«Ғылыми зерттеу жұмыстарын жоспарлау және орындау» пәні бойынша курстық жұмыс тапсырмасы №
жүктеу/скачать 2.34 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Зерттеудің міндеттері
- Зерттеу нысаны мен әдістері
- 1 НЕГІЗГІ БӨЛІМ Аналитикалық шолу
| Курстық жұмыстың ғылыми жаңалығы: Алоэ вера өсімдігінен екі түрлі әдіспен сығынды алынады. Бет күтіміне арналған көп компонентті кремдер алынады.
Курстық жұмыстың мақсаты: Алоэ өсімдігінен бет күтіміне арналған крем маскаларды алу. Зерттеудің міндеттері: 1. Қазақстан республикасының косметологиялық кремдерге нарықтық талдау жасау 2 Алоэ өсімдігінің ботаникалық сипаттамасы, химиялық құрамы және емдік қасиеті 3 Алоэ вера өсімдігінен биологиялық белсенді қоспаны алудың оңтайлы технологиясын жасау Зерттеу нысаны мен әдістері: Алоэ өсімдігі Курстық жұмыстың практикалық маңызы: Алоэ вера сығындысын алудың оңтайлы технологиясын жасау; Қарапайым және биостимуляциялық әдіспен алынған сығындардың химиялық құрамын және тиімділігін зерттеу. Курстық жұмыстың көлемі мен құрылымы:Курстық жұмыс 3-бөлімнен, 4 - кесте мен 19 - суреттен және 24 - пайданылған әдебиеттен тұрады. 1 НЕГІЗГІ БӨЛІМ Аналитикалық шолу 1.1. 1 Алоэ өсімдігінің ботаникалық сипаттамасы, химиялық құрамы және емдік қасиеті Алоэ — лалагүл тұқымдасына жататын көп жылдық бұта, кейде шырмауық түріндегі мәңгі жасыл, қуаңшылыққа төзімді өсімдіктер. Тропиктік, субтропиктік белдеулерде кездеседі. Биіктігі 7-12 м-дей, сабағы жуан, жапырағы сығынды ды, етті, тікенді болып келеді. Қызыл, қызғылт-сары, сары түсті, гүлі түтікше келген қоңырау тәрізді гүлшоғырына топталған. Сирек гүлдейді, негізінен құстар арқылы тозаңданады. Тұқымынан кейде өсімді (вегетативті) жолмен де көбейеді. Тұқымы жалпақтау қоңыр түсті. Алоэны көбейту үшін сабағының түбінен шығатын атпа бұтақтарын аналық өсімдіктен бөліп алып, құмды құнарлы топыраққа отырғызу керек. Қазақстанда Ағаш тәрізді Алоэ (Алоэ арборесценс) деген түрі қолдан өсіріледі. Алоэның жапырақ құрамында глюкозид, эфир майы т. б. дәрілік заттар бар, сондықтан Алоэның сығынды ын түрлі ауруларды емдеуге қолданады. Алоэ - емдік қасиеттерімен бөлме өсімдіктерінің патшайымы атанған өсімдік. Отаны - Оңтүстік Африка. Таралуы: Африка мен Индияның жартылай шөл далаларында, Мадагаскарда кездеседі. Алоэ-асфоделовтар тұқымдасының суккулентті өсімдіктер туысы, 400 түрі бар. Олар мәңгі жасыл немесе алабажақ, шөптесін, бұта, ағаштектес көпжылдық өсімдік.. Суккулентті, жапырағының жиектері тегіс немесе ара тіст. Құрғақшылық жылдары бұл өсімдік жапырағының шырышты өзегіне қоймалжың сығынды жинайды да, ол өсімдікті солып қалудан сақтайды.. Көп жерде бөлме өсімдігі, яғни әсемдік ретінде өсіріледі. Көбеюі вегетативтік жолмен. Ресейде мәдени өсімдік ретінде 40-жылдарда орын тапты. Гүлдеу уақыты: қысқы айлар, әр жылда емес. Қолдану бөлігі: