Хрономедицина 6-10; 16-20; 26-30
Жақсы орнатылған және қол жетімді медициналық көмекпен жүрек-қан тамырлары ауруларынан болатын өлім-жітімнің таңертеңгі шыңы іс жүзінде болмайды
жүктеу/скачать 2.66 Mb.
|
| Жақсы орнатылған және қол жетімді медициналық көмекпен жүрек-қан тамырлары ауруларынан болатын өлім-жітімнің таңертеңгі шыңы іс жүзінде болмайды.
Қазірдің өзінде дәрігерлер жүрек ырғағының ауыр бұзылыстарын қалай емдеу керектігін біледі-бұл үшін науқастарға жасанды жүрек водағының жүргізушісі енгізіледі. Мұнда, кез – келген басқа жағдай сияқты ,маақтың жоғалуы – ауру, ал оны табу-емдеу. Егер сіз ауырып қалсаңыз, дене температурасын, жүрек соғу жиілігін, қан қысымын жазыңыз. Бұл көрсеткіштер дәрігерге аурудың динамикасын тез талдауға және белсенді емдеуді тағайындауға көмектеседі. Ритмді қалпына келтіру сіздің денсаулығыңызға қарағанда қалпына келтірудің сенімді көрсеткіші болады. Дәрі-дәрмектерді ұтымды тағайындаудың жалпы ережесі-оларды таңертең аш қарынға 11-12 сағатқа дейін қабылдау. Бұл уақытта олар жақсы сіңеді және бауырда ең аз ыдырайды. Таңертеңгі уақытта дәрі-дәрмектерді күні бойы алда болатын нәрсені пайдаланып, өткізіп жіберуге болмайды. 29 сұрақ Гастроэнтерология Іш қатумен ауыратын науқастарды емдеудің жаңа хронобиологиялық стратегиясы ұсынылды. Бұл стратегияның төрт негізгі аспектісі бар: физиологиялық, патологиялық, жалпы биологиялық және терапиялық. Хронобиологиялық стратегияның физиологиялық аспектісі-нәжістің табиғи күнделікті ырғағын анықтауға және түсінуге түбегейлі жаңа көзқарас қажет. Дефекация-қалыпты жиілігі тұрақты және аптасына кемінде 7 рет болатын негізгі циркадиандық (тәулік бойғы) биоритмдердің бірі. Патологиялық аспект іш қатудың циркадиандық дефағының бұзылуы ретінде іш қатудың жаңа анықталуын болжайды. Іш қатудың ауырлығының үш кезеңі ұсынылады: жұмсақ - нәжістің жиілігі аптасына 5-6 рет, орташа - аптасына 3-4 рет, ауыр - нәжістің Жиілігі Аптасына 1-2 рет. Дефекация ырғағының жүйелілігінің осы ырғақты жүзеге асыру сәтіне табиғи тәуелділігі анықталды. Тұрақты дефекация таңертеңгі дәретпен байланысты, ал тұрақты емес дефекация таңертеңгі дефекация кезеңінің болмауымен байланысты. Дефекация ырғағының жүйелілігін қалпына келтірудің негізгі факторы күнделікті ішек-қарын әдетін қалпына келтіру үшін өмір салтын саналы түрде түзету болып табылады. Іш қату проблемасының емдік аспектісі дефекация ырғағының бұзылуына әкелетін факторлардың бүкіл кешенін жеке есепке алуға және 1А дәлелділік дәрежесі бар ең тиімді және қауіпсіз дәрілерді қолдану қажеттілігіне негізделген. Өт қабының дисфункциясы бар созылмалы холецистит кезіндегі биологиялық ырғақтарды зерттеудің практикалық маңызы зор. Хроноанализ нәтижелері гепатобилиарлы жүйе мүшелерінің функционалдық белсенділігімовақтарының құрылымында 24 сағ доминақтың үстемдігін көрсетеді. Сенімділік интервалдарын салыстырмалы талдау ішкі байланыстардың күшеюін, жүйенің функционалдық белсенділігі ырғақтарының синхрондалуының айқын күшеюін және Орталық реттеу мен өзін-өзі реттеу синхрондылығының бұзылуын анықтады, бұл реттеуші жүйеде өзінің бейімделу мүмкіндіктерінің шамадан тыс жүктелуін және сәйкессіздігін көрсетеді. Синхронизацияның бұл көріністері өт қабының дисфункциясының дамуы мен дамуын және вегетативті жүйке жүйесінің теңгерімсіздігін тудырады, бұл бар бұзылуларды одан әрі күшейтеді. Бауыр мен өт шығару жүйесінің патологиясы қазіргі клиникалық медицинаның өзекті мәселелерінің бірі болып табылады. Бұл патологияның өзектілігі тек медициналық емес, сонымен қатар әлеуметтік аспектілермен анықталады, бұл оны еңбекке қабілетті жастағы адамдарда жиі анықтауға және уақытша мүгедектіктің жоғары көрсеткіштеріне байланысты. Өт шығару жүйесіндегі (ЖВС) бастапқы өзгерістердің уақтылы диагностикасы бауыр мен ұйқы безі процесіне жиі қатыса отырып, функционалдық бұзылулардың созылмалы холециститке (ХХ) және өт тас ауруына (ЖКБ) айналуына әкелуі мүмкін. ЖЖЖ-да функционалдық бұзылулардың қалыптасуында маңызды рөл вегетативті теңгерімсіздікке жатады, бұл ретте вегетативті жүйке жүйесінің (ЖЖЖ) симпатикалық бөлімінің тонусының басым болуы өт қабының гипомоторлы дисфункциясының қалыптасуына ықпал ететіні белгілі, ал парасимпатикалық дисфункцияның басым болуы гипермоторлы болып табылады. Сонымен қатар, Батыс Сібірдің осы ауру бойынша гиперэндемиялық аймағында жоққа шығарылмайтын описторхоздық инвазия сияқты ауырлататын факторлардың болуы функционалдық бұзылулардың дамуына, сәйкесінше ТМД-ның уақытша функцияларының синхронизациясына ықпал етеді. Бүгінгі таңда ағзадағы барлық дерлік патологиялық процестер физиологиялық функцияларды уақытша ұйымдастырудың бұзылуымен (десинхроноз) жүретіні дәлелденді, бұл организмдегі айқын патологиялық өзгерістердің даму себептерінің бірі болып табылады және функцияларды уақытша ұйымдастыруды басқару және реттеу орталықтарымен уақытша байланыстарды сөзсіз бұрмалайды. Биологиялық жүйені уақытша ұйымдастырудың десинхронозы оның дисрегуляциясының өтпелі көрінісі болып табылады, ол тұрақты және аурудың дамуының эндогендік себебі болып табылады. Қазіргі уақытта адам ағзасында болатын көптеген физиологиялық процестердің күнделіктімыағы зерттелді. Тәуліктікмыақтар метаболизмге, жүйке жүйесінің белсенділігіне, вегетативті жүйке жүйесінің тонусының ауытқуына, эндокриндік жүйенің функционалдық белсенділігіне, эндокриндік жүйенің реактивтілік деңгейіне және т.б. ас қорыту жүйесінің функциялары (сілекей бөлінуі, ұйқы безінің секреторлық қызметі, бауырдың синтетикалық қызметі, асқазан мен өт қабының моторикасы) Циркадиандық ырғаққа ие. Саратиковтың айтуынша, А. С. С соавт. өт шығару процесі хронобиологиялық заңдылықтарға бағынады, тәуліктік холақ холерез күндізгі уақытта қарқынды өт шығарумен сипатталады, ал қыста және көктемде ол жаз бен күзге қарағанда төмен. Тәжірибелерде өт секрециясының жылдамдығы, сондай-ақ күзде және қыста өт қышқылдарының, билирубиннің және холестериннің мөлшері көктем мен жазға қарағанда төмен деңгейде екендігі анықталды. Өттің тұрақтандырушы қасиеттерін көрсететін Холато-холестерин коэффициенті (ХХК) жетті қыста, көктемде және жазда максималды мән 1,5 есе төмен, ал күзде минималды болды. Өт түзілуінің маусымдық ауытқуы көктемде жоғарылайтын және күзде төмендейтін бауыр микросомалық ферменттерінің белсенділігінің биоритмдерімен байланысты. Жоғары қарқындылығы тырысқақ көктем мен жазда осы маусымдарда бүйрек үсті безінің қыртысының белсенділігінің жоғарылауымен байланысты. Созылмалы описторхозға келетін болсақ, бірнеше жылдар бойы А.