Uncountable nouns
Санауға келмейтін (саналмайтын) зат есімдер
Санауға келмейтін зат есімдер тек жекеше түрде қолданылады. Санауға келмейтін зат есімдерге төмендегідей зат есімдердің категориялары жатады.
Реті
|
Санауға келмейтін зат есімдердің категориялары
|
Examples
Мысалдар | 1 |
2
|
3
|
1 |
Белгілі бір формасы жоқ заттар:
а) сұйық заттардың атаулары;
b) газ тектес заттардың атаулары;
с)өздігінен табиғи бөлшектенбейін кесек материалдардың атаулары;
d) кішкентай бөлшекті заттардың атаулары.
|
milk, tea, coffee, water
steam, air, fog, smoke
gold, wool, leather, wood, cotton
sand, ice, sugar, snow
|
2 |
Абстракті ойлар мен ұғымдарды білдіретін зат есімдер
|
freedom, honesty, knowledge, peace, love, mind, happiness
|
3
|
а) Ғылыми зерттеу
салаларының, пән атаулары;
b) Белсенділік іс-қимылды
білдіретін зат есімдер
|
mathematics, economics, music, computer, chemistry, science
travelling, running, swimming, dancing
|
4
|
Белгілі бір категорияға жатпайтын, санауға келмейтін зат есімдер
|
news, traffic, money, furniture, homework, goods, hair
|
Көңіл аударыңыз!
Attention!
Көптеген зат есімдер санауға келетін және санауға келмейтін зат есімдер түрінде колданыла береді, бірақ олар әртүрлі ұғымды білдіреді.
Санауға келетін
зат есім ретінде
|
Санауға келмейетін
зат есім ретінде
|
1
|
2
|
a brick – кірпіш (бір кірпіш)
a wood – орман
an iron – үтік
a play – қойылым
a hair – бір тал шаш
a grammar–грамматика(оқулық)
|
brick – кірпіш
wood – ағаш
iron – темір
play – ойын
hair – шаш
grammar – грамматика (ғылым)
|
Countable nouns
Санауға келетін (саналатын) зат есімдер
Санауға келетін зат есімдер жекеше және көпше түрде де колданылады. Олардың алдына “а / an, the” артикльдері қойылады.
Plural of countable nouns
Санауға келетін зат есімдердің көпше түрінің жасалуы
Зат есімдердің көпше түрі көбінесе жекеше түрдегі зат есімге -s, -es жалғауларын жалғау арқылы жасалады. Зат есімге -s жалғауы жалғанғанда, оның оқылуы әртүрлі болады.
Ұяң дауыссыздардан кейін және дауыстылардан кейін
|
Қатаң дауыссыздардан кейін
|
-ge, -ce, -ze, -se
кейін
|
1
|
2
|
3
|
[ z ]
onions
boys
dogs
|
[ s ]
apricots
stamps
books
cats
|
[ iz ]
cabbages
places
prizes
houses
|
Зат есімдер: -ch, -s, -ss, -sh, -tch, -x тіркестеріне аяқталса –es жалғауы жалғанып [iz] болып оқылады, ал о- әрпіне аяқталса -es жалғанып, [z] болып оқылады.
benches fishes potatoes
buses watches tomatoes
dresses boxes Negroes
Зат есім “у”-әрпіне аяқталып, оның алдында дауыссыз тұрса - “у” әрпі - “i” әрпіне өзгереді
a baby - babies
a lady - ladies
a fly - flies
-f (- fe ) аяқталса, әдетте - ves болып өзгереді.
a wife - wives
a leaf - leaves
a calf - calves
a wolf - wolves
Бірақ: a roof – roofs a сliff – cliffs a kerchief – kerchiefs a chief – chiefs a belief – beliefs a safe – safes a hoof – hoofs
Irregular plurals
Жалпы ережеге бағынбайтын зат есімдердің көпше түрінің жасалуы
a man – men
a woman – women
a foot – feet
a mouse – mice
a tooth – teeth
a goose – geese
a child – children
an ox – oxen
Латын, грек және француз тілінен енген зат есімдер өз түпнұсқаларындағы көпше түрінің формасын сақтайды:
a bureau – bureaux
a criterion – criteria
a radius – radii
a crisis – crises
a formula- formulae
an index – indices
a datum - data
a phenomenon - phenomena
Кейбір күрделі зат есімдердің көпше түрінің жасалуы:
a mother - in - law – mothers - in law
a man - of - war – men- of - war
a passer - by - passers - by
a forget- me-not – forget- me - nots
Special cases
Ерекше жасалуы
Тек жекеше түрде қолданылады
|
Тек көпше түрде қолданылады
|
1
|
2
| |
Достарыңызбен бөлісу: |