Халықаралық ТҮркі академиясы әлішер науаи хамса ләйлі – Мәжін



Pdf көрінісі
бет24/77
Дата20.05.2024
өлшемі3 Mb.
#501480
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   77
Әлішер-Науаи.-ХАМСА

ЖИЫРМА ЕКІНШІ ТАРАУ
Ибн-Сәлім мен Ләйлінің тойының қалай өткізілгені,
Ләйлінің далаға қашып, Мәжінмен кездескені хақында. 
Ұшынан қара сия сорғалаған,
Жеткізген осы жырды жорға қалам:
Осы жұрт дүние жұмбақ деп жүрмей ме,
Ұқсайды саудагерге тағдыр кейде.
Тәлкекке салып күнде жүз құбылып,
Қояды пенделерін жынды қылып.
Жатырқар жатқа қосып қанын сорды,
Бағынбай безіп кетті Мәжін сорлы.
Келтіріп шалқымаққа тойдың сәнін,
Артынып келе жатыр Ибн-Сәлім.
Туды деп Ләйлі жұрты қуанар күн,
Қарсы алды қалың тобын құдалардың.
Келген соң көптен күтіп тосқандары,
Ләйлінің әкесінде ес қалмады.
Аста-төк той жасады елін жиып,
Шараптың ең бір тәтті балын құйып.
Ұласты дүбірлі той неше күнге,
Ұмытты ішкен шарап есебін де.
Дүркіреп өтіп жатты қызық-думан,
Мың түрлі ән мен күйді сызылдырған.


153
Жолынан салт-сананың кім адасар,
Сәт келді нақты сөзге құлақ асар.
Көсілді некеқияр бір қария,
Сөздері ұзақ-сонар көл-дария.
Некені қиып сөзін түйіндеді,
Ләйліге беттеді жұрт үйіндегі.
Некеде шын сүймеген бар ма нұсқа?
Бермекші ақ маралды жолбарысқа.
Күйеуді алып келді көрсетуге,
Бүгілді бүктетіліп сол сәтінде.
Ләйліге қолын тіпті соза алмады,
Шошыды ел оқиғадан көз алдағы.
Алдына келген бақыт тым алыстап,
Қиналды Ибн-Сәлім жүрегі ұстап.
Сіміріп судай қанша шарап ішкен,
Уыты удай өртеп барады іштен.
Қашанға шыдас берсін нәзік жүрек,
Қалжырап, қалтырады азып-жүдеп.
Алдағы үзіп үлкен тойдан үміт,
Шынымен өледі деп ойлады жұрт.
Қысылды қара тер боп көзі аларып,
Күңіренді айналасы назаланып.
Көтеріп алып кетті жайлы жайға,
Білмейді өзі қайда, Ләйлі қайда.
Ұйқыдан айырылды енді Ләйлі,
Қайғыдан қайран жүрек қан жылайды.
Тереңге ауыр ойлар батырады,
Құлазып таңды көзбен атырады.


154
Жатады жалғыз өзі түнде тыныш,
Астында жастығының улы қылыш.
Сәлімді жар тұтқанша серік қылып,
Кетпей ме сұм жалғанды тәрк қылып.
Тұтқында сарғайғанша сарқып жасын,
Өлімге байлаған жөн еркін басын.
Жанына бермеген соң тіпті маза,
Қылыштан Ибн-Сәлім тартты жаза...
Қым-қуыт тіршілікте не болмайды,
Әркімге қатал тағдыр салар қайғы.
Атанып Ләйлі-Мәжін бала күннен,
Ғашықтық отын үрлеп жаға білген.
Туа сап жүректерін мұңға малған,
Жандары екеуінің бір жаралған.
Амал не екі ғашық қосылмады,
Біреудің болмақ бірі асыл жары.
Бөтенге әйел болса енді бірі,
Сөнбей ме махаббаттың мәңгі нұры?
Осының болды бәрі бір-ақ түнде,
Жаратқан таптырады тұрақ кімге?
Жылытпас сүймегенді суық құшақ,
Одан да өлген артық сұғып пышақ.
Айналып ай менен күн жаңаланып,
Айтқаны жұлдызшының келе ме анық?
Сенбе оған, жұлдызшының бәрі оттайды,
Бұйрығын пендеге Алла санатпайды.
* * *
Жаралы жас күйеудің халі нашар,
Ажалдан аман қалса көзін ашар.


155
Барды да тәуекелге жасқап көпті,
Сәлімді Ләйлі мүлде тастап кетті.
Беттеді қу далаға құлазыған,
Құтылып қасіреттің біразынан.
Сол жаққа бара жатыр Мәжін-дағы,
Сол шығар маңдайына жазылғаны.
Келеді бір-біріне түйіскелі,
Сағына құшақтасып сүйіскелі.
Ләйлінің безіп шыққан төркінінен,
Таныды үнін Мәжін жер түбінен.
Алдынан ескендей бір арман желі,
Алқынған сезіледі алған демі.
Қауышу сағынысып қандай тәтті,
Жалғанда кім көріпті мұндай сәтті?
Телміріп тұра қалды бір-біріне,
Жандары бойларына кірді, міне!
Мың тәуба Жаратқанның рахымына,
Асылды кездестірген екі мына!
Аспанда екі күнді жайнатқандай,
Қапаста қос бұлбұлды сайратқандай.
Кеудеге қос жүректі сыйдырғандай,
Қос жанар бір-біріне нұр құйғандай.
Жан мен тән бір-бірімен алмасқандай,
Немесе жанға әкеліп жан қосқандай.
Шарапты екі түрлі дәмі басқа,
Құйғандай мөлдіретіп бір ыдысқа.
Жаралған тәтті сусын махаббаттан,
Мас болар мәңгілікке дәмін татқан.


156
Аттары қойылғанмен екі бөлек,
Туғаннан жандары бір болса керек.
Айналып бір тамшыға кеткен олар,
Тамшыны қандай құдірет қаққа жарар?
Сұлу қыз су болғанда, жігіт – шекер,
Шекерді суға салса еріп кетер.
Жел соқса су дірілдеп толқындайды,
Бетінде жігіт – көбік қалтылдайды...
Жұлдыздар көзін жұмып мүлгіді аспан,
Тербетіп қос ғашықты ұйқы басқан.
Алсын деп екі мұңлық тыныс-тыным,
Табиғат күзетіп тұр тыныштығын.
Оларды кесепаттан қорғамақ боп,
Өрмекші торын құрды жорғалап кеп.
Қызықпай шақырса да жанған оттар,
Түн кезбей жатып қалды жарқанаттар.
Ызыңдап, сормай маса жылы қанды,
Тоқтатты қасқырлар да ұлығанды.
Үкілер ұяларын қайта тауып,
Мызғыды қанатымен бетін жауып.
Тапсын деп түнде тыным ел құлағы,
Иттер де қой күзеткен маужырады.
Өткізген жемтік іздеп түнгі өмірді,
Мазасыз түлкілер де інге кірді.
Байыздап жәндік біткен даладағы,
Қойлар да тыныш жатты қорадағы.
Өзен-су, ұшқан құс пен жүгірген аң,
Самал жел тына қалды сыбырлаған.


157
Маздамай ошағында оттың бәрі,
Суық та ызғырығын соқтырмады.
Сәулесін бұлт бүркелеп ай бетінің,
Алғандай аунақшыған жер де тыным.
Мазасын алмайық деп ғарыштағы,
Жұлдыздар одан ары алыстады...
Ертелеп соқтырмай тұр таң самалын,
Бассын деп түн олардың шаршағанын.
Күнді де келе жатқан баяулатты,
Тек қана екі жүрек ояу жатты.
Адамдар қайран қалып күнді іздеді,
Түн бірақ ғашықтарға білгізбеді.
Айырып сүйгендерді керегі не,
Олардың таңғажайып әлемі де!
Жаратқан жылағанды ұмытпайды,
Бір түнде бар азапты жуып-шайды.
Қосылған жан менен тән жаурамас,
Секілді шабдал менен сауырағаш.
Екеуі аймаласты жанып-күйіп,
Аяғын бір-бірінің құшып-сүйіп.
Айқасты қара бұрым ақ білекпен,
Күткендей осынау бір сәтті көптен.
Кетердей кеудесінен жаны көшіп,
Табысты екі жүрек еңіресіп!
Жігіттің шашын сүйсе түздің желі,
Аялап, аймалайды қыздың қолы.
Тазартып бұйра шашты бар шаңынан,
Сипайды сәуле төгіп саусағынан.


158
Қыз айтты: «Бұл таңды мен сағындым ғой,
Аңқыған жұпарменен шаңың бірдей!»
Ынтыққан махаббатқа көңілі мас,
Мәжінге айналғандай өзі де рас.
Ләйліні одан әрі еркелетер,
Жігіттің нәзік жаны қыздан бетер. 
Құшағы айырылмаса өмірінде,
Олардың жаны бірге, тәні бірге!
Бұлардай таза пенде жолықпайды,
Күнәға батудан да қорықпайды.
Сөз қылар, секем алып ел несіне,
Махаббат кінә ма екен пендесіне?
Кіршіксіз махаббатқа шөлдейді адам,
Қылаудай қылшық түссе болмайды оған!
Болмаса қатал тағдыр айнымалы,
Қосып ап, неге жолдан тайдырады?
Шын бақыт болған еді оралғандай,
Нұрына қала берді олар қанбай.
Шыққан күн көкжиектен алаулады,
Мәжіннің кеудесінде өрт лаулады.
Ұқсайды қызыл шапақ албыраған,
Ләйлінің көз жасына қан жылаған.
Күн жайнап махаббаттың аспанында,
Тәтті түн өте шықты қас-қағымда.
Ләйлі айтты өткен түні не болғанын,
Зорлықтан әрең қашып жоғалғанын.
Мәжін де баяндады зар мен мұңын,
Қиналып көрмегенді көргендігін.


159
Жете алмай шын махаббат мекеніне,
Жыласып, мұңға батты екеуі де.
Айырудан уақыт, шіркін, ұялмайды,
Екеуі бірін-бірі қия алмайды.
Ғашықтар қашан болсын мұңға күймек,
Жыласып қоштасу да бір ғанибет!
Ай құсап ерте батқан Ләйлі кетті,
Мәжінге қайта, міне, қайғы жетті.
Бетке алды шөл даланы меңірейген,
Алысып басындағы небір оймен...
Түн келіп қос ғашықты жадыратты,
Таң келіп құшақтарын ажыратты.
Мұндайда түн созылса бір ғасырға,
Болмайды алған демдей расында!..


160


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   77




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет