Ж. Б. Аширбекова



Pdf көрінісі
бет27/87
Дата22.09.2023
өлшемі1.58 Mb.
#478250
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   87
Kosalky tarihy pan Ashirbekov

Ш.Уәлиханов пен Ж.Мәлібеков. 
Елтаңбаның дәл ортасында қазақтың киіз үйінің шаңы-
рағы бейнеленген. «Шаңырағың биік болсын» деген баталы 
сӛзді білетін шығарсыңдар. Шаңыраққа шаншылған уық сияқты 
жан-жаққа күн сәулелері шашылған. Елтаңбаның шетіндегі екі 
қанатты пырақ қазақ халқын жамандықтан қорғап тұрғандай.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік туы. Қазақстан 
Республикасының мемлекеттік негізгі рәміздердің бірі. 
Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республика-
сының мемлекеттік рәміздері туралы» конститутциялық заң 
күші бар жарлығымен белгіленген. Мемлекеттік ту кӛгілдір 
түсті, тік бұрышты кездеме. Оның ортасында арайлы күн, 
күннің астында қалықтаған қыран бейнеленген. Ағаш сабына 
бекітілген тұста–ұлттық оюлармен кестеленген тік жолақ ӛр-
нектелген. Күн, арай, қыран және ою-ӛрнек – алтын түсті. Ту-
дың ені ұзындығының жартысына тең. Қазақстан Республикасы 
Мемлекеттік туының авторы – Ш.Ниязбеков. Бірыңғай кӛк – 
кӛгілдір түс тӛбедегі бұлтсыз ашық аспанның биік күмбезін 
елестетеді және қазақстан халқының бірлік, ынтымақ жолына 


89 
адалдығын аңғартады. Бұлтсыз кӛк аспан барлық халықтарды 
әрқашанда бейбітшіліктің, тыныштық пен жақсылықтың ныша-
ны болған. Геральдика тілінде – кӛк түс және оның түрлі реңкі 
адалдық сенімділік, үміт сияқты адамгершілік қасиеттерге сай 
келеді. Ежелгі түркі тілінде «кӛк» сӛзі аспан деген ұғымды 
білдіреді. Кӛк түс түркі халықтары үшін қасиетті ұғым. Түркі 
және әлемнің ӛзге де халықтарындағы кӛк түстің мәдени – 
семиотикалық тарихына сүйене отырып, мемлекеттік тудағы 
кӛгілдір түс жаңа мемлекеттілікке ұмтылған ниет – тілегінің 
асқақтығын кӛрсетеді деп қорытуға болады. Нұрға малынған 
алтын күн тыныштық пен байлықты бейнелейді. Күн – қозға-
лыс, даму, ӛсіп – ӛркендеудің және ӛмірдің белгісі. Күн – уақыт, 
замана бейнесі. Қанатын жайған қыран құс- бар нәрсенің бас-
тауындай, билік, айбындылық бейнесі. Ұлан байтақ кеңістікте 
қалықтаған қыран Қазақстан Республикасының еркіндік сүйгіш 
асқақ рухын, қазақ халқының жан – дүниесінің кеңдігін паш 
етеді.
Ту – негізгі рәміздердің бірі. Туды қазақтар жалай немесе 
байрақ деп те атайды. Ту – мемлекетті танытып тұратын басты 
белгі. Қазақстан Республикасының Туы 1992 жылы маусым 
айында бекітілді. Бәйге негізінде тудың маусым айында бе-
кітілді. Мемлекеттің тудың түсінен белгілі бір нақты ақпарат та 
алуға болады. Ол геральдика тілінде Қазақстанның жер шары-
ның Күн шығысына орналасқандығына тамыры тереңде жатқан 
Шығыс мәдениетінің ӛкілі екендігіне мегзейді. 
Байрақ бетіне әр түрлі нышандардың суретін салу бұрын-
нан бар үрдіс. Туымыздың нұр шұғылалы алтын күміс бейнесі, 
қыран кӛңіл халқымыздың асыл арманын арқалаған дала бүркіті 
мен рухани болмысымыздың жарқын бір кӛрінісі болып табы-
латын ұлттық ӛрнек сондай айтары мол астарлы айшықтар. 
Олармен бірге халқымыздың тарихи зердесі де қайта оянғандай. 
Жаратылған табиғат тілін терең ұғынып, оның тӛл тума-
сына, одақтасына айналған, одан ӛмірлік күш алып үйренген 
кӛшпелілер айналасындағы әлеммен айрықша қарым-қатынас 
жасайды. Ол үшін бара-бара Күн табыну объектісінен гӛрі тір-
шілік ету барысындағы әріптес тылсым күшке кӛбірек ұқсайды. 


90 
Біздің туымыздың түсі кӛк, ортасында күн және оның 
астында қыран құс бейнеленген. Қыран құс – еркіндіктің белгісі. 
Сондықтан да Қазақстан ашық аспан астындағы еркін ел деген 
түсінікті туымыздан кӛре аламыз. Ал қошқармүйіз ою – қазақ-
тың ұлттық қолӛнер туындысы.
Тәуелсіз Қазақстанның бірінші Гимні (әнұраны) 1992 жы-
лы желтоқсан айында қабылданды. Ал 2006 жылы қабылданған 
қазіргі әнұранның сӛзінің авторлары – Ж.Нәжімеденов пен 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   87




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет