Қоршаған ортаның химиялық және биологиялық ластануының зардаптары.
Гидросфераның ластануы. Суды пайдаланғаннан кейін ластайды, бұдан кейін суды су қоймаларына тастайды. Негігі ластау көздері өнеркәсіптер және ауыл шарашылығы.
Ластағыштар биологиялық ( органикалық микроорганизмсдер); хмиялық, судың құрамын өзгертеді;физикалық , судың мөлдірлігі, лайлылығы, температурасы т.б. өзгереді.
Биологиялық ластағыштар су қоймаларына өнеркәсіптік және тұрмыстық ағындармен, негізінен тамақ, медицина-биологиялық, целлюлоза -қағаз өнеркәсіптері арқылы түседі.
Су қоймаларының химиялық ластануы өнеркәсәптік, жердің беткі қабатындағы, тұрмыстық ағындар арқылы жүзеге асады. Оларға жататындар: мұнайөнімдері, ауыр металдар және олардың қосылыстары, минералды тыңайтқыштар, пестицидтер, жуғыш заттар.
Гидросфераға антропогенді түрде әсер ету мынандай зардаптарға әкеліп соқтырады:
ішетін су қорларының азайуы;
суқоймаларының флорасы және фаунасы өзгеріске ұшырайды;
биосферадағы көптеген заттардың айналымы бүлінеді;
планетаның биомассасы төмендейді және оттегінің бөлінуі төмендейді.
Топырақтың ластануы. Жердің жоғарғы қабатының бүлінуі: пайдалы қазбаларды алу және байыту; өнеркәсіп және тұрмыстық қалдықтарды көму. Топырақ беті атмосфераға тасталатын зиянды заттармен ластанады, егіндік жерлер тыңайтқыштар және пестидцидтер қолданғанда ластанады.
Топырақты ластайтын көздер және заттар
Заттар
|
өнеркәсіп
|
көлік
|
ЖЭС
|
АЭС
|
Ауыл шаруашылығы
|
Ауыр металдар және оның қосылыстары
|
+
|
+
|
+
|
-
|
+
|
Циклді көмірсутектер, бензапирен
|
+
|
+
|
+
|
-
|
+
|
Радиоактивті заттар
|
+
|
-
|
+
|
+
|
-
|
Нитраттар, нитриттер, фосфаттар, пестицидтер
|
-
|
-
|
-
|
-
|
+
|
Жер қыртысына антропогенді әсер етудің зардаптары:
егіндік жерлердің отторжение немесе құнарлығының азайуы;
өсімдіктердің токсикологиялық заттармен ластануы, соның нәтижесінде өсімдік және жануарлар түріндегі тамақтардың ластануы;
биоценездің бұзылуы, насекомдардың, құстардың, жануарлардың, кейбір өсімдіктердің жойылуы;
грунт суларының ластануы, әсіресе үйінділер және ағынды суларды тастау аймағында.
Достарыңызбен бөлісу: |