Issn 305-9397. Ғылым және білім. 2022. №1-1 (66) issn 2305-9397
Ауыл шаруашылығы ғылымдары
жүктеу/скачать 7.12 Mb. Pdf көрінісі
|
| ______ ____________Ауыл шаруашылығы ғылымдары
102 Қоректік заттардың кӛпшілігі ӛсімдіктерде ӛңдеу фазасында болады. Кейіннен ақуыз мӛлшері азаяды және сонымен бірге талшықтың мӛлшері артады. Ӛсімдіктердің қоректік қҧндылығы ӛмірдің кейінгі жылдарына қарай ілгерілеуде айтарлықтай тӛмендейді. Ӛсімдіктердің химиялық қҧрамына температура, жарық, жауын-шашынның жыл бойына таралу мӛлшерімен вегетациялық кезеңі кӛбірек әсер етеді. Жаз айларында ауа температурасының жоғары болуының салдарынан шӛптің ӛнімділігі тӛмендеп қана қоймай, тағамдық қҧндылығыда нашарлайды. Ӛсімдіктердің тағамдық қҧндылығы негізінен олардың қҧрамындағы ақуыздың, азотсыз экстрактивті заттардың, майдың және минералды заттардың мӛлшерімен анықталады. «Орал-Жер» ЖШС 2021 жылы жиналған аралас кӛпжылдық шӛптерді сынау орталығында ӛсімдік ҥлгілеріне химиялық талдау жҥргізу хаттамасы негізінде шӛптің азықтық қҧндылығы белгіленді, (3-кестеде) кӛрсетілген, жемшӛптің ең жоғары кӛрсеткіш 2-ші жылында - 0,84 ең тӛменгі 5-ші жылы - 0,60 белгіленді, бҧл шӛптесін ӛсімдіктердің қҧрылымында бидайдың басым болуымен және бҧршақ тҧқымдастардың азаюымен тҥсіндіріледі. Кесте 3 – Батыс Қазақстанның қҧрғақ дала аймағында игерілген жылдар бойынша аралас кӛпжылдық шӛптердің азықтық қҧндылығы Кӛрсеткіштер, ӛлшем бірлігі. 2 жылдық кӛпжылдық шӛптер 3 жылдық кӛпжылдық шӛптер 4 жылдық кӛпжылдық шӛптер 5 жылдық кӛпжылдық шӛптер Шикі протеин, % 15,44 16,56 13,85 9,81 Ылғал, % 8,76 8,98 8,92 9,14 Шикі клетчатка, % 20,3 19,2 28,5 24,8 Шикі май, % 3.36 3,02 2,71 3,0 Кальций, % 3,65 3,67 2,93 2,89 Фосфор, % 0,43 0,40 0,39 0,47 Кҥл, % 4,26 8,02 7,24 7,53 Каротин, мг/кг 166,82 127,08 126,67 86,11 азық бірліктері 0,84 0,79 0,62 0,60 Қорытынды. Облыстың агроклиматтық жағдайында аралас кӛпжылдық шӛптердің биологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, қоректік толық жемшӛп алу ҥшін жайылымды қалпына келтірудің ғылыми негізделген технологиясы: - шӛптің ең кӛп азықтық бірлігі 2 және 3 жастағы аралас кӛпжылдық шӛптер дақылдарында белгіленді. - шабындыққа пайдалану ҥшін 2-4 жастағы аралас кӛпжылдық шӛптер ҧсынылады; - жайылымдық шӛптерді пайдалану ҥшін 5 жастан бастап пайдалануға ҧсынылады. жүктеу/скачать 7.12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|