Г. гинковер с соавт.,экспериментте соңғы иесінің ағзасының ас қорыту жүйесінің тәуліктік белсенділігін зерттеді. Описторхоз бірқатар спецификалық емес ферменттер белсенділігінің тәуліктік стереотипінің және бауыр метаболизмінің белсенділігінің көрсеткіштерінің қайта құрылуын тудыратыны дәлелденді, бұл функционалдық сарқылу сатысында нәтиже беретін органның функционалдық белсенділігінің кернеуінің дамуына ықпал етеді. Сонымен қатар, күнделікті ырғақтар және олардың описторхоздағы соңғы иесінде маусымдық өзгергіштігі зерттелді. Әр түрлі зерттеушілердің деректері жас кезінде 40-70%-ға жүрек-қан тамырлары жүйесінің, жүйке жүйесінің, ас қорыту жолдарының, тыныс алудың жасырын созылмалы аурулары диагнозы қойылғанын көрсетеді. Сонымен қатар, қазіргі кезде еңбекке қабілетті жастағы адамдардың көпшілігі сезінетін психоэмоционалды шиеленіс дененің биожүйелеріндегі функцияларды реттеу және өзін-өзі реттеу механизмдерінің бұзылуымен, кейіннен десинхроноздың көрінісі болып табылатын клиникаға дейінгі және клиникалық Денсаулық бұзылыстарының дамуымен бірге жүреді. Органдар мен жүйелер жұмысының биологиялық ырғағының бұзылуы көбінесе функционалдық бұзылулармен көрінеді. Өт қабының дисфункциясын гепатобилиарлы жүйеде ішкі десинхроноздың көрінісі ретінде де қарастыруға болады. Сондықтан десинхронозды уақтылы анықтау және түзету ТМС созылмалы ауруларының дамуына жол бермейді. Бүгінгі күні гепатобилиарлы жүйе мүшелерінің функционалдық белсенділігін зерттеу үшін көптеген аспаптық және зертханалық әдістер бар (фракциялық минуттық дуоденальды зондтау, билисцинтиграфия, қан мен өттің биохимиялық құрамын зерттеу және т.б.), бірақ олардың барлығы инвазивті, бұл оларды ГБС-дағы жеке көрсеткіштердің күнделікті динамикасын зерттеу үшін пайдалануға кедергі келтіреді. ГБС функционалдық белсенділігінің биоритмдерін зерттеудің жалғыз инвазивті емес әдісі ең көп таралған физиодиагностикалық әдістерге жататын электропунктуралық диагностика әдістері болып табылады. Оларға жақын Р.Фолль әдісі (EPDF). EPDF-тің басқа дәстүрлі диагностикалық инвазивті емес әдістерден артықшылығы абсолютті қауіпсіздік, жеткілікті жоғары ақпараттылық және тиімділік болып табылады. Сонымен қатар, биологиялық белсенді нүктелердің (БАТ) электропотенциалдық параметрлері мен тиісті органның немесе жүйенің функционалдық белсенділік деңгейі арасында корреляциялық байланыстың болуы зерттелген және дәлелденген. Жоғарыда айтылғандарға сүйене отырып, гепатобилиарлы жүйе органдарының функционалдық күйінің және Ans тонусының уақытша белсенділігін кешенді зерттеудің өзектілігі тек ғылым үшін ғана емес, сонымен бірге тәжірибе үшін де өзекті болып табылады. Осы органдар мен жүйелердің жұмысының хронобиологиялық ерекшеліктерін анықтау олардың уақытша көрсеткіштерін (хронотерапия және хронопрофилактика) ескере отырып, олардағы функционалдық бұзылуларды түзетуге бағытталған емдеу-профилактикалық процедураларды тағайындауға мүмкіндік береді, бұл өткізілетін іс-шаралардың терапевтік тиімділігін едәуір арттырады. жүктеу/скачать 2.66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|