Сырлытам кесенесі
|
-Сырдария бойындағы VII-VIII ғасырларда салынған.
-Кесене терракота қалақшалармен әсем безендірілген күмбезді ғимарат.
|
БЕЙНЕЛЕУ ӨНЕРІ. МҮСІН ӨНЕРІ
Құйрықтөбе қамалы
|
- Отырар маңында.Салтанатты жиын өткізетін залдың аркалары мен төбе тақтайларында бедерлеп салынған құдай суреттері болған. Суреттердің сюжеттері діни және мифтік сипатта болған. Ағашты оймыштап өрнектеген.
|
Жартастағы суреттер
|
«Олар мазмұны жағынан екі топқа бөлінеді. Біріншісі-салт аттылар, қаумалап аң аулау, көшіп қону, жекпе-жек бейнеленген көріністер. Екіншісінде тағы аңдардың бейнелері көп беріледі. Салт атты жауынгерлер бейнесі-түрік қағанаттарының әскери-саяси сипатын танытады. Олардың қолында ту бейнелеген. Тасқа қашалған жауынгерлер бейнесі олардың тартыс пен ерлікке толы ғасырлар тереңіндегі өлмес рухын бейнелейді».
|
Мүсін өнері
|
-Қазақстанда түрік дәуірінде мүсін өнері ерекше дамыған.Кедер мен Жамукент сарайлары(VІІ-ІХ ғғ.) айқын мысалы. Мүсін өнері-Еуропалық елдерге қарағанда Қазақстанда әлдеқайда ерте пайда болған өнер түрі.
-Көне түрік жазуында тас мүсіндерді «блбл», орхон жазуында «балбық» деп жазған.
-Балбал таснемесе бәдіз–қаза болған қолбасшы, атақты адамдардың құрметіне қабір басына қойылатын мүсін тас. Оны жасаушы шебер бәдізші деп аталады.Балбал тастар Орталық Қазақстанда, Жетісуда өте көп кездеседі.
-«Күлтегін» жазуының авторы Йолығ-тегін әкесі Білге қағанға ескерткіш орнатқанда: «Әкем қағанға балбық тіктім» деп жазған.
-Ислам дінінің таралуына байланысты адамды бейнелеу дәстүрі жойылды.Шебер бәдізші емес, тасшы, тас безеуші деп аталды. Ислам біршама кейінірек енген өңірлерде, Дешті Қыпшақта ХІІ-ХІІІ ғасырларға дейін балбалдар орнатылып келді.
|
|
- Қолданбалы өнерБұл өнерден көзге түсетіні терракота, көркем керамика, ұсақ паластика.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