жапырағы, сөлі. Жинау уақыты: жыл бойы. Қытайда веналық ауруларды емдеуге қолданады. Алоэ суық тигенді емдейді. Мысалы: тұмау ауруына, жара мен кесілген жерлерді жазады. Мидың үлкен ми сыңарларындағы тітіркену мен тежегішті реттейді. Жұмыс істеу қабілетін жоғарылатып, физикалық ауырлықты жеңеді. Ағзаның сақтандыру функциясын ретке келтіреді. Алоэ адамзат тіршілігінде өсімдіктер дүниесінің маңызы өте айрықша. Бағзы заманнан-ақ ата-бабаларымыз өсімдіктерді зерттеп, танып-біліп, оларға ат қойып, жеміс-жидектерін, дәндерін азыққа, жапырақ, сабақ, гүл, тамырларын дәрі-дәрмекке, тері илеуге, түрлі нәрселерді бояуға пайдаланған. Өсімдіктер-оттегін бөлуші, табиғат көркі, дәрілік шикізат, мал азығы, тағамдық өнім. Халық емшілерінің тәжірибесінен Қазақ даласында дәрілік өсімдіктерді жетік білген, оны- мен малды да, адамды да емдеп, жаза алған атақты тәуіптер болған. Ертедегі египеттіктер алоэ, қараған, анис, медуница, зы-ғыр, лотос, көкнәр, жалбыз, тал, арша тәрізді өсімдіктердің шипалық қасиетін ежелден біліп, пайдаланған [3]. Ғажап сиқырлы күші бар шөптермен Үндістанның аты шыққаны мәлім. Мұнан 4 мың жыл бұрын үндістандықтар 760 дәрілік өсімдіктерді халық емінде қолданғаны жөнінде деректер бар. Ал енді Қытайда дәрілік өсімдіктер жөніндегі алғашқы кітап мұнан 5 мың жыл бұрын жазылыпты. Қазақтардың қылшадан дәрі жасауын басшылыққа алып П.С. Моссагетов 1924 жылы Қазақстанда өсетін қырықбуын қылшасының шипалық қасиетін ашты.[3] Ертедегі египеттіктер алоэ, қараған, анис, медуница, зығыр, лотос, көкнәр, жалбыз, тал, арша тәрізді өсімдіктердің шипалық қасиетін ежелден біліп, пайдаланған. Алоэның емдiк қасиеттерi, үшiрек мың өткен жылы сақталған жазбаша көздерге жан-жағынан алып қарағандай белгiлi болды. Алоэ дәл қазiр әр түрлi препараттар iшек-қарын тракт ауруларында қолданады, гастриттер, энтероколиттер, гастроэнтериттердiң емдеуде қолданады. [4] Алоэ, сабыр (Aloe) — лалагүл тұқымдасына жататын көп жылдық бұта, кейде шырмауық түріндегі мәңгі жасыл, қуаңшылыққа төзімді өсімдіктер. Тропиктік, субтропиктік белдеулерде кездеседі. Биіктігі 7-12 м-дей, сабағы жуан, жапырағы сығынды ды, етті, тікенді болып келеді. Қызыл, қызғылт-сары, сары түсті, гүлі түтікше келген қоңырау тәрізді гүлшоғырына топталған. Сирек гүлдейді, негізінен құстар арқылы тозаңданады. Тұқымынан кейде өсімді (вегетативті) жолмен де көбейеді. Тұқымы жалпақтау қоңыр түсті. Алоэны көбейту үшін сабағының түбінен шығатын атпа бұтақтарын аналық өсімдіктен бөліп алып, құмды құнарлы топыраққа отырғызу керек. Қазақстанда Ағаш тәрізді Алоэ (Алоэ arborescens) деген түрі қолдан өсіріледі. Алоэның жапырақ құрамында глюкозид, эфир майы т. б. дәрілік заттар бар, сондықтан Алоэның сығынды ын түрлі ауруларды емдеуге қолданады. [5] 1-сурет (Алоэ) Алоэ әсіресе оңтүстік-шығыс жаққа қараған терезе алдында жақсы өседі. Қалыпты мөлшерде суарып тұру қажет. Жақсы өсіп келе жатқан алоэні аммиакты селитрамен (1 л суға 1 г қосып), не коровяк тұнбасымен қоректендіру керек. Оны өсіретін топырақ құрамы 2 үлес шым, 1 үлес жапырақ аралас топырақ, 0,5 үлесі өзен құмы болуға тиіс. Бұларға үгітілген кірпіш ұнтағы мен ағаш кө-мірі қосылады. Алоэ бұтақшалары (жас сабақтарына ұшы) және сабақтың төменгі буынында өсетін өркендері арқылы көбейтіледі. Өсімдіктің кесіп алынған бұтақшасын бір тәулік кептірін, содан кейін өзеннің дымқыл құмы салынған құмыраға не жайпақ тәрелкеге отырғызады. Ағаш тәріздес алоэның жапырақтарынан көз, асқазан-ішек т. б. ауруларды емдейтін экстракт әзірленеді. Оның жапырақ сөлін іріңді жараны, күйген жерді, тері дерттерін (қабынған) емдеуге қолданады. Дегенмен, оны дәрігердің кеңесімен пайдалану қажет, өйткені бірқатар жүрек-тамыр ауруларына кері әсер етеді. Ағаш тәрізді алоэ, немесе жүзжылдық — көпжылдық мәңгі жасыл шөптесін суккулент өсімдік (шыққан жерінде 4 м биіктікке дейін жететін). Жапырағы өте жуан, етженді, қылыш тәрізді болып келеді. Өте ерте гүлдейді. Гүлдері қызғыштау-сары түсті, қоңырау формалы болып келеді. Гүлшоғыры өсімдіктің жоғарғы жағында шашақ түзеді. Бірақта А. өте сирек гүлдейді жүзжылдық («столетник») деген аттың өзі соған байланысты қойылған. БОР-да сөндік өсімдік ретінде бөлмелерде өсіріледі. Мәдени жағдайда Закавказьеде өсіріледі. Алоэның жапырағынан алынатын «сабур» деп аталынатын қою сығынды ы медицинада қолданылады. Алоэның эмульсиясын эпидермит пен күйікті емдеу мақсатында денедегі жараға жагады. Халық медицинасында алоэның жапырағын және одан алынатын сығынды ды дөрі ретінде әртүрлі сыртқы және ішкі ауруларға пайд аланады. [5] Алоэ вера Үйде өсірілетін алоэнің ең көп тараған түрі — Нағыз алоэ (Aloe Vera). Оның барбадостық алоэ (Aloe barbadensis), кәдімгі алоэ (Aloe vulgaris), сары алоэ деген аттары бар. Алоэнің бұл түрі әлем бойынша емдік мақсаттарда кеңінен пайдаланылады. 2-Сурет. (Алоэ вера) Георг Эберс 1862 жылы ( б.э.д.305 жылғы) Египет пирамидасын зерттепбелгілі бір шөптер жиынтығынан алоэға ұқсастық элементтерді тапты. Бұл ашу ежелгі медицина саласында алоэны дәрі ретінде қолданғаны мәлім болды. Кейінірек тағыда көптеген ғалымдар зерттеулері нәтижесінде алоэны алғаш Қытай мен Үнді елдерінде қолданғанын айтқан. Грек және Римдік дәрігерлер Диоскоридес пен Үлкен Плиний алоэны үлкен жетістікпен өз тәжірибелерінде қолданған. Алоэның екі мыңнан астам түрі болғанымен оның төрт қана түрін емдік түрінде қолданған. Оның ішінде Алоэ Вера басқаларына қарағанда ерекшесі болып табылады. 3 – сурет (Касметикалық Алоэ Вера тұқымдасы) Сондықтан Алоэ Вера Кактус сияқты сүйық болғанымен ол лалагүл тұқымдасына жатады. Оған сарымсақ, пияз және спаржа тұқымдастары жатады. Алоэ Вераның үлкен жапырақтарын қолданған. Жапырақтардың ішкі сығынды ынанда пайдалы клеткалар, касметикалық пайдалы заттар бар екендігі анық болған. [6] 4 – сурет (Алоэ сығынды ы) Көбi алоэ орынына жазады, Алоаға, екiбастан дұрыс алоэ болады, сондықтан мен және сенiмдi Алоа туралы бiр беттi жасады, бiрақ мұндай көпшiлiктiң адамдары осылай. Aloe vera - барбадоскоенi Алоаға, кәдiмгi, сары немесе дәрi, дәрiгерлiкте кең қолданылады. Емдік және тағамдық қасиеттері Алоэ вераны жеңіл күйік пен жарақаттарды емдеуге пайдалануға боалды. Бұл өсімдіктің қою да созылмалы сығынды ы ауыру мен қышығанды басады. Инфекциядан жазылуға және оның алдын алуға көмектеседі. Өсімдіктен кішкене кесіп алып, сыртқы қабығын аршыңыз да, сол жұмсақ жапырақты немесе оның сығынды ын тікелей күйікке немесе жарақатты жерге салыңыз. Алоэның асқазан жарасы мен гастритті емдеуде де көмегі бар. Алоэның үшкір жапырақтарын ұсақтап тураңыз да, оны түнімен суға батырып пайда болған созылмалы ащы сұйықты әр 2 сағат сайын 1 стаканнан ішіңіз. Өсiмдiгi ғасырлар орташа iш өткiзетiн әйгiлi болды. Ол Қытайда осылай қолданады, батыс сияқты, бiрақ тек қана гелдiң түрiнде. Алоэсы гелi Индияларда суытатын сергiтетiн сияқты жоғары бағалайды. XVI өсiмдiк вест-Индия пайда болды және барлық жерде анда жайылды. Сипат Жапырақтар: ащы, ыстық, дымқылы. Гел: тұзды, ащы, суық, дымқылы. Компоненттер Антрахинон гликозидтары, шайыр, полисахаридтар, стеролы, гелонины, хромоны. Әсер іш өткiзетiн, өт айдау, сергiтетiн, жұмсартатын, қан тоқтататын, седатив, глист шығаратыны; жазылтатыны. Ол өсiп шығады жылу және қурап қалған ауа райы, және көп оның кактустерiне қабылдайды. Бұл өмiрге төзiмдi өсiмдiктер басқа өсiмдiктерге сарғайып өлетiнде шарттардағы бар бола алады. Ол қысаң ахуалдарда ылғалды парақтың iшi ұстап қала жабады қабық мезгiл. 350 түрден астам бұл өсiмдiкке саналады, бiрақ (сенiмдi Алоаға) Миллер немесе Алоаға Barbadensisтiң Aloeлардың өзi Осы ғажайып емдiк қасиеттермен табиғатпен iстеткен және адамдарға ең үлкен пайданы әкеледi. Сенiм, тәуелдi серiктестiктер Алоэ плантациялары, үлкен аудандарда орналасады Оңтүстiк Техаста грандқа Рио Жазықтығында құнарлы жердi. FLP серiктестiк сенiмнiң 200 Алоэ түр тармақтарының тек қана өздiң дәрiсiмен өсiрумен шұғылданады - Барбаденсис Миллер. 5- сурет. Өсімдіктерді өсіру плантациялары Алоэ отаны осы - түрлер жақын олар жергiлiктi тұрғындарды қолданатын тропиялық Африка бұл улалған жебелерден уыт. Өсiмдiк әлi ежелгi гректер және оның гелiн жарақаттарды емдейтiн римдiктерге болды. Плиниялары жара басып кетiлген еркек Гениталиялар алоэның жапырақтарымен сүртуге кеңес бердi. Өсiмдiкке өсу мерзiм бойы мамандандырылған мамандарды қадағалайды, және пестицидтердi сенiмнiң Алоэа өсiруiнiң кезеңдердiң бiрлерiне де қолданылмайды. Өсiмдiк ол өңдеу үшiн тек қана осындайда жиналады (4 жыл) өз өсуiн найзаға жеттi. Өсiмдiктiң жиыны қолдан өндiрiп алады. 6– сурет Жарық алоэсы 7 – сурет Алоэның кесілген жапырағы Суккуленттер — сабақтары жуан да етті және жапырағында мол су қоры бар әр түрлі тұқымдас өсімдіктер тобы. Жапырақта жиналған су қорын Өсімдік қуаңшылық кезеңде пайдаланады. Суккуленттер шөлдер мен шөлейттерде тараған. Мысалы, кактустар, сүттігендер тағы басқалар. 8 – сурет Вариегата алоэ 9– сурет. Ағаш текті алоэ Жапырақ сөлі тәбет ашады, ас қорытады. Әр түрлі микробтарға қарсы тұра алады. Химиялық медицинада алоэның сығынды ы жараны таңуға, әр түрлі тері ауруларына пайдаланады. Өсімдіктердің жаңа сөлі әсіресе қараңғы жерде ұстағаны туберкулезді емдеу үшін қолданады. Халық медицинасында жаңа жапырақтарды күйікті жазуға, дерматитке қарсы дәрі ретінде қолданылады. Алоэның су тұнбасы тәбетті толықтай ашады. Осы әдіс көптеген жазылмас аурудың алдын алуға көмектеседі. Тері сыртындағы іріңді жара, күйік, қағынған жараларға өсімдіктің жапырағы мен сөлін қолданады. Көздің де әр түрлі жұқпалы аурулары үшін қолданылады. Сонымен қатар демікпеде, асқазан ойық жарасында, асқазан ауруларына қарсы қолданады. Жас өсімдікті жыл сайын отырғызады, ересектері әр 2-3 жылда жақсы топыраққа отырғызылады. Алоэының көбінесе шілде мен тамызда немесе көктемде көбейтеді. Олардың көбею мүшелері 10-12см болуы керек, сонымен қоса 1 тәулік ауада ұстаған жылы топыраққа 1см тереңдікте, бөліктер арасын 3-5см-дей етіп отырғызады. Тамыры пайда болғанда отырғызуға болады. Алоэның тұқымы мен де өсіруге болады. Тұқымын ақпан, наурыз айларында себеді. Температурасы 250С –тан төмен болмауы тиіс.[6] 10-сурет. Алоэ сөлі асқазан және ішек ауруларына бірден-бір ем көзі. Алоэ өсімдігінің химиялық құрамы. Алоэ ағашының жапырақтары мен өсінділерінде, сондай-ақ оның негізіндегі препараттарда күрделі гликозидті қосылыстар бар-антрагликозидтер антрахинон туындылары; олардың қоспасы әдетте алоиндер деп аталады. Гидролиз кезінде олар бөлініп, арабиноза мен алоэ-эмодин-антрахинон немесе алоэ-эмодинантранол береді. Алоиндерден басқа, құрамында алоэ наталоин, рабарберон бар, гомонаталоин, изобарбалоин, ферменттер, дәрумендер, полисахаридтер, фитонцидтер, шайырлы заттар, сондай-ақ минералдар (К, Са, Си, Mg, Ba, Zn, Li және және әртүрлі органикалық қосылыстар. Алоэ ақуызында 18 бар аминқышқылдары, а, С, В2, В3, В6, В12, Е дәрумендері. Жапырағында антрагликозид-алоин бар, 1,66 алоэ-эмодин, 25% алоэзин, натолин, геманатолин, ребарберон, шайырлы қоспа, 20% эфир майы, ферменттер мен микроэлементтер, витаминдер, фитонцидтер кездеседі. Ең құндылығы сол құрамындағы 22 амин қышқылының 20-ы адам организмінде кездеседі. Ал жақында ғалымдар оның құрамынан сирек кездесетін күрделі көмірсу –ацеманнан тапты. Ацеманнан тұмау мен қызылшаны және ісік ауруларын емдеуге қолданылады. Бүгінде ол затты СПИД-ті емдеуге қолдануда. жүктеу/скачать 2.34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|