Жаңадан бастаушыларға арналған механикалық ӨҢдеу
жүктеу/скачать 6.75 Mb. Pdf көрінісі
|
| Егеуқұммен кескендей
Бұл термин бір кездері қатты қорытпалы кесетін құралда лезде бөліктер пайда қылатын сұр шойынды және ұнтақ тәріздес болатты сипаттау үшін қолданылған. Басқалары да бар. Шын мәнінде, металдардың көпшілігі қайсы бір деңгейде болмасын қажақты болып табылады. Бұл кесетін құралды өндірушілердің өз құралдарын жабындауының бір себебі болып табылады; беті тырналып кетпеу үшін ас үстелінің бетіне дастарқан жабу өндірістік балама болып табылады (ол әдемі де болып көрінеді). Мысалы, титанның нитриті (TiN) және алюминий-титанның нитриті (AlTiN) қос қатты, бірақ құралдарға жиі жағылатын аспаптық «майлағыш» («сырғанақ» дегенді әсерлеген сөз) жабындар болып табылады. Жабын көмектеседі, бірақ қажақты материалдар қатты қорытпалы материалдардан да басқасын қажет етеді. Нұсқалардың бірі ‒ жуынатын бөлмедегі тақтайшаға қарағанда әжептеуір артық материал болып табылатын керамика. Керамикадан жасалған кесетін құралдар кермет (карбид пен керамиканың қосындысы) секілді тозуға төзімді, олардың артынан қажаққа төзімділіктің анасы болып табылатын кубтық нитрит боры (CBN) жүреді. Темірмен және басқа да қажақты материалдармен жұмыс жасағанда бәрін де байқап көруге тұрады. Әлегі көп Шыңдалған аспаптық болат немесе ақ темір секілді материалдарды сипаттау үшін қолданылатын тағы бір термин (шегемен жұмыс істеуден де қиынырақ). Термиялық өңдеудің нәтижесінде металдар қатаяды, ал нәтижесінде алынған қаттылық бірнеше тәсілмен өлшенеді. Ең кеңінен таралғаны «Роквелл әдісі» болып табылады, бірақ онымен бірге «Бринелл», «Виккерс», «Кнуп» және тағы бір-екі затын баспадан көргісі келген адамдар бар. Олардың көпшілігі сыналатын үлгіге белгілі бір өлшемдегі шар немесе ромб тәрізді затты белгілі бір биіктіктен тастап жіберуді және жапырылған жердің көлемі мен тереңдігін өлшеуден тұрады. CBN (кубтық бор нитриті) мен керамика қаншалықты қажақты материалдар болса, соншалықты шыңдалған материалдарды өңдеуге тиімді болып келеді. Сондықтан да CBN де, керамика да құралдың бұлжытпай бабына келтірілуі мен дұрыс траекторияларына байланысты, себебі соққының кез келген түрі қатты металдарды өңдеу барысында құралды бүлдіруі мүмкін. Жақсы жаңалығымыз, металл тым берік болған кезде, айталық, 65 Rc (Роквелл шәкілі) астам болғанда, оларды әдетте ажарлау бөліміне сондағы адамдардың басы қату үшін жіберіледі. «Кнуп», «Бринелл» және т.б. секілді қатаңдық туралы терминдерге бас қатырмай-ақ қойыңыз. Шыңдалған болаттан жасалатын бөлшектердің көбі 20- дан (тым жұмсақ) 68-ге (тас секілді қатты) дейінгі аралықтағы Роквелдың С шәкілімен өлшенеді. Қаттылықтың басқа өлшемі қажет болса да ешнәрсе етпейді. Бөлшекті қаттылық өлшегіштің үстіне салыңыз (ол туралы мен қысқаша 10-тарауда айтамын), циферблатты сызу үшін қажетті масштабқа сәйкес анықтаңыз және машинаның сынақты жүруіне мүмкіндік беріңіз. Қалғанын тыныш жатқан металлургтерге қалдырыңыз. ЕСКЕ ТҮСІРУ ТЕХНИКАЛЫҚ АҚПАРАТ |