I. 1920-1930 жылдары Қазақстанда кәсіптік–техникалық оқу орындарының қалыптасуы және олардың әлеуметтік бағыттылығы



жүктеу/скачать 1.01 Mb.
бет5/5
Дата07.07.2016
өлшемі1.01 Mb.
#181997
1   2   3   4   5

Қорытынды
Кеңес өкіметі орнағаннан кейін Қазақстанда кәсіби техникалық білім берудің кеңестік идеология талаптарына сәйкес жаңа жүйесі қалыптасты. Ол патшалық Ресей тұсындағы кезеңнен сандық әрі сапалық тұрғыда жаңа деңгейге көтерілді. Қазақстанның барлық аймақтарында маман жұмысшы кадрларын қалыптастыру бағытында кәсіби білім беретін оқу орындары ашылды. Бұл кезеңнің ерекшелігі ретінде оның бұхаралық сипат ала бастағанын атап көрсетуге болады. Кәсіби - техникалық білім берудің негізгі түрі ретінде алғашқы кезеңде фабрика - зауыттық училищелердің негізі қаланды. Қазақстандағы кәсіби - техникалық білім беру 1920 жылдардың соңы мен 1940 жылдар аралығында күллі Кеңес Одағында жүргізілген индустриаландыру саясатына байланысты жаңа сапалық деңгейге көтерілді. Олай болуы заңды да еді. Өйткені, сол кезеңдегі экономикалық үрдістер білікті кәсіби мамандарды қажет етті. Дәл осы кезеңнен бастап қазақ халқының арасынан кәсіби - техникалық білімі бар маман жұмысшылардың саны да арта бастады. 1930 - 1940 жылдары кәсіби білім беретін оқу орындарында индустриаландырудың талаптарына сәйкес арнайы мамандар даярлау ісі жолға қойыла бастады.

Қазақстандағы кәсіби техникалық оқу орындарының қалыптасуы мен дамуындағы негізгі қиыншылықтар:

біріншіден, оқу орындарының материалдық техникалық базасының жабдықталуының төмендігінен;

екіншіден, оқытушы маман педагог кадрлар мен шеберлердің теориялық дайындығының төмендігінен,

үшіншіден, қазақ тіліндегі оқу құралдары мен оқулықтарының болмауынан;

төртіншіден, техникалық салаға мүлде қажетсіз көптеген қоғамдық пәндердің енгізілуінен көрінді.

Сол тарихи кезеңге тән ерекшелік – техникалық кәсіби білім беретін оқу орындарының да шектен тыс идеологияландырылуы болатын. Кеңестік идеологияға сәйкес кәсіби техникалық оқу орындарына қабылданған оқушылар бірінші кезекте білім деңгейі мен қабілетінің дәрежесіне қарап емес, оқуға түсуге үміткердің шыққан тегі мен әлеуметтік статусына ерекше мән берілді. Яғни, таптық ерекшелік басты назарда болды. Сонымен бірге, Кеңес үкіметінің саясатындағы тағы бір ерекшелік кәсіби техникалық оқу орындарында оқушылардың білімі мен кәсіби шеберлігінің шыңдалуына емес, бірінші кезекте олардың қоғамдағы жетекші рольге ие болған жұмысшы табының қатарының көбеюі толғандырғанын аңғаруға болады. Бұл идеологиялық бір бағыттылық өз кезегінде өндірістегі кәсіби біліктілікке қойылатын талаптың төмендеуіне әкеп соқты. Бұл сапа емес, сан қуушылық тенденциясын күшейтіп жіберді.

Ұлы Отан соғысы жылдарында Қазақстанның өндірістік әлеуетінің артуы маман жұмысшылар мен оларды даярлайтын кәсіптік –техникалық оқу орындарына деген сұранысты арттырды. Бұл соғыс жағдайынан туындаған мәжбүрлік болатын. Дегенмен, Қазақстанның майдан арсеналына айналуы кәсіби техникалық білім беретін орта оқу орындарының тармақты жүйесінің қалыптасуына әсер еткен шешуші фактор болған еді. Осынау маңызды жүйенің қалыптасуына майдан ошақтарынан көшіріліп әкелінген кәсіби техникалық оқу орындары мен өндіріс орындары игі ықпалын тигізді. Соғыс жылдарына тән тағы бір маңызды құбылыс ол ерлердің мамандығы болып есептелетін күрделі әрі физикалық күшті қажет ететін мамандықтарды әйелдердің ерекше ынта жігермен игеруі болды. Қазақстанда осынау қиын қыстау кезеңдерде өзінің даму үрдісін басынан кешірген кәсіби техникалық оқу орындарының да Ұлы жеңіске зор үлес қосқанын атап көрсетуге тиіспіз.



ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Мұрағат деректері:


  1. ҚРОМА, 1565-қор, 19-тізбе, 3-іс, 76-б.

  2. ҚРОМА, 5-қор, 1-тізбе, 228-іс, 1,2 -б.

  3. ҚР ОММ 81 қор, 1 тізбе, 30 іс, 35-36, 41 пп


Ғылыми зерттеу деректері:


  1. Қойгелдиев М. История сахарной промышленности Казахской ССР, формирование и рост рабочих кадров (1932-1970г). Автореф. диссерт. на соиск к.и.н. - Алма-Ата, 1977, 31 б.

  2. Идрисова А. Историография профессионально - технического образования в Казахстане (1917 - 1991гг)». Диссерт. на соиск. ученой степени канд. ист. наук.- Алматы, 2002;

  3. Сманқұлова Ж.Е. Қазақстан Республикасының кәсіби - техникалық оқу орындары (1970 - 2000 жж). Тар. ғыл. канд. ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссерт. – Алматы, 2004

  4. Уманов Г.А. История создание и тенденции развития профессионально-технического образования в Казахстане: Дисс. К.и.н. Алматы. 1970. 135 – б.

  5. Джанабаева Р.А. История создания и развития профессионально- технического образования в Казахстане: Дисс. ... к.и.н. Алматы, 1989.

  6. Табылдиев Х.Б. Қазақстанда сауатсыздықты жою: тарихи тәжірибе және тағлым /1917-1941 ж./. т.ғ.д. ғылыми дәрежесін алу үшін. Алматы 1997 50-б.

  7. Беткенбаева Ш. К. Борьба за осществление ленинского декрета о ликвидации безграмотности среди населения в Казахском ауле /1917-1940/ Дисс.... к.и.н. Алматы, 1984

  8. Бакулина Т.И. Роль добровольного общества «Долой неграотность» в осуществлении ленинского плана культурной революции /1923-1936 гг./. Дисс. .. к.и.н. Ленинград. 1984

  9. Утебалиев Ж.Е. История развития народного образования в Казахстане в годы первой пятилетки /1928-1932/ Дисс. ... к.и.н. Алматы. 1985

  10. Мукатаева З. К. Семей қаласының әлеуметтік-экономикалық және мәдени дамуы /1917-1940 жж/: Автореф. Дисс. ... к.и.н. Алматы. 2001. 27б.

  11. 63.Досаев Т.Д. Социалистік қоғамдығын құру мен нығайту кезеңіндегі

  12. Семей обылысының мәдени құрлысы /1928-1970 жж/, т.ғ.к. дәрежесін алу үшін дайындалған диссертациясы. Алматы, 1973 35-45 б.

  13. Табылдиев Х.Б. Қазақстандағы сауатсыздықты жою тарихы: тажірибе және тағылым (1917-1941 жж) тар. ғыл. докт. дисерт авторефераты, А: 1997 ж.- 50 б.

  14. Мышко Н.С. Рост образовательного уровня населения Казахстана в период построения социализма (1917-1937 гг.) Автореферат диссерт. канд. ист. наук А: 1984 г.

  15. Беткенбаева Ш. К. Борьба за осществление ленинского декрета о ликвидации безграмотности среди населения в Казахском ауле /1917-1940/ Дисс.... к.и.н. Алматы, 1984 125-130 б.

  16. Утемиров К. Технические основы периемственности содержания технологического и начального профессионального школьного образавания учащейся молодежи: Автореф диссерт. канд. ист. наук, 2003,б. 50


Баспасөз материалдары:


  1. «Егеменді Қазақстан», 2003, 4 тамыз.

  2. Азия транзит 2001 г. № 7

  3. Кәсіби біліктілікті арттырудың өзекті мәселелері: (Білім беру орталықтарында) //Қазақстан мектебі- 2000, №9, 28-30 беттер.

  4. Кәсіптік білім туралы жаңа сөз. //Егемен Қазақстан, 2002, 27 наурыз

  5. Кәсіби біліктілікті арттырудың өзекті мәселелері. Білім жетілдіру орталықтарында. // Қазақстан мектебі -2000, 9

  6. Аманбаев Қ. Алғаш ұстаздар ұшырған ұя. Сарап ғылыми-техникалық коледжіне - 80 жыл //Орталық Қазақстан газеті, 2002, 16 қазан

  7. Қазақ тарихы, 2003, № 6, 67-69 бет.


Әдебиеттер тізімі


  1. Назарбаев Н.Ә. Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан. «Қазақстан - 2030» Стратегиясы Қазақстан дамуының жаңа кезеңінде. Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан Халқына Жолдауы. 2007 жылғы 28 ақпан. – Алматы, 2007, 72 бет (57)

  2. Сытдиков А. Педагогические идеи и просветительная деятельность И.Алтынсарина. Алма-Ата: «Мектеп», 1969

  3. Шарипов А. Народное образование Казахстана за 40 лет. Алма-Ата, 1960; Тажибаев Т. Просвещение и школы Казахстана во второй половине Х1Х века. - Алма-Ата: Казгосиздат, 1962; Сембаев А.И. История развития советской школы в Казахстане. Алма-Ата, 1962

  4. Веселов А.Н. Профессионально-техническое образование в СССР. М.: Профтехиздат, 1961

  5. Уманов Г.А. История создание и тенденции развития профессионально-технического образования в Казахстане. Алма-Ата, 1970, 1-2 часть

  6. Асылбеков М. Формирование и развитие кадров железнодорожников Казахстана (1917-1970гг).- Алма-Ата: «Наука», 1973, 327 б.; Асылбеков М., Нурмухамедов С., Пан Н. Рост индустриальных кадров рабочего класса в Казахстане (1946-1965 гг.), 1979, 266 б.; Кожамкулов Т. Подготовка квалифицированных рабочих кадров в Казахстане.- Алма-Ата: «Казахстан», 1972, 231 б.; Абишева Б.Н. Подъем культурно технического уровня рабочегео класса Казахстана.- Алма-Ата: «Наука», 1975, 312 б.

  7. Жангуттин Б. Подготовка рабочих кадров для строительной индустрии Казахстана в системе профессионально-технического образавания в 1971-1980гг.- Алма-Ата, 1987; Ивков А. Партийное руководство развитием и совешенствованием сельских профессионально-технических училищ Казахстана (1976-1985гг.).- Алма-Ата, 1985

  8. Михайлов Ф.К. Профессионально-техническое образование в Казахстане, 1962, 160 б.; Кожамқулов Т. Профессионально-техническое образование в Казахстане», 1962, 210 б.

  9. Сүлейменов Б. Подготовка рабочих кадров через системы профтехобразования.- Алма-Ата, 1975

  10. Гуляев Н.А. Подготовка рабочих кадров в Казахстане и их использование», Алма-ата, 1970, 130 б.

  11. Кункожаев Н.Р Компартия Казахстана в борьбе за научно-технический прогресс в промышленности; Деятельность парторганизации Южного Казахстана по руководству промышленностью.- А, 1969.-195 б.; «Тәжірибе мен шеберлік-жастарға», Алма-Ата, 1981, 36 бет.; Сармурзин А. Деятельность КПСС по индустриальному развитию Казахстана (1959-1975гг).- Алма-Ата: «Наука», 1981.- 303 б.

  12. Ташенов М.Ж. Рабочий класс Казахстана в 1965-1985гг, Алма-Ата, 120 б.; Алтаев А.Ш. Социальное развитие рабочих Карагиндинского угольного бассейна в 1970-1980 годы.- А., 1990, 133б.

  13. Жакупбеков С.К. История легкой индустрии Казахстана: проблемы, перспективы /1917-1980гг/, Алма-Ата, 1984, 230 б.; Ахметов А.Р. Рабочий класс Казахстана в борбе за коммунизм, Алма-Ата 1970, 280 б.; Садыков Т.С. Руководство Компартии Казахстана повышением культурно-технического уровня рабочих предприятий промышленности республики (1960-1970).- Алма-Ата, 1975;

  14. Сманқұлова Ж.Е. Қазақстан Республикасының кәсіби - техникалық оқу орындары.- Алматы: Алматы облыстық мамандар кәсібін дамыту институтының баспа оталығы, 2004;

  15. Қожамқұлов Т. Профессионально-техническое образование в Казахстане, Алма-Ата, 1962

  16. Асылбеков М., Нурмухамедов С., Пан Н. «Рост индустриальных кадров рабочего класса в Казахстане (1946-1965 гг.), 1979.

  17. Михайлов Ф.К. «Профессионально-техническое образование в Казахстане», 1962.

  18. Богенбаева А.К. «История развитие нородного образование в Восточном Казахстане в 20-30гг.»

  19. Мышко Н. Рост образовательного уравния населения Казахстана в период построения социализма (1917-1937)

  20. Қожамқұлов Т. «Профессионально-техническое образование в Казахстане», 1962.

  21. Богенбаева А.К. «История развитие нородного образование в Восточном Казахстане в 20-30гг.»

  22. «Утебалиев Ж. История развития народного образованиия в Казахстане в годы 1928-1932. 35 –б.

  23. Ескеев Ж. Педагогическое образование в Казахстане 1917-1930. 105-110 б.

  24. Кенжебаев «Роль рабочих факультетов в подготовке кадров советской интеллигенции в Казахстане (1921-1940гг.)» 25-б.

  25. Бұл да сонда, 26-б.

  26. Сулейменов Р.Б. Великий Октябрь и культурные преобразования в Казахстане. Алматы, 1987, 88 – б.

  27. Михайлов Ф.К. «Профессионально-техническое образование в Казахстане», 1962.

  28. Кузнецова В.В., Курицын И.И. Семипалатинская область.

  29. Экономико-географический очерк. Алматы, 1961. 224-б.

  30. Керейбаев К.Ш. Культурная жизнь Восточного Казахстана в 20-ые годы. Алматы, 1989. 182-б.

  31. Храпченко Г.М., Храпченков В.Г. История школы и педагогической мысли Казахстана. Учебное пособие. Алматы. 1998. 168 – б.

  32. Кунантаев К.К. Развитие народного образования в Казахстане /1917-1990/ Учебное пособие. Алматы, 1997 183-б.

  33. Козыбаев М.К. История и современность. Алматы, 1991. 259.- б.

  34. Мышко Н. Рост образовательного уравния населения Казахстана в период построения социализма (1917-1937) 138-б.

  35. Козыбаев М.К. История и современность. Алматы, 1991. 244- б.

  36. Кенжебаев «Роль рабочих факультетов в подготовке кадров советской интеллигенции в Казахстане (1921-1940гг.)»

  37. Бисенов Х. Культурное строительство в Казахстане в восстановительный период /1921-1925 гг./. Алматы, 1965. 145-б.

  38. Принципы обучения в среднем профессионально-техническом училище: Сб.науч.трудов./ Отв.ред. А.А. Кирсанов.- М.: Изд-во АПН СССР, 1986.-89б.

  39. . Очерки истории школы и педагогической мысли народов СССР (1941-1961 г.г.)/ Редкол.: А.М.Арсеньев и др.- М.: Педагогика, 1988- 272 б.: табл.- Библиогр.: б. 254-266.

  40. Очерки истории профессионально- технического образования в Сибири, 1917-1980/ Редкол.: Костенков П.П. и др. –М.: Высш. шк., 1985.- 248 б.- Библиогр.: б. 242-246.

  41. Сейтешев А.П., Абдыкаримов Б.А. Научные основы профессионально- технической педагогики/ Под ред. С.Я. Батышева. – Алма-Ата, 1993. – 431 б.

  42. Жаманбаев К. Высшая школа в Казахстане А: 1972 г. 184 б.

  43. Кунантаев К.К. Развитие народного образования в Казахстане (1917-1990 гг.) А: 1997 г. 183 б.

  44. Народное образование в СССР Сборник документов 1917-1973 гг. М: 1974 г. 377 б.

  45. Абишева Б.Н. Подъем культурно-технического уровня рабочих угольной промышленности Казахстана (1946-1963 гг.) А: 1965 г. 250б.

  46. Козыбаев Историография Казахстана А: 1990 г.

  47. Вопросы истории 1955-1960 гг.

  48. Қоңырбай І. Кәсіп және мәдениет 2000ж

  49. Гребенюк Т.Б. Предупреждение неуспеваемости учащихся средних профтехучилищ



жүктеу/скачать 1.01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5



©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет