган раҳбарлар ва одамга қараб иш кўра- диган раҳбарлар. Ишга қаратилган раҳбар ишни ёки масаланинг ечилишини ўйлайди, шу билан бирга у энг аввал масалани лойиҳалаш тўғрисида қайғуради ва меҳнат унумдорлигини ошириш учун мукофотлаш тизими- ни ишлаб чиқади. Бунга классик мисол қилиб Фре дерик У Тейлорни келтириш мумкин. Аввал айтгани- миздек, Тейлор масалани техник талаблар бўйича тузди ва улушини ортгириб бажарган ишчиларни аниқ ҳисоб-китоблар асосида мукофотлади. Кишига қараб иш кўрадиган раҳбар энг аввал ода- мига қарайди. У диққатини одамлар муносабатини такомиллаштириш йўли билан меҳнат унумдорлиги ни оширишга эътибор беради. Кишига қараб иш кўра- диган раҳбар ўзаро ёрдамга суянади, ечим қабул қилишда ходимларни кўпроқ қатнашишга имкон бе ради. Бундай раҳбарлар бўйсунувчиларни касбий ўсишга ва уларнинг муаммоларини ечишга ёрдам бе- радилар. Рэксис Лайкерт ўз тадқиқотлари асосида раҳна- молик одатларини тўрт континимларини таклиф қил- ди: эксплуатация қилиш — авторитарли (диктатура- 200 www.ziyouz.com kutubxonasi ли), хайрихо\ диктатурали, маслаҳат берувчи — де- мократияга асосланган, қатнашишга асосланган. Лайкертнинг фикрича эксплуатация қилиш — дик татор тизимига мансуб ра\барлар автократ тавсифга эгадирлар. Иккинчи тизимдаги раҳбарлар хайрихоҳ автократлар тоифасига мос келадилар. Учинчи тизим даги раҳбарлар муҳим ечимларни юқорида, аммо кўпгина муайян ечимларни бўйсунувчилар билан қабул қиладилар. Лайкертнинг фикрича энг таъсирчан тизим—бу тўртинчи тизим. Унда ечимларни қабул қилишда гу- рух^тар ечими ва ходимларнинг қатнашиши назарда тутилади. Бу раҳбарлар бўйсунувчиларга тўлиқ ишона- дилар. Раҳбар билан бўйсунувчилар орасидаги муно сабатлар ўзаро дўстоналик ва ўзаро ишончга асослан ган. Аммо кейинчалик маълум бўладики, Лайкертнинг хулосалари барча ҳолатларда қўллайверилмайди. жүктеу/скачать 5.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|