Химиялық және биологиялық қауіпсіздіктердің негіздері
жүктеу/скачать 312 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Заттардың ағзаға әсер ету сипаты бойынша жіктелуі
- Зиянды заттардың ағзаға түсу жолдары
- Химиялық заттардың ағзаға қосынды әсерлері
| Зиянды заттармен улану
Өткір улуну авария, қондырғылардың бүлінуінен адамдардың улануы Созылмалы улану улардың ағзаға тұрақты түрде аздаған мөлшерде ұзақ уақыт бойы түсуінен болады Сенсибилизация – ағзаның қайталап улануы алғашқыға қарағанда әсері көбірек болады Привыкание – заттың қайта-қайта әсерінен ағзаға әсер етуі әлсірейді. Зиянды заттардың ағзаға әсерін әлсірететін адаптогендер (витамин, женьшень, элеутерококк) Заттардың ағзаға әсер ету сипаты бойынша жіктелуі: уландырғыш, бүкіл ағзаны немесе жекеленген ағзаларды улундырады (бүйрек ,бауырдағы патологиялық өзгерістер); тітіркендіргіш; сенсибиликалық, аллергендер тәрізді әсер етеді (формальдегид, лак еріткіштері); мутагенді (қорғасын, марганец, радиоактивті изотоптар); канцорегенді (хром, никель, асбест, ароамтты көмірсутектер); бала туу қабілетіне әсер ететін (сынап, қорғасын, стирол, радиоактивті изотоптар) Зиянды заттардың ағзаға түсу жолдары Тыныс алу органы арқылы (газдар, булар, аэрозольдар, шаңдар) Асқазан-ішек жолдары Тері арқылы Зиянды заттардың ағзада таралуы белгілі бір заңдылықтарға бағынады. Алғашында заттар қан айналымы бойынша динамикалы түрде таралады. Содан кейін негізгі рольды тканьдардың сору қабілеті атқарады. Зиянды заттардың ағзада таралуымен байланысты үш негізгі бассейн бар: сыртқы клеткалық сұйықтық, ішкіклеткалық сұйықтық және май тканьдары. Сондықтан заттардың таралуы олардың физикалық-химиялық қасиеттеріне, яғни суда ерігіштігіне, майда ерігіштігіне және диссоциациялану қасиеттеріне байланысты болады.Күміс, марганец, хром, ванадий, кадмий қаннан тез бөлініп, бауырда , бүйректе жинақталады. Тез диссоциоланатын, берилли, бари, қорғасынның қосылыстары кальцимен берік қосылыстар түзіп, сүйекте жинақталады. Химиялық заттардың ағзаға қосынды әсерлері Бірнеше химиялық улардың ағзаға түсу жолдары бірдей болып бірігіп әсер етуін қосынды әсер ету деп атайды. Қосынды әсерлердің бірненше типтері болады Аддитивті әсер ету – қоспалардың қосылып әсер етуі, ол компоненттер әсерлерінің қосындысына тең. (бензол және изопропилбензол) Потенциалды әсер ету – қоспадағы компоненттердің біреуі екіншісінің әсерін күшейтеді.(күкірттің қос тотығы және хлор) Антагонисті әсер ету – қоспадағы компоненттердің біреуі екіншісінің әсерін әлсіретеді (антидодтық әсерлесу) жүктеу/скачать 312 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|