Л  лазерлік бастиек, 238  лазерлік кесу, 61  лауазым, 260  луддиттер, 21  люфт, 104  М

Л 
лазерлік бастиек, 238 
лазерлік кесу, 61 
лауазым, 260 
луддиттер, 21 
люфт, 104 
М 
магний, 77 
магниттер, 26, 66 
май жинағыштар, 225 
майлағыш-салқындатқыш 
сұйықтық, 144, 225 
макробағдарлама, 190 
макрос, 9, 143, 190 
мамандық таңдау, 241 
манаконит, 76 
манометр, 168 
манометрлер, 171 
марганец, 66 
маска, 66, 251 
материалдар, 149, 235 
машиналық өңдеу, 60, 97 
машиналық өңдеу үдерісі, 
97 
мән, 9, 27 
металдар, 67-68 
металл кесетін білдек, 44, 
173, 226 
металл кесу, 125 
металл құрастырылым 
өндіріс, 245 
металл өңдеу 
дағдыларының ұлттық 
интситуты (NIMS), 243 
металл тұмсығы бар 
бәтіңке, 145 
метрология, 161 
механикалық өңдеу 
негіздері, 25 
механикалық өңдеу 
орталықтары, 142 
механикалық патрон, 102 
микробөлшек, 239 
микрометрлер, 145 
микроөңдеу, 239 
модальды емес, 178 
модельдер, 152, 157 
модельдеу, 250 
модельдеудің 
бағдарламалық 
жасақтамасы, 139 
мойынтіректер, 31, 109 
молибден, 66 
Морзе конустары, 114 
Морзе конусы, 114 
мылтық бұрғылары, 58 
мылтық бұрғылары бар, 
58 
мыс, 20, 765 
Н 
негіздер, 25 
нейлон, 77 
никель, 64, 66, 73 
нөлдік нүкте, 39 
 
О 
ойып алу, 124 
оқыту, 214 
онлайн курстар, 243 
оң жақты кесетін, 91 
Оң жақты кесетін 
салымдар, 91 
оңтайландыру, 154 
операторлар, 48, 66, 90 
операциялар, 47, 208, 247 
оптикалық құрал, 172 
орнату, 27, 237 
ортадан кескіш фреза, 
198 
орталық бұрғы, 88, 90 
орталықсыз ажарлау, 54 
оффлайн-құралдар, 139 
Ө 
ӨБАЖ, 178, 200 
өлшегіш, 168 
өлшегіштер, 166 
өлшемдік бағдарламалау, 
190 
өлшеу ұштықтары, 169 
өлшеуіш, 162 
өлшеуіш құралдың 
қайталанғыштығы мен 
жаңғыртылуы, 162 
өндірушілердің ұлттық 
палатасы (NAM), 242 
өндірушінің 
нұсқаулықтары, 119, 226-
227 
өндірістік үдерістерді 
басқарудың 
автоматтандырылған 
жүйесі (MES), 159 
өнертабыс, 22-23, 71 
өңделген бөлшектер, 12 
өңделген бөлшектердің 
өндірісі, 33 
өңделетін диаметр, 201, 
220 
өңделімдік, 73 
өңдеу, 235, 245-246 
П 
пайдаланушы анықтайтын 
макрос, 142, сондай-ақ 
ерекше/нақты 
металдарды қар. 
паллеттер, 143-145 
патрондар, 101,250 
патрондары, 121 
пластиктер, 77 
плексиглас, 79 
профилометр, 173 
поливинилхлорид (ПВХ), 
78 
поликарбонат, 78 
поликристалды алмас, 86 
поликристалды кубтық 
бор нитриті (ПКБН), 87 
полимерлер, 79 
полиоксиметиленол 
(ПОМ), 78 
политетрафторэтилен 
(ПТФЭ), 78 
полиэтилен, 65 
полиэтиленгликоль (ПЭГ), 
7, 85 
полиэфирэфиркетон 
(ПЭЭК), 78, 231 
пневматикалық патрон, 
101-102 
піспек, 51, 57, 90 

255 
Р 
радиожиілік сәйкестендіру 
таңбасын (RFID), 213 
радиусының 
ұзындықтары, 183 
револьверлік, 74 
резеңке тығыздағыш, 97 
робот, 205, 207, 209 
С 
саңылаулар, 180-181 
саңылауларды бұрғылау, 
88-89, 180, 195 
саңылауларды тесу, 88, 
96 
саңылаулардың тереңдігі, 
59 
салқындатқыш, 225, 235 
салмақты төмендететін, 
77 
саптамаларды тарту, 218 
СББ-мен, 37-38, 250 
секторлық 
жұдырықшалар, 104 
сертификаттау, 242 
синтетикалық май, 225 
Солтүстік алтын, 76 
суағынды кесу, 62 
суық кесу аралары, 56 
сұр шойын, 68, 70 
сүмбіде орнатылған 
бергішпен өлшеу, 138 
сүмбі саңылауы, 133 
сфералық саусақты 
жонғыш, 94 
сымды беру, 63 
сымсыз желі, 205, 237 
сынақтан өткізу, 246 
Т 
табыстың кілті, 247 
«таза» майлар, 225 
талшықпен құрсауланған 
полимер (көміртекті 
пластик), 86 
таспалы-кесу білдегі, 132 
тегершіктер, 57 
теңестіру тақтасы, 101, 
172 
тербелісті азайту, 25,, 
сондай-ақ, 
стандарттаудың 
ерекше/нақты түрлерін 
қар. 
терең бұрғылау, 57 
тереңдік микрометрлері, 
169 
терможелім, 28 
титан карбиді (TiC), 86, 
сондай-ақ Вольфрам 
карбидін қараңыз
тиіс техникалық қызмет 
көрсету, 232 
толығымен 
автоматтандырылған, 139 
толығымен 
автоматтандырылған 
өндіріс, 208-209 
тұндырғыш, 225 
тығынды калибр, 168 
тігінен револьверлі жону 
білдектері, 46 
тік бұрышты бағыттауыш, 
27 
тік сызық, 180 
Ұ 
ұзын бұрғылар, 7 
ұнтақ болат, 94 
ұстағыштан шығып кету, 
114 
ұштық, 201 
ұштық түрлері, 90 
ұштық фрезалар, 118-121, 
227 
Ү
үздіксіз айнала алатын 
айналмалы үстел, 40 
үйлесімді тәсілдерін еске 
түсіру, 131 
үнемді өндіріс, 283-284, 
290 
үңгі, 90 
үштік микрометр, 169-172 
Ф 
физикалық қос фазалы 
тұндыру, 86 
фрезаға түзету, 184-185 
Х 
хат, 210 
химиялық қосфазалы 
тұндыру, 86 
хром нитриті (CrN), 86 
Ц 
цангалық патрон, 105-106 
 
Ш 
шағын қысқыштар, 109 
шарлы-бұрандалы 
беріліс, 26 
швейцарлық СББ 
білдектері, 225 
шыбықты беру 
қондырғылары, 134 
шыбықты жону 
автоматтары, 89 
шығын, 48, 242 
шығырлар, 95, 152 
шыңдалған болат, 53, 90-
91, 144 
Э 
электрдоғалы 
дәнекерлеу, 63 
электржелілік көшірмелі-
тескіш білдек, 51 
электролитті ерітінді, 203 
 

256 
Автордың ризашылық білдіруі 
Менің жанымда соңғы 39 жыл бойы болған, маған үнемі жақсы кеңестер 
берген, мен оны тыңдамаған кездерде де маған қолдау көрсеткен және менің 
мінез-құлқым қаншалықты нашар болса да, ешқашан диванда ұйықтауға
мәжбүрлемеген әйеліме алғыс білдіруді неден бастасам болады? Күлкі, көз 
жасы, пікір таластыру мен құшақтасу арқылы, бірде менің үстелімнің 
тартпасына жыланды салып қойып, мені кішкентай қызша шырылдатқанына 
да қарамастан ол ‒ менің өмірімде болған ең жақсы дүние, мен оны өмір бойы 
сүйіп өтемін. Жарым, менімен бірге болғаның үшін рахмет.
Мұғалімдерім, бастықтарым, әріптестерім мен достарым, Сіздер де менің 
қалыптасуым үшін көп рөл атқардыңыздар. Шамамен төрт онжылдық өтті, 
алайда мен біріншісінен бастаймын. Мен жону-бұрама кескіш білдегін 
сындырып алған кезде тым қатты айқайламағаның үшін рахмет саған, 
Рэнди, және тригонометрия сабағында менімен барынша сабырлы болған 
Алуға рахмет. Маған жұмыс керек болған кезде оны ұсынған Ларри, Верн, 
Терри, Ллойд, Рид, Крейг, Дон, Терри, Роджер және басқалардың қолдауын 
ерекше бағалаймын, алайда мұнымды айқынырақ көрсеткенім жөн болар еді.
Джимге, Уэйнге, Лорға, Бойдқа, Бобқа, Куртқа, Ларриға, Майкқа, Чадқа, Редке 
және (біздің жұдырықтасқанымызға қарамастан) тіпті Джонға да бірнеше жыл 
қатарынан қолдау көрсеткендерің, достық қатынастарың және жетекшілік 
еткендерің үшін рахмет. Мен сендердің бәріңнен көп нәрсені үйрендім. 
Сөзімнің соңында, мен бірге тұрып және жұмыс істеген ағам Кирбиге ерекше 
алғысымды білдіремін. Жуынатын бөлме есігінің астынан сен жіберген 
петардалар, сенің білдектерді автоматтандыруға кездейсоқ тырысқаның,
сенің әзілің және анда-санда ашуланатының..; мен сені сағынамын, аға.
Ақырында, Билл, менің жұмысымды тексергеніңіз үшін рахмет. Сіздің 
мейірбан сөздеріңіз мен үшін аса маңызды. Уайли баспа үйінің екі Кетиіне – 
Сіздердің біреуіңіз маған есікті ашсаңыз, екіншіңіз сол есіктен өтуге 
көмектестіңіз. Мен ұсынылған мүмкіндікті, тәлімгерлікті және шексіз 
шыдамдылықты бағалаймын.

Автор туралы 
1979 жылы Кип Хэнсон жылдам тамақтану мейрамханасындағы ең төмен жалақысы 
бар жұмыстан кетіп, Миннеаполисте табақ металды өңдеу бойынша цехта көмекші 
ретінде жұмыс тауып алды. Ол 16 жаста болған. Три-Майл Айленд АЭС-сы өртке 
оранып, дискотека сәнге айналған, ал КСРО Ауғанстанға басып кіруге дайындалып 
жатқан кез. Бірде «Newsweek» оны әлемді өзгерткен жыл деп атаған болатын. Кипке 
бәрібір болды. Ол сол кездері машинаға жанармай құю, сыра сатып алу және болашақ 
қалыңдығын «Жұлдызды соғыстардың» көрсетіліміне апару үшін ғана көбірек ақша 
табу туралы алаңдайтын.
Кип көп төленетін жұмыс тауып алғанына қарамастан көп ұзамай-ақ өзінің цехтағы 
әріптестерінің көпшілігі фрезамен және басқымен жұмыс істеу кезінде бір немесе екі 
саусағын жоғалтып үлгергенін түсінді, сондықтан өзінің сүйікті қызы Киптың 
қолдауымен механикалