Ибб сессия нжгадс

1
1
6
Уранопластика операциясын сипаттап жəне оны қай жастан бастап
жасауға рұқсат етілгенін жазыңыз.
«Уранопластика» - жасанды таңдай жасау. Бұл операция
5-6 жасында жасалады. Қазіргі мəліметтерге қарағанда
жыл сайын 5000-нан астам балалар таңдай кемістіктерімен
туылады. Бұның себебі: сөйлеу аппаратының жетілмеуі,
түрлі
инфекциялық,
вирустық
аурулар,
тұқымқуалаушылық. Дислалия сөйлеу тіліндегі бұзылған
дыбыстардың санына қарай қарапайым жəне күрделі
болып бөлінеді. Егер баланың сөйлеу тілінде мүкістердің
саны төрт дыбысқа дейін байқалатын болса – оны
қарапайым дислалия деп атайды, ал егер бесеу жəне одан
да көп болса – оны күрделі дислалия деп атайды.
Уранопластиканың
мақсаты
–
қатты
таңдай
жарықшасынан құтылу (фиссурорафия), жұмсақ таңдайды
ұзарту
(ретротранспозиция)
жəне
жұтқыншақ
сақинасының
ортаңғы
бөлігін
жіңішкерту
(мезафарингосконстрикция).
Хирургиялық көмек, ең
біріншіден, баланың тамақтануын жақсартуға жəне
қалыпты тыныс алуын қалпына келтіруіне ықпал етеді.
Уранопластиканы
жасау
мерзімі
əліде
толығынан
шешілмеген
мəселе.
Көптеген
мамандар
бұндай
операцияны мектеп жасына дейін жасаған жөн деп
есептейді. Сонда логопедтің көмегімен баланың мектепке
барар шағында дұрыс сөйлеуі қалыптасады. Бірақ, кейбір
жағдайда баланың 5–6 жасында соматикалық
жəне

физикалық жағдайына байланысты уранопластиканы
жасауға мүмкіншілік болмайды. Жоғарғы ерінінде жəне
таңдайында жарығы бар балаларды хирургиялық емдеу
бірнеше қадамдарда жүзеге асырылады. Ақау формасы мен
баланың ағза жағдайына тəуелді еріннің жарығы 2-3
күннен
бір
жылға
дейінгі
мерзімдерде
операцияланады(хейлопластика). Бұл баланың дамуынын
жақсартады, сыртқы түрін қалыпқа келтіреді. Жоғарғы
еріннің, мұрынның қалған ақауларын жəне таңдайдың
деформациясын жою бойынша жұмыс 7 жастан 14 жасқа
дейін
жасалынады.
Логопедиялық тəжірибеде сəтті
жасалған уранопластиканың маңызы өте зор.
Кейбір жағдайда туа біткен жарықшалары бар
балаларға операция жасалмай, обтуратор
(жарықшаны
жауып түратын пластинаны) қолдану ұсынылады. Егер
обтураторды алғашқы сөздер шыққанға дейін (1-2 жасқа)
қолданса, баланың белсенді сөйлеуінің дамуы қолайлы
жағдайда өтеді. Бірақ сонда да мұрындық реңк толығынан
жойылады деп кепіл берілмейді. Еріннің жəне таңдайдың
жарығы
бар
балалардың
көбісін
толығымен
реабилитациялау үшін бір хирургиялық ем жеткіліксіз. Бұл
науқастар бірқатар мамандардың (стоматолог, ортодонт,
ортопед,
отоларинголог,
логопед,
невропатолог,
офтальмологтардың
жəне
т.б.)
тарапынан
көмекті
қажетсінеді. Диспансерлі бақылау мен емдеу жүйесінің
тарабынан оларға көмек көрсетіледі. Диспансеризация
идеясы 1950 жылдарда пайда болған. (М. Д. Дубов).

Диспансеризацияның
қазіргі
заманғы
қағидасының
ғылыми негіздемесі мен тəжірибеде кең пайдаланылуын Б.
Я. Булатовская 1958 - 1971 жылдары жүзеге асырды. Оның
ұсынысы бойынша жарықтары бар балаларды алғашқы
диспансерлі бақылауға алу мен емдеу шаралары өткізілді.
Патологияның сипаты мен ауырлығына тəуелді балаларға
амбулаторлық немесе стационарлы бақылау ұсынылады.
Маңызды
буын
–
баланың
нəрестелік
жасынан
көрсетілетін ортодонтикалық жəрдем болып табылады.
Патология мен жасына қарай механикалық, қызметтік
жəне аралас əсер етудің аппараттары дайындалады.
Уранопластикадан кейін (таңдайға операция) жұмсақ
таңдайды қалыптастыратын қорғаныс пластинкалары
пайдаланылады жəне т.б. Психикалық даму жағдайына
тəуелді жарықтары бар балалар аса əртекті топты құрайды:
қалыпты психикалық дамыған балалар; ақыл-ес дамуы
тежелген, олигофрениясы бар балалар (əртүрлі деңгейдегі).
Кейбір балаларда бөлек неврологиялық микробелгілері
бар:
нистагм,
көз
саңылауларын,
мұрын-ерін
қыртыстарының
жеңіл
ассиметриясы,
сіңір
жəне
перистальді
рефлекстердің
жоғарылауы.
Осындай
жағдайларда, ринолалия орталық жүйке жүйелерінің ерте
кезектегі зақымдануымен шиеленіседі. Маңызды дəрежеде
балаларда жүйке жүйесінің қызметтік бұзылулары, өзінің
ақауына
психогенді
əсерлесулермен
анықталған,
жоғарылатылған қозушылық жəне т.б. жиірек байқалады.
1
1
7
Инклюзивті білім берудің маңызын жазыңыз.

Инклюзия" ағылшын тілінен аударғанда (inclusive) -
"қосу"дегенді білдіреді, француз тілінен (inclusif) -
енгізілген.
Ал
латынша
include-қорытындылаймын
,қосамын дегенді білдіреді.
Инклюзивті оқыту - барлық балаларға мектепке дейінгі оқу
орындарында, мектепте жəне мектеп өміріне белсене
қатысуға, адамдармен қарым - қатынасына қажетті
қабілеттілікті дамытуға мүмкіндік береді. Инклюзивті
білім беру дегеніміз - барлық балаларды, соның ішінде
мүмкіндіктері шектеулі балаларды жалпы білім үрдісіне
толық енгізу жəне əлеуметтік бейімдеуге, жынысына,
шығу тегіне, дініне, жағдайына қарамай, балаларды
айыратын кедергілерді жоюға, ата-аналарын белсенділікке
шақыруға, баланың түзеу-педагогикалық жəне əлеуметтік
мұқтаждықтарына арнайы қолдау, яғни, жалпы білім беру
сапасы сақталған тиімді оқытуға бағытталған мемлекеттік
саясат. Инклюзивті оқыту – ерекше мұқтаждықтары бар
балалардың жалпы білім беретін мектептердегі оқыту
үрдісін сипаттауда қолданылады. Демек, инклюзивті оқыту
негізінде балалардың қандай да бір дискриминациясын
жоққа шығару, барлық адамдарға деген теңдік қатынасты
қамтамасыз
ету,
сонымен бірге оқытудың ерекше
қажеттілігі бар балаларға арнайы жағдай қалыптастыру
идеологиясы жатыр.
Инклюзивті білім беру
– балалардың жынысына, жас
ерекшеліктеріне,
географиялық
тұратын
жеріне,

қимыл-қозғалыстық
жəне
ақыл-есінің
жағдайына,
əлеуметтік-экономикалық жағдайына қарамастан, сапалы
білім
алу
жəне
өздерінің
потенциалдық
дамыту
мүмкіндігіне ие болу.
Инклюзивті білім беру жағдайында жұмыс жүргізетін
мектептерде білім мазмұнын үш түрлі бағдарлама
бойынша
реттеген
абзал.
Атап
айтқанда:
жалпы
мектептерге
арналған
типтік
оқу
бағдарламалары;
мүмкіндігі шектеулі балалардың ақаулық типтеріне сəйкес
арнаулы білім беру бағытындағы оқу бағдарламалары;
мүмкіндігі
шектеулі
балалардың
психофизикалық
ерекшеліктерін есепке ала отырып əзірленетін оқытудың
жеке бағдарламасы. Инклюзивті білім беру мəселесі шет
елдерде 1970 жылдан бастау алады, ал 90 жылға қарай
АҚШ пен Еуропа өздерінің білім беру саясатына осы
бағдарламаны толық енгізді
Инклюзивті білім берудің мақсаты: ерекше білім беруді
қажет ететін балаларды қалыпты балалармен бірге оқыту.
Яғни адамның жынысына, дініне, шығу тегіне, əлеуметтік
жағдайы мен физиологиялық жағдайына қарамастан тең
құқылы жеке тұлға ретінде білім беру жүйесі болып
табылады.
Инклюзивті білім беру барысы- қазіргі таңда жалпы білім
беретін сыныптардағы ерекше білім беруді қажет ететін
оқушылар мен арнайы сыныптар, арнайы білім беру
орындары,
арнайы
мектепке
дейінгі
білім
беру
орындарының оқу əрекетіне енгізіліп отыр.

Инклюзивті білім берудің негізгі принциптері- жалпы орта
мектептерде мүмкіндігі шектеулі, ерекше білімді қажет
ететін балаларды дені сау балалармен бірге оқыту;
•
-барлық балаға бірдей қарым-қатынас;
•
Балалар арасында дискриминация болдырмау;
•
-арнайы білім беруді қажет ететін балаларға
арнайы жағдай жасау
Инклюзивті білім беру жүйесінің мақсаты:
•
-Балаларды
психологиялық-дəрігерлік-педагогикалық
қолдау;
•
-Қоғамның көзқарасын өзгерту;
•
-Өз қатарластарымен тіл табыса білуге үйрету;
•
-Толық білім алуды ұйымдастыру;
•
-Қоршаған ортаға бейімдеу;
•
-Дені сау балалармен тең дəржеде ұстау;
•
-Өз өзіне сенімін арттыру;
•
-Кедергісіз аймақ
1
1
8
Инклюзивті оқытудың негізгі принциптерін жазыңыз.
Инклюзивті білім берудің негізгі принциптері- жалпы орта
мектептерде мүмкіндігі шектеулі, ерекше білімді қажет
ететін балаларды дені сау балалармен бірге оқыту;
•
-барлық балаға бірдей қарым-қатынас;
•
Балалар арасында дискриминация болдырмау;
•
-арнайы білім беруді қажет ететін балаларға
арнайы жағдай жасау
1.
Адам
құндылығы
оның
мүмкіндігіне
қарай
қабілеттілігімен, жеткен жетістіктерімен анықталады.
2. Əрбір адам сезуге жəне ойлауға қабілетті.
3. Əрбір адам қарым-қатынасқа құқылы.
4. Барлық адам бір-біріне қажет.
5. Білім шынайы қарым-қатынас шеңберінде жүзеге асады.

6. Барлық адамдар құрбы-құрдастарының қолдауы мен
достығын қажет етеді.
7.Əрбір оқушы үшін жетістік кежетуөзінің мүмкіндігіне
қарай орындай алатын əрекетін жүзеге асыру.
8. Жан- жақтылық адам өмірінің даму аясын кеңейтеді.
Сонымен
қорыта
айтқанда,
инклюзивті
оқыту-
оқушылардың тең құқығын анықтайды жəне ұжым
іс-əрекетіне қатысуға, адамдармен қарым-қатынасына
қажетті
қабілеттілікті
дамытуға
мүмкіндік
береді.
Инклюзивті
оқыту
арқылы
барлық
балалардың
мұқтаждықтарын ескеріп, ерекше қажеттіліктері бар
балалардың білім алуын қамтамасыз ететін жалпы білім
үрдісін дамытуға болады. Мұндай оқыту түрі арнаулы
білім беру жүйесінде дəстүрлі түрде қалыптасқан жəне
даму үстіндегі формаларды ығыстырмайды,
қайта
жақындатады. Инклюзивті бағыт арқылы мүмкіндігі
шектеулі балаларды оқуда жетістікке жетуге ықпал етіп,
жақсы өмір сүру мүмкіншілігін қалыптастырады. Осы
бағытты білім беру жүйесіне енгізу арқылы оқушыларды
адамгершілікке, ізгілікке, қайырымдылыққа тəрбиелей
аламыз.
Сонымен
қоса,
инклюзивті
оқыту
үрдісі
балаларды толеранттылыққа тəрбиелеудің бастауы болмақ
.
Инклюзивті білім беру жүйесінің мақсаты:
•
-Балаларды
психологиялық-дəрігерлік-педагогикалық қолдау
•
-Қоғамның көзқарасын өзгерту
•
-Өз қатарластарымен тіл табыса білуге үйрету
•
-Толық білім алуды ұйымдастыру

•
-Қоршаған ортаға бейімдеу
•
-Дені сау балалармен тең дəржеде ұстау
•
-Өз өзіне сенімін арттыру
•
-Кедергісіз аймақ
Алғашында арнайы мамандар жеткіліксіз болып, жаңа
білімнің қыр-сырын ұғыну, түсіну қиын болғанымен,
қазіргі таңда арнайы мамандар-логопед, дефектолог,
олигофренопедагог, əлеуметтік педагог, психолог мамандар
қайта даярлаудан өтіп, сонымен бірге пəн мұғаклімдері
қайта даярлау курстарынан өтіп инклюзивтік білім беру
бойынша жұмыстанып келеді. Қазіргі таңда əр маман өз
жұмысының қыр-сырын біледі, жұмыстана алады деп
үлкен сеніммен айта аламын.
1
1
9
Бүгінгі таңдағы инклюзивті білім берудің мақсатын сипаттаңыз.
Инклюзивті білім берудің мақсаты: ерекше білім беруді
қажет ететін балаларды қалыпты балалармен бірге оқыту.
Яғни адамның жынысына, дініне, шығу тегіне, əлеуметтік
жағдайы мен физиологиялық жағдайына қарамастан тең
құқылы жеке тұлға ретінде білім беру жүйесі болып
табылады.
Инклюзивті білім беру барысы- қазіргі таңда жалпы білім
беретін сыныптардағы ерекше білім беруді қажет ететін
оқушылар мен арнайы сыныптар, арнайы білім беру
орындары,
арнайы
мектепке
дейінгі
білім
беру
орындарының оқу əрекетіне енгізіліп отыр.
Жалпы орта білім беретін мектептерде үлгерімі төмен
оқушылардың 50% психикалық дамуы тежелген (ПДТ)
балалар жəне аутизм, жүйке жүйесі бұзылған, ақыл ой

белсенділігі төмен балалар құрайды. Психикалық даму
тежелісі (ПДТ) дегеніміз ғылымда психика дамуының
уақытша артта қалуы деп түсіндіріледі.
Мұдай балалар мектепте жəне үй жағдайында ерекше
қадағалауды қажет етеді. Бұл балалармен жұмыс істеу
арнайы біліммен қатар бұл балалармен жұмыс істеудің
нақты жолдарын білуді, оларды танып білумен қатар,
оларға
арнайы
түзеу
жұмыстарын
ұйымдастырып,
мұғалімге жəне ата-анаға бағыт-бағдар бере білу керек.
Инклюзивті білім берудің негізгі принциптері- жалпы орта
мектептерде мүмкіндігі шектеулі, ерекше білімді қажет
ететін балаларды дені сау балалармен бірге оқыту;
•
-барлық балаға бірдей қарым-қатынас;
•
Балалар арасында дискриминация болдырмау;
•
-арнайы білім беруді қажет ететін балаларға
арнайы жағдай жасау
Инклюзивті білім беру жүйесінің мақсаты:
•
-Балаларды
психологиялық-дəрігерлік-педагогикалық қолдау
•
-Қоғамның көзқарасын өзгерту
•
-Өз қатарластарымен тіл табыса білуге үйрету
•
-Толық білім алуды ұйымдастыру
•
-Қоршаған ортаға бейімдеу
•
-Дені сау балалармен тең дəржеде ұстау
•
-Өз өзіне сенімін арттыру
•
-Кедергісіз аймақ
Алғашында арнайы мамандар жеткіліксіз болып, жаңа
білімнің қыр-сырын ұғыну, түсіну қиын болғанымен,
қазіргі таңда арнайы мамандар-логопед, дефектолог,
олигофренопедагог, əлеуметтік педагог, психолог мамандар
қайта даярлаудан өтіп, сонымен бірге пəн мұғаклімдері

қайта даярлау курстарынан өтіп инклюзивтік білім беру
бойынша жұмыстанып келеді. Қазіргі таңда əр маман өз
жұмысының қыр-сырын біледі, жұмыстана алады деп
үлкен сеніммен айта аламын.
Түзете-дамыта оқытудың мақсаты:
•
Балаларды оқып, жазып, санап үйрету
•
оқу іс-əрекетінің негізгі біліктілігі мен дағдыларын
қалыптастыру,
сөйлеу
жəне
жүріс-тұрыс
мəдениетін дамыту, жеке гигиена мен салауатты
өмір негіздерін үйрету;
•
тиімді
əдіс-тəсілдерде
қолдана
отырып,
оқушылардың психологиялық сауығуына ықпал
ету, жеке тұлға қызығушылығын арттыру жəне
оның дамуындағы əртүрлі қиыншылықтарды
түзеу;
•
балалардың танымы мен белсенділігін, зияткерлік
қабілеттерін, өз бетімен білім алу дағдыларына
жағдай жасау;
•
ата-аналармен,
мұғалімдермен,
əлеуметтік
жұмыскерлермен байланыс жасау;
•
мүмкіндігі
шектеулі
оқушылардың
қазіргі
экономикалық жағдайында өз орнын таба
алуына жағдай жасау.
1
1
10
Қазіргі уақытта дағдылар мен біліктілікті қалыптастыру-тəрбиенің
негізгі міндетіне нелер жатады,анықтаңыз.
Қазіргі уақытта білім адамның тұлға ретінде қалыптасуы
мен дамуында, сондай-ақ қоғамның əлеуметтік жəне
экономикалық прогресінде шешуші рөл атқарады. Білім
берудің негізгі міндеттеріне білім беру ғана емес, сонымен
қатар тез өзгеретін əлемде сəтті бейімделу үшін қажетті
дағдыларды қалыптастыру кіреді.
Білім берудің бірінші міндеті-қоғамның барлық мүшелері
үшін білім берудің барлық деңгейлеріне қол жеткізуді

қамтамасыз ету. Бұл əлеуметтік, экономикалық немесе
мəдени
мəртебеге
қарамастан
білім
алудың
тең
мүмкіндіктерін қамтамасыз етуді қамтиды.
Екінші міндет-заманауи талаптар мен стандарттарға
сəйкес келетін сапалы білім беру. Бұл əртүрлі пəндік
салаларда негізгі білімді меңгеруді ғана емес, сонымен
қатар
сыни
ойлауды,
шығармашылық
қабілеттерді,
коммуникативті жəне бірлескен дағдыларды дамытуды
қамтиды.
Үшінші міндет-еңбек нарығына табысты кірігу үшін
мансаптық дағдыларды дайындау. Қазіргі білім тек
теориялық білімді ғана емес, сонымен қатар əртүрлі
қызмет
салаларында
жұмыс
істеу
үшін
қажетті
практикалық дағдыларды да қамтамасыз етуі керек.
Төртінші
міндет-эмоционалды
интеллект,
этикалық
құндылықтар, Өзін-өзі реттеу жəне мəселелерді шеше білу
сияқты жеке қасиеттерді дамыту. Бұл өзін-өзі жүзеге
асыруға жəне əлеуметтік бейімделуге қабілетті үйлесімді
тұлғаны қалыптастыруға көмектеседі.
Жалпы, қазіргі уақытта білім беру мен дағдыларды
қалыптастырудың
негізгі
міндеттері
қазіргі
əлемде
табысты жұмыс істей алатын жəне қоғамдық дамуға өз
үлесін қоса алатын Құзыретті, Шығармашылық жəне
жауапты азаматтарды даярлауға бағытталған.
1
1
11
Инклюзивті білім берудің ерешелігін айтып беріңіз.

Инклюзивті білім беру-бұл əр оқушының арнайы білім
беру қажеттіліктеріне немесе физикалық ерекшеліктеріне
қарамастан қоғамда білім алу құқығын мойындайтын
оқыту тəсілі. Инклюзивті білім берудің артықшылықтары
орасан зор жəне білім беру жүйесінің жəне жалпы
қоғамның əртүрлі аспектілеріне əсер етеді.
1. ** Мүмкіндіктер теңдігі: * * инклюзивті білім беру
барлық оқушыларға олардың ерекшеліктеріне қарамастан
тең мүмкіндіктер береді. Бұл білім берудегі əділеттілік пен
əлеуметтік əділеттілікке ықпал етеді.
2. ** Толеранттылық пен Эмпатияны дамыту: * *
инклюзивті білім беру ортасына қатысатын студенттер
əртүрлілікті құрметтеуге жəне қабылдауға үйренеді, бұл
толеранттылықты, эмпатияны жəне адамдар арасындағы
айырмашылықтарды түсінуді дамытады.
3. ** Оқу үлгерімі мен оқу жетістіктерін арттыру:* *
зерттеулер көрсеткендей, инклюзивті ортада ерекше білім
беру қажеттіліктері бар оқушылар көбінесе жеке қолдау
мен жалпы білім беру кеңістігіне қосылудың арқасында
жоғары оқу нəтижелеріне қол жеткізеді.
4. ** Əлеуметтену жəне əлеуметтік дағдыларды дамыту: *
* инклюзивті білім беру оқушылардың əлеуметтенуіне
ықпал етеді, оларға əртүрлі мəдениеттер мен өмір
салаларындағы құрдастарымен əлеуметтік дағдыларды,
қарым-қатынасты жəне өзара əрекеттесуді дамытуға
көмектеседі.

5. ** Нақты əлемге дайындық: * * инклюзивті оқу
ортасына қатысу оқушыларды əртүрлі қажеттіліктері мен
ерекшеліктері бар адамдармен кездесетін əртүрлі жəне
инклюзивті қоғамда өмір сүруге дайындайды.
6. **
Стигматизацияны
азайту: * * инклюзивті білім беру
ерекше білім беру қажеттіліктері бар студенттердің
стигматизациясы мен оқшаулануын азайтуға көмектеседі,
бұл олардың өзін-өзі бағалауы мен сенімділігіне ықпал
етеді.
7. ** Экономикалық пайда: * * инклюзивті білім беру
жалпы қоғам үшін экономикалық пайда əкелуі мүмкін,
өйткені ол мамандандырылған мекемелер мен қызметтерге
деген қажеттілікті азайтады, сонымен қатар түлектердің
еңбек интеграциясын арттырады.
Тұтастай
алғанда,
инклюзивті
білім
беру
барлық
оқушылар үшін жақсы білім алуға ықпал етіп қана
қоймайды, сонымен қатар əділетті, толерантты жəне
интеграцияланған қоғам жасайды.
1
1
12

жүктеу/скачать 4.15 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: