Г. А. Амрина Әдістемелік Кеңес отырысында мақұлданды



бет8/25
Дата21.02.2022
өлшемі3.73 Mb.
#455617
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   25
4. ДӘРІС КЕШЕНІ латын тілі МІ

3.4.3. Дәріс тезистері.


Зат есім. Грамматикалық категориялары.
Латые тілінде зат есімнің 3 роды /теғі/ бар:
- мужской – genus masculinum
- женский – genus femininum
- средний – genus neutrum
2 түрі:
- жекеше – singularis
-қөпше– pluralis
6 септік (Casus)
1. Nominativus –атау именительный
2. Genetivus –іліқ родительный –
3. Dativus – барыс дательный –
4. Accusativus –табыс винительный
5. Ablativus –жатыс творительный
6. Vocativus –шығыс звательный (қөп қолданылмайды)

Зат есім 5 септеу түріне бөлінеді, оны жекеше түрі іліқ жалғауы арқылы анықтауға болады:


1 септеуде – ae
2септеуде – i
3септеуде –is
4 септеуде –us
5 септеуде– ei
Сөздіктеғі түрі.Сөздіктерде зат есім сөздіктеғі түрінде беріледі, ол 3 компоненттен құрылады:
1. сөздің жекеше түрі атау септікте
2. іліқ жалғауы
3. сөздің теғі (роды) латын әріптерімен қөрсетіледі:m- муж.род, f – жен.род, n – ср.род.
Мысалы: Aqua,ae,f; Musculus, i,m; Infusum, i, n.

1 және 5септеу түріне женский родтағы зат есім жатады, 2 және 4 –ге мужской және средний род, 3–ге барлық родтағы зат есім.




1 септеудеғі зат есім
1 септеу түріне женский родтағы зат есім жатады, атау септікте жалғауы –а, ілікте-ае.
Herba, ae,f – трава
Ерекшелік:collega, ae, m – жолдас (мужской род).
Сөз неғізін табу үшін іліқ жалғауын алып тастап, септіқ жалғаулары жалғанады.


1 септеудеғі зат есімнің септіқ жалғаулары

Casus

Singularis

Pluralis

Nom

-a

Herba

-ae

Herbae

Gen

-ae

Herbae

-arum

Herbarum

Dat

-ae

Herbae

-is

Herbis

Acc

-am

Herbam

-as

Herbas

Abl

-a

Herba

-is

Herbis



2 септеудеғі зат есім
Зат есім 2 септеу түріне мужской және средний родтағы зат есім жатады, ілікте жалғауы –i , ал атауда м.р. –er,- us, c.p.-um .
Ерекшеліқ:-us жалғалған ағаш атаулары женский родқа жатады – Eucaliptus, i,f – эвкалипт; Pinus,i,f –қарағай және кейбір–us-қа аяқталатын сөздер bolus,i,f –балшық.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   25




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет