17. Санитарлық микробиологияның міндеттерін топтастырыңыз.
Санитарлық микробиология-қоршаған ортада адам үшін ықтимал қауіпті микроорганизмдердің өмір сүру заңдылықтарын және олардың адам денсаулығына тікелей немесе жанама әсер етуі мүмкін процестерді зерттейтін медициналық-биологиялық ғылым.
Санитарлық микробиологияның маңызды міндеттері:
1) үш ортада / ауа,су,топырақ/ микробтардың өмір сүру жағдайларын қоса алғанда, адамдар, жануарлар микропопуляциялары мен қоршаған орта объектілерінің жиынтығы арасындағы адам үшін ықтимал қауіпті микробтардың өзара алмасу (айналым) заңдылықтарын зерттеу;
2) Тамақ өнімдерінің, судың, ауаның және әртүрлі заттар мен материалдардың адам қауіпсіздігін бағалаудың микробиологиялық әдістерін іздеу және пайдалану;
3) сыртқы ортаның нақты объектілері микрофлорасының сапалық және сандық құрамының гигиеналық талаптарға сәйкестігін белгілейтін нормативтерді әзірлеу;
4) адам мен жануарлардың қоршаған ортаға әсер ету жолдарын бағалау. Нәтижесінде өнеркәсіптік және жеке адамдардың қызметін жүреді контаминация қоршаған орта объектілерінің патогенді микроорганизмдермен, ерекше көңіл зерттеу бұзушылықтарды процестерді өздігімен тазару су, топырақ;
5) микробқа қарсы іс-шаралар арқылы сыртқы ортаны сауықтыру және олардың тиімділігін бағалау мақсатында ұсынымдар беру.
18. Санитарлық микробиологияның қандай əдістері бар топтастырыз.
Санитарлық микробиологияда қолданылатын әдістерді 2 топқа бөлуге болады: тікелей және жанама.
Тікелей әдістер қоршаған ортадағы жұқпалы аурулардың қоздырғыштарын немесе олардың токсиндерін тікелей анықтауды қамтиды.
Патогендерді анықтау үшін келесі әдістерді қолдануға болады:
* зерттелетін материалды қоректік ортаға тікелей себу;
* зерттелетін объектіні (сұйық консистенцияны) мембраналық сүзгілер арқылы өткізу немесе жинақтау ортасына себу арқылы патогендік микроорганизмдердің алдын-ала шоғырлануы;
* сезімтал жануарларды жұқтыру (биосынама)арқылы патогенді микроорганизмдерді анықтау;
* жеделдетілген әдістерді қолдану: серологиялық, иммунолюминисценттік және радиоиммундық талдаулар.
Тікелей анықтау әдістері-сыртқы ортаның эпидемиологиялық қауіптілігін бағалаудың ең дәл және сенімді критерийлері. Қазіргі уақытта ықтимал патогенді микробтарды тікелей, жеделдетілген және сандық анықтау әдістері әзірленгеніне қарамастан, бұл әдіс бірқатар кемшіліктерге ие. 19. Санитарлық микробиологияның принциптерін топтастырыңыз.
Санитарлық-микробиологиялық зерттеу жұмыстарының принципі зерттеу объектілерінен патогенді микроорганизмдерді немесе олардың токсиндерін анықтауға,, сонымен қатар тексеріске алынған материалдардың (әсіресе тағам өнімдерінің) бұзылу дәрежесін айқындауға және бағалауға негізделген.
Санитарлық-микробиологиялық зерттеу жұмыстарының бірінші принципі – әрбір зерттеу объектілеріне тиісті регламенттерді сақтай отыра сынамаларды дұрыс алуболып табылады.
Екінші принцип – сериялық талдаулар жүргізу. Әдетте су, топырақ, ауа және басқа да нысандардың құрамында алуан түрлі микроорганизмдер кездеседі, бірақ олардың таралуы біркелкі болмайды. Сондықтан сынамаларды әртүрлі нысандардың әрбір жерлерінен алу қажет. Зерттеуге араластырылған үлгілердің орташа мөлшері алынады.
Үшінші принцип – сынамаларды қайтадан алу. Әдетте патогенді микроорганизмдер қоршаған ортаға (су, ауа, т.б.) аз мөлшерде түсіп, онда біркелкі таралмайды. Сондықтан сынамаларды қайтадан алу нысандардың биологиялық контаминациясын дәл анықтауға мүмкіндік береді.
Төртінші принцип – бекітілген тиісті стандарттар мен нұсқауларға сүйене отыра, стандартты және унификацияланған зерттеу әдістерін қолдану. Бұл принцип әртүрлі зертханаларда шынайы нәтижелерді алуға мүмкіндік береді.
Бесінші принцип – зерттелетін объектілерге жан-жақты санитарлық-микробиологиялық сипаттама жасау үшін кешенді тесттерді қолдану. Патогенді микроорганизмдерді анықтауда тікелей және жанама әдістер пайдаланылады.
Алтыншы принцип – зерттеуге алынған нысанға тексеріс нәтижелерінің жиынтығымен қатар басқа да гигиеналық көрсеткіштерімен бірге есепке ала отыра баға беру.
Жетінші принцип – зерттеу нәтижелеріне сүйене нақтықорытындылар мен тұжырымдамалар жасауда санитарлық қызметтегі дәрігерлердің жауапкершілігі. Санитарлық-микробиологиялық зерттеу жұмыстарында тағамдық өнімдердің бұзылу дәрежесі, пайдалануға жарамдылығы, пайдаланған жағдайда денсаулыққа тигізетін зияны анықталады.
Достарыңызбен бөлісу: |