Ислам тарихи вә он дөрд мәсумларын (Ә) ҺӘЈаты тәҺгигат групу бисмиллаһир-рәһманир-рәһим
жүктеу/скачать 0.78 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- АШАҒЫДАКЫ СУАЛЛАРА ҸАВАБ ВЕРИН
- ОН БИРИНҸИ МӘ`СУМ ИМАМ МӘҺӘММӘД ТӘГИ ӘЛЕЈҺИССАЛАМ
- ИМАМЫН ӘХЛАГИ ХҮСУСИЈЈӘТЛӘРИ
- ҺӘЗРӘТ РЗАНЫН ОҒЛУНА МӘКТУБ
- ИМАМЫН ГЕЈБ АЛӘМИ ИЛӘ ОЛАН ӘЛАГӘСИ
- МӘ`МУН БУ ИЗДИВАҸДАН НӘ МӘГСӘД ҜҮДҮРДҮ
ИМАМЫН ШӘХСИЈЈӘТИАды: Әли Ләгәби: Рза Күнјәси: Әбүлһәсән Атасы: Һәзрәт имам Мусеји Казим (ә) Имамлыг мүддәти: 21 ил Өмрү: 55 ил Вәфаты: 203-ҹү Һиҹри-гәмәри илиндә Аббаси хәлифәси Мә`мун тәрәфиндән зәһәрләниб шәһид олду. Мәзары: Иран, Мәшһәд шәһәри. АШАҒЫДАКЫ СУАЛЛАРА ҸАВАБ ВЕРИН1. Имамын әхлаги хүсусијјәтләриндән бешини сајын. 2. Мә`мун һәзрәт Рза (ә) илә мүбаһисә мәҹлисләри гурмагла һансы мәгсәди ҝүдүрдү? 3. Мә`мун нә үчүн имамы Хорасана дә`вәт етди? 4. Мә`мун имамы вәлиәһд етмәклә һансы һәдәфә чатмаг истәјирди? 5. Имамын шәһид едилмәсинә сәбәб олан амилләр һансылардыр?
ТӘВӘЛЛҮДҮСәккизинҹи имамын шәрәфли өмрүндән гырх илдән чох өтсә дә, о һәзрәтин һәлә дә оғлан өвлады олмамышды. Сәбри түкәнән шиәләр Аллаһдан ҝөзләдикләри оғланы о һәзрәтә әта етмәсини диләјирдиләр. Чүнки кечмиш рәһбәрләриндән доггузунҹу имамын сәккизинҹи имамын оғлу олаҹағыны ешитмишдиләр. Онлар бә`зән имамын һүзуруна ҝәләрәк о һәзрәтдән ҹанишини һаггында мүхтәлиф суаллар сорушурдулар. Һәзрәт (ә) исә онларын ҹавабында бујурурду: «Аллаһ-таала мәнә бир оғлан верәҹәкдир ки, мәним варисим вә мәндән сонракы имам олаҹагдыр.» Нәһајәт 195-ҹи Һиҹри илинин Рәҹәб ајынын онунда шиәләрин интизары сона чатды вә һәзрәт имам Мәһәммәд Тәги әлејһиссалам Хәјзәран адлы анасындан дүнјаја ҝәлди. Хәјзәран Пејғәмбәрин һәјат јолдашы олан Маријә Гибтијјәнин нәслиндән иди ки, әрәбләрин арасында паклыг вә инсанлыг кими дәјәрли сифәтләрлә танынмышдыр. Һәзрәтин ләгәбләринә мисал олараг Тәги вә Ҹавад адларыны нүмунә ҝөстәрмәк олар. Имам Рза әлејһиссаламын баҹысы Һәкимә белә дејир: «Һәзрәт Мәһәммәд Тәги әлејһиссалам дүнјаја ҝәлдији ҝеҹә гардашым мәнә әмр етди ки, һәјат јолдашынын јанында олум. Көрпә дүнјаја ҝәлдикдән сонра ҝөјә бахыб төвһид вә ислам пејғәмбәринин рисаләтинә шәһадәт верди. Мән бу һадисәјә тәәҹүбләниб гардашымын јанына ҝәлиб әһвалаты олдуғу кими она данышдым. Гардашым исә ҹавабымда белә бујурду: «Баҹы, нараһат олма, һәлә бундан сонра да мараглы һадисәләрин шаһиди олаҹагсан.» Бу тәвәллүд чох мүбарәк вә үмидвериҹи иди, чүнки шиәләри чашгынлыг вә шәк-шүбһәдән гуртармышды. Бу барәдә Нөвфәли белә демишдир: Һәзрәт Рза әлејһиссаламдан Хорасан сәфәри әснасында «мәнә ҝөрә бир әмриниз јохдурму?» - дејә сорушдум. Һәзрәт (ә) бујурду: «Сән мәндән сонра өвладыма табе олмалы вә мәсәләләрини ондан сорушмалысан.» Имам (ә) һәмишә өз әсһабына белә бујурарды: «Мәнә јазыб мәндән сорушмағыныз лазым дејил. Мәндән сонра имам олан бу балаҹа ушагдан сорушун.» Әсһабындан бә`зиләри бу ушағын үммәтә рәһбәрлик вәзифәсини неҹә јеринә јетирәҹәјини тәәҹҹүблә сорушдугда, о һәзрәт (ә) бујурарды: «Аллаһ-таала һәзрәт Исаны Әбуҹә`фәрдән даһа кичик икән пејғәмбәрлијә сечди. Пејғәмбәрлик вә имамлыгда јашын мүәјјән бир тә`сири јохдур.» Доггузунҹу имам һәзрәт Ҹавад (ә) доггуз јашында икән имамлыг вәзифәсинә чатды. Имамын сәһабәләриндән бири бу барәдә белә дејир: «Мәдинәдә о һәзрәтин әмиси Әли ибни Ҹә`фәр халг арасында хүсуси һөрмәт саһиби иди вә мәсҹидә ҝәлдији заман һамы әтрафына јығышыб мәсәләләрини ондан сорушурдулар.» Бир ҝүн имам Мәһәммәд Тәги әлејһиссалам мәсҹидә ҝәлди вә гоҹа киши олан Әли ибни Ҹә`фәр ајаға галхыб имамын әлини өпдү вә елә ајагүстә дә дурду. Имам (ә) бујурду: «Әми, әјләш». Әли ибни Ҹә`фәр исә белә деди: Сиз ајагүстүндә олдуғунуз вахт мән неҹә отура биләрәм? Әли ибни Ҹә`фәр өз достларынын јанына гајытдыгда онлар ону данлајыб дедиләр: Сән онун әмиси вә гоҹа кишисән, нә үчүн она бу гәдәр һөрмәт едирсән? Әли ибни Ҹә`фәр деди: Сусун! Имамлыг илаһи бир мәнсәбдир. Аллаһ имамәтә бу гоҹа кишини дејил, бу ушағы лајиг билмишдир. Сизин борҹунуз да онун әмринә тебе олмагдыр.
Һәзрәт Рза әлејһиссаламын шәһадәтиндән бир ил сонра Мә`мун бир дәстә атлы илә ова чыхмышды. Күчәдә ушаглар ојнајырдылар, бир ушаг да гырагда дајаныб онларын ојунларына бахырды. Ушаглар Мә`мун илә атлыларыны ҝөрән кими гачыб ҝетдиләр. Лакин он бир јашлы ушаг јериндә дајаныб дурду. Мә`мун јахынлашыб «Ај оғлан! Бәс сән нијә о бириләри кими гачмадын?» – дејә сорушдугда һәмин оғлан белә бујурду: «Јол елә дә дарысгал дејилди ки, сәнин јолуну тутмуш олам. Бир пис иш дә ҝөрмәмишәм ки, горхам. Сизин сәбәбсиз олараг бирини инҹидәјинизи дә ҝүман етмирәм. Демәк гачмағым мә`насыз иди.» Мә`мун бу ушағын әдәб вә ҹәсарәтиндән һејрәтә ҝәлиб сорушду: Адын нәдир? Ҹаваб верди: Мәһәммәд. Сорушду: Кимин оғлусан? Деди: Әлинин оғлу. Мә`мун сорушду: Сән һәзрәт Рзанын оғлу дејилсәнми? Ҹаваб верди: Бәли. Мә`мун она афәрин дејиб атлылары илә чыхыб ҝетди.
Бир јерә ҝетмәк истәдикдә мүтләг јанында пул ҝөтүр ки, еһтијаҹы олан бир шәхс илә гаршылашдыгда она көмәк едә биләсән. Чәтинликдә олан гоһумларыны унутма, онларын вәзијјәти илә јахындан вә ән јахшы шәкилдә мараглан. Һеч вахт јохсуллара көмәк вә јардым етмәји унутма. ИМАМЫН ГЕЈБ АЛӘМИ ИЛӘ ОЛАН ӘЛАГӘСИИмам Рза әлејһиссаламын шәһадәтиндән сонра алимләрдән ибарәт сәксән нәфәр зәввар мүгәддәс һәҹҹ мәрасимини јеринә јетирмәк үчүн Мәккәјә ҝетдиләр. Онлар јолүстү Мәдинәјә ҝәлиб имамын евинә дә баш чәкдиләр. Һәлә ушаглыг дөврүнү јашајан имам (ә) мәҹлисә дахил олдугда һамы онун еһтирамына ајаға галхды. Даһа сонра онлары марагландыран мәсәләләри сорушуб ҹаваб алдылар вә чох севиндиләр. Онлардан Исһаг адлы бириси дејир: Мән имамдан сорушмаг үчүн бир нечә мәсәлә јазмышдым. Еләҹә дә ондан Аллаһын мәнә бир ушаг вермәси үчүн дуа етмәсини хаһиш едәҹәкдим. Мәҹлис чох издиһамлы олудуғундан ҝедиб сабаһ ҝәлмәк истәјирдим ки, имамын ҝөзү мәнә саташды вә белә бујурду: «Еј Исһаг! Аллаһ истәјини гәбул етди вә сәнә бир оғлан ушағы верәҹәкдир. Адыны Әһмәд гој». Даһа сонра мәсәләләримин ҹавабыны верди. Сорушмадығым мәсәләләрин ҹавабыны имамдан ешитмәк мәни олдугҹа һејрәтләндирирди вә өз-өзүмә дедим ки, бизә бу не`мәти әта едән Аллаһа шүкр олсун. Бу Аллаһын һөҹҹәтидир. Мән өз шәһәримизә гајытдым вә чох кечмәдән, имамын дедији кими, Аллаһ мәнә бир оғлан ушағы әта етди ки, адыны Әһмәд гојдум. Әш`әри Гумми исә демишдир: Имамын һүзуруна ҝедиб дедим ки, сизин тәрәфдарларыныздан олан бир гадын мәндән өзүнә кәфән етмәк үчүн сизин палтарларыныздан бирини она апармағымы истәјибдир. Һәзрәт (ә) бујурду: «Онун артыг бу ишә еһтијаҹы јохдур». Мән имамын сөзүнү јахшы баша дүшмәсәм дә бир сөз демәдән худафизләшиб ҝетдим. Сонрадан хәбәрдар олдум ки, һәмин гадын мән имамын һүзуруна ҝетмәмишдән бир нечә ҝүн габаг өлүбмүш вә имам да онун өлдүјүнү билдијиндән ишарә илә мәни бу ишдән хәбәрдар етмәк истәјибмиш». Үмәјјә демишдир: Һәзрәт Рза (ә) Хорасанда оланда мән доггузунҹу имамын евинә ҝет-ҝәл едирдим. Бир ҝүн о һәзрәт өз гоһумларына бујурду: «Сабаһ әзадарлыг үчүн һазырлашын». Мән «кимин әзадарлығына» - дејә сорушдугда һәзрәт (ә) белә бујурду: «Јер үзүндә ән јахшы инсан олан атам һәзрәт Рзанын әзадарлығына». Имамын әсһабындан олан Әбасәлт исә бу барәдә белә демишдир: Имам Рза әлејһиссаламын шәһадәтиндән сонра Мә`мунун әмри илә зиндана дүшдүм. Бир ил зинданда галдым. Чох дарыхмышдым. Бир ҝеҹә ојаг галыб ибадәт вә дуа етмәклә мәшғул идим вә имамы көмәјә чағырырдым. Һәлә дуамы битирмәмишдим ки, һәзрәт Рзанын оғлу имам Мәһәммәд Тәги әлејһиссаламы өз јанымда ҝөрдүм. О, мәнә белә бујурду: «Еј Әбасәлт, дејәсән јаман дарыхмысан». Дедим: Бәли, еј имам. Имам јахынлашыб зәнҹирләрә тохунду вә бирдән онларын һамысы јерә төкүлдү. Сонра «ајаға галх» - дејә бујуруб мәни зиндандан чыхартды вә белә бујурду: «Ҝет. Бундан сонра Мә`муну ҝөрмәјәҹәксән вә онун тәрәфиндән сәнә әзаб-әзијјәт олунмајаҹаг». Сонралар елә имамын дедији кими дә олду. ИМАМЫН ЕВЛӘНМӘСИМә`мун имам Рза әлејһиссаламы зәһәрләјәндән сонра чох чалышды ки, ҹамаатын ичиндә имамын өз әҹәлилә өлдүјүнү јајсын, лакин ҝетдикҹә һијләси ашкара чыхды, шиәләр вә әләвиләр Мә`мунун бу ҹинајәтини баша дүшдүләр. Елә буна ҝөрә дә һәр тәрәфдә Мә`мунун әлејһинә үсјанлар баш галдырды. Мә`мун үсјанларын гаршысыны алмагдан өтрү имамын оғлуну Мәдинәдән Хорасана ҝәтирдәрәк гызы Үммү Фәзли о һәзрәтлә евләндирмәк истәјирди. Аббасиләр бу ишә мане олмаға ҹәһд етдиләр. Лакин Мә`мун гәбул етмәјиб деди: Сиз ону танымырсыныз. Әҝәр танысајдыныз мәндән Аллаһын ән јахшы бәндәси вә халгын ән биликлисини өз күрәкәним олараг сечмәјә мане олмаздыныз. Сиз ону имтаһан едә биләрсиниз, әҝәр суалынызын ҹавабыны вериб сизи мәғлуб етсә, даһа һеч бир сөз демәјиб истәјиниздән ваз кечин, јох әҝәр ҹавабынызы верә билмәсә, мән сизин истәјинизи гәбул едиб гызымы она вермәрәм. Аббасиләр Јәһја ибни Әксәмин јанына ҝәләрәк ондан бир нечә мәсәлә һазырлајыб Мә`мунун мәҹлисиндә имам Ҹаваддан сорушмасыны истәдиләр. Јәһја онларын истәјини гәбул етди, онлар да Мә`мунун јанына ҝәлиб Әксәмин разы олдуғуну она билдирдикдә Мә`мун бу иш үчүн хүсуси бир ҝүн тә`јин етди. Аббасиләр Јәһја ибни Әксәмлә бирликдә мәҹлисә ҝәлдиләр. Тәнтәнәли бир мәҹлис гурмушдулар. Бөјүкләрин һамысы һәмин мәҹлисдә иштирак едирдиләр. Бу арада имам мәҹлисә дахил олду, һамы ајаға галхды. О һәзрәт габаға ҝәлиб Мә`мунун јанында әјләшди. Имама ҹавабыны верә билмәдији суаллар верилмәсини тәләб едән Мә`мун имама «Јәһја ибни Әксәм сиздән бә`зи мәсәләләри сорушмаг истәјир» - деди. Һәзрәт бујурду: «Истәдији мәсәләни сорушсун.» Јәһја деди: Еһрам палтары ҝејиб Аллаһ евинин зијарәтинә ҝедән вә орада бир һејван овлајан шәхс барәдә нә дејирсиниз? Һәзрәт (ә) бујурду: «Еј Јәһја, бу мәсәләнин мүхтәлиф шәкилләри вар. Онлардан һансыны сорушурсан? Бу шәхс һәрәмин ичиндә имиш, јохса бајырында? Бу ишин һарам олдуғуну билирмиш, ја јох? Һејваны гәсдән өлдүрүб, јохса сәһвән? Гул имиш, ја азад? Бу ишиндән пешман олуб, јохса ишинә давам етмәк истәјир? Һејваны ҝеҹә овлајыб, ја ҝүндүз? Биринҹи дәфә имиш, јохса икинҹи, јахуд үчүнҹү дәфә? Һејван гуш имиш, ја јох? Бөјүк имиш, ја кичик? Имамын мәсәләни бу ҹүр хырдаламасы Јәһјаны чаш-баш етди вә мәғлубијјәт нишанәләри үзүндә ашкар олараг дили тутулду. Мәҹлисдә оланларын һамысы имама афәрин дедиләр. Сонра Һәзрәт (ә) Јәһјаја белә бујурду: «Мән дә сиздән бир мәсәлә сорушмаг истәјирәм». Јәһја деди: Бујурун, әҝәр ҹавабыны билсәм дејәрәм. Әҝәр билмәсәм сиз дејәрсиниз мән дә өјрәнәрәм. Имам (ә) Јәһјадан бир мәсәлә сорушду: Һамы сусуб Јәһјанын ҹаваб вермәсини ҝөзләјирди. Аббасиләр вә Мә`мунун тәрәфдарлары нараһатлыгдан титрәјир вә өз-өзләринә дејирдиләр: Әҝәр Јәһја ҹаваб верә билмәсә һамымыз рүсвај олаҹағыг вә имамын нүфузу даһа да артаҹаг. Елә бу вахт сарај алими утандығындан башыны ашағы салыб белә ҹаваб верди: Мәсәләнин ҹавабыны билмирәм. Өзүнүз бујурун биз дә истифадә едәк. Имам (ә) да ҝөзәл бир дәлиллә ҹавабы бујуруб достлары шад, дүшмәнләри исә гәмҝин етди. Бу вахт Мә`мун Аббасиләрә хитаб едиб деди: Сизин аранызда белә мәсәләләрә ҹаваб верә билән бир шәхс вардыр? Ҹаваб вердиләр: Аллаһа анд олсун ки, јохдур. Сонра Мә`мун елә һәмин мәҹлисдә гызы Үммү Фәзли имам (ә)-а әрә верди.
2. Бу издиваҹла әлагәдар имамы әјләнҹә вә кеф мәҹлисләринә дә`вәт етмәк вә беләликлә дә халгын ҝөзүндә онун дәјәрини арадан апармаг истәјирди. Һәтта имамын тојунда ҝөзәл сималы кәнизләри белә мәҹбур етмишди ки, имамын габағында охујуб ојнасынлар, лакин һәзрәт (ә) фәрјад едиб онлара өзүндән узаглашдырмышды. Имамын әсһабындан бир нәфәр белә дејир: Бағдадда имамын һүзурунда идим вә өз-өзүмә «имам Мә`мунун ҝөзәл сарајыны нә тәһәр бурахыб Мәдинәјә ҝедәҹәкдир? – дејә дүшүнүрдүм. Имам (ә) мәнә белә бујурду: «Еј вәфалы достум, буну бил ки, дуз-чөрәк јемәк, кобуд палтар ҝејмәк вә Мәдинәдә Пејғәмбәрин һәрәминин јанында олмаг мәним үчүн бу јашајыш тәрзиндән даһа дәјәрли вә үстүндүр.» Буна ҝөрә дә Мә`мун нә гәдәр исрар етсә дә, имам Бағдадда галмајараг арвады Үммү Фәзл илә бирликдә Мәдинәјә гајытды вә 220-ҹи һиҹри илинә гәдәр орада галды. 3. Мә`мун истәјирди ки, гызынын имамлыг мәгамына чата биләҹәк бир оғлу олсун вә беләликлә өзү дә бир ифтихар саһибинә чеврилсин. Ахы Мә`мун габагкы рәһбәрләрдән дүнја һөкумәтини тәшкил едәҹәк он икинҹи имамын бу имамын нәслиндән олаҹағыны ешитмишди. Лакин Мә`мунун гызынын ушағы олмады вә имам Һади, Муса Мүбәргә` вә имамын башга гызы вә оғланлары о һәзрәтин пак вә меһрибан бир кәниз олан о бири арвадындан олдулар. Шүкр олсун ки, Мә`мун бу арзусуна чатмады.
ИМАМЫН ЕЛМИ МӘГАМЫӘввәлки сәһифәләрдә имамын Мә`мунун мәҹлисиндә мәшһур сарај алимини мәғлуб едәрәк бүтүн алимләрин диггәт мәркәзинә чеврилдијини бәјан етмишдик. Бу бөлмәдә исә Мә`мунун гардашы, Аббаси хәлифәси Мө`тәсимин мәҹлисиндә баш вермиш әһвалаты гејд едирик. Бу һадисә сарај алимләрини о гәдәр гәзәбләндирди ки, һәтта Мө`тәсими имамы өлдүрмәк үчүн тәһрик етдиләр. Һәмин әһвалат белә баш вермишди. Бир оғруну ҹәзаландырмагдан өтрү Мө`тәсимин мәҹлисинә ҝәтирдиләр. Лакин о, әввәлҹә мәҹлисдәки алимләрдән өз нәзәрләрини билдирмәләрини истәди. Бу арада онларын рәиси олан мәшһур бир алим елә бир рә`ј сөјләди ки, Мө`тәсим онун сөзүнү гәбул етмәди. Мәсәләни һәлл етмәк үчүн имам Ҹавад әлејһиссаламы да һәмин мәҹлисә дә`вәт етдиләр. Һәзрәт мәҹлисә ҝәлдикдә алимләрин һамысы имамын еһтирамына ајаға галхдылар. Һәзрәт (ә) онларын арасында әјләшиб Гур`ан вә Пејғәмбәрин һәдисләринә әсасән оғрунун ҹәзасыны мүәјјән етди. Мө`тәсим имамын һөкмүнү гәбул едиб, бу ишин һәјата кечирилмәсини әмр етди. Мәғлуб олдугларындан олдугҹа нараһат олан алимләр, имам ҝедәндән сонра Мө`тәсимин јанына ҝәлиб дедиләр: Сиз бу ишиниз илә бизи мәһкум едиб шиәләрә гијмәт вердиниз. Шүбһәсиз ҹамаат баша дүшәҹәкләр ки, сиз вә бизим һамымыз һагсыз, имам вә онун ардыҹыллары исә һаглыдырлар. Бу сөзләр Мө`тәсимә бәрк тә`сир етдијиндән имамы өлдүрмәк гәрарына ҝәлди. МӘ`МУНУН СОНУМә`муни-әбдүс Мисирдә Мә`муна гаршы гијам етди. Мә`мун да бу гијамы јатыртмаг үчүн һәрәкәт едиб ону мәғлубијјәтә уғратдыгдан сонра Руму фәтһ етди вә тутдуғу әсирләрлә бәрабәр ҝери дөндү. Гајыдаркән Рәггә адлы бир јерә чатды. Орада Гүшәјрә адлы бир булаг вар иди, аб-һавасы хош олдуғуна ҝөрә чадыр гуруб орада бир мүддәт галмаг истәдијини билдирди. Мә`мун орада хәстәләнди. О, Рәггә вә Гүшәјрәнин мә`насыны өјрәнәндән сонра бунун нәсһ олдуғуну ҝүман етди. Чүнки, бир ҝүн Рәггә адлы бир јердә өләҹәјини ешитмишди. Буна ҝөрә даһа да нараһат олуб бир мүддәт титрәди вә елә орада өләҹәјини анлады. Нәһајәт Мә`мун нечә ҝүн хәстәликдән сонра орада өлдү. Онун өлүмүндән сонра напак вә гәсавәтли гардашы Мө`тәсим онун јериндә отурду вә имам Ҹавад (ә)-ы Мәдинәдән Бағдада ҝәтирди ки, о һәзрәти јахындан нәзарәт алтында сахлаја билсин. ИМАМЫН СӘҺАБӘЛӘРИИмам Ҹавад әлејһиссаламын заманында шәраит чох пис олдуғундан даһа аз тәләбә јетишдирилди. Имамын ҝөркәмли тәләбәләриндән бә`зиси бунлардыр: 1. Әли ибни Мәһзијар: О, имамын хүсуси достларындан иди, пак вә заһид бир киши сајылыр, Әһвазда јашајырды. Әһли-бејт әсәрләрини еһтива едән тәгрибән 30 китаб ондан јадиҝар галмышдыр. Мәһзијар ахырда елә бир јүксәк мәгама чатды ки, имам онун һаггында белә јазды: «Аллаһын ады илә. Еј Әли! Аллаһ сәнә јахшы бир мүкафат верәҹәк, сәни өз ҹәннәтиндә јерләшдирәҹәк вә ики аләмин не`мәтләриндән фајдаландыраҹагдыр. Мән хејирхаһлыг вә хидмәтдә сәнин кими олан кимсәни ҝөрмәмишәм». 2. Әбунәср Бәзәнти: О, Куфә әһалисиндән вә имамын хүсуси әсһабындан иди. Онун фигһи вә елми мәгамыны бүтүн шиә алимләри гәбул едирдиләр. Бу, имам Рзанын һүзуруна јетишән вә имамын она хүсуси һөрмәт бәсләдији шәхсдир. 3. Зәкәријја ибни Адәм: Гум әһалисиндән вә имамын јахын әсһабларындан бири иди. Гәбри Гум шәһәриндәдир. О, имамын һаггында дуа етдији вә вәфалы досту олараг танытдығы шәхсдир. Әсһабындан бириси «мәним јолум узагдыр, буна ҝөрә дә дин әһкамыны сиздән соруша билмирәм» - дедикдә, имам (ә) бујурмушду: «Дин вә дүнја ишләриндә мәним әминим олан Зәкәрија ибни Адәмлә мәсләһәтләш».
ИМАМЫН ШӘҺАДӘТИИмамын шәһид олмасы барәдә мүхтәлиф рәвајәтләр нәгл олунмушдур. Бөјүк тарихчи Ибни Шәһрашуб бу барәдә белә јазыбдыр: Мө`тәсим имама гаршы бәсләдији кин-күдурәт үзүндән имамын арвады Үммү Фәзли о һәзрәти өлдүрмәјә тәһрик етди. Мүхтәлиф вә`дә вә һәвәсләр Үммү Фәзли имамы зәһәрләјиб шәһид етмәјә вадар етди. О һәзрәт (ә) 220-ҹи һиҹри илинин Зилһәҹҹә ајынын 6-да чәршәнбә ахшамы ҝүнү 25 јашында икән, шәһид едилди. О һәзрәт бабасы имам Мусеји Казим әлејһиссаламын гәбринин јанында торпаға тапшырылды. Бу ики имамын мәзары Казимејн ады илә таныныр вә шиәләрин зијарәтҝаһыдыр. ИМАМДАН ГЫСА КӘЛАМЛАР1. Бир киши о һәзрәтин һүзуруна ҝәлиб «мәнә нәсиһәт вер» - деди. Һәзрәт (ә) белә бујурду: «Үрәјинин истәкләри илә мүхалифәт ет. Чүнки һәмишә Аллаһын нәзарәти алтындасан». 2. Ҝүнаһындан дөнмәјән вә төвбә етмәјән ҝүнаһкар, мәғрурдур. Аллаһа гаршы чыхан шәхс мәһв олмаға мәһкумдур. 3. Ән јахшы мө`мин, әхлаги ҹәһәтдән һамыдан јахшы олан шәхсдир. 4. Инсанын камалы ағлындадыр. 5. Һәр ким Аллаһа тәвәккүл етсә, Аллаһ ону һәр ҹүр писликдән гуртарар.
жүктеу/скачать 0.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|