А.Смиттің пікірінше еңбектің нақты құны немесе нақты еңбек ақыны белгілейтін тауар болып есептеледі. К.Маркс еңбек тауар болмағандықтан және оның құны болмағандықтан еңбек ақының еңбек бағасы деген тұжырыммен келіспейді. Оның пікірінше, тауар "жұмыс күші" болып саналады. Ал еңбек ақы сол тауардың құны болып есептеледі.
А. Смит еңбек пен жұмыс күші арасындағы айырмашылықты ашып көрсеткен емес. Оның пайымдауынша, еңбек табиғи бағасы бар (немесе «табиғи жалақы») «тауар» деп саналады. Ал, табиғи баға өндіріс шығындарымен анықталады, яғни жұмысшының және оның отбасының тіршілігіне кджетті құнмен есептеледі. А.Смит «табиғи жалақы» деп жұмыс күшінің құнын түсінді. Жалақы мөлшері жұмысшының тіршілігіне қажетті минималды құн арқылы анықталады. Осыдан басқа жалақы тарихи және рухани элементтерді қамтиды. Осыған байланысты А. Смит жалақы мөлшерінің ұлттық айырмашылығы болатының түсінді. А. Смит жалақы дәрежесінің төмсн және оның тіршілік минимумына өте жақын болуы жұмысшы табының ұйымшылдығының жоқтығымен байланысты дейді. Жалақы динамикасын (қозғалысын) экономика жағдайымен байланыстырды. Экономикалық өрлеу жағдайында еңбекке деген сұраныс өседі де, рыноктық жалақы «табиғи жалақыдан» жоғары болады. Д. Рикардо да, А. Смит сияқты жалақыны еңбек бағасы деп ұғынды. Д. Рикардо жалақы теориясын Мальтустың халық өсімі теориясымен байланыстырды. Жалақы, осы теория бойынша, халықтың табиғи өсу заңына сәйкес құн көріс заттарының минимумына үмтылады. Осыған орай жалақының тұрақтылық заңы орын алады. Оның мәні мынада: жалақының өсуі жұмысшының отбасында табиғи өсімді (тууды) ынталандырады да, еңбекке деген үсыныстың өсуі жалақының төмендеуіне әсер етеді; керісін-ше, жалақының темендеуі жұмысшылар саны мен еңбекке үсыныстың қысқаруына, тиісінше жалақының өсуіне әсер етеді. Сонымен, еңбекке дсген ұсыныстың ауытқу ықпалымен жалақы тұрақтылық мөлшеріне, құнкөріс заттарының физикалық минимумына ұмтылады.
Жалақының негізгі екі типі бар: номиналды және нақты.
Достарыңызбен бөлісу: |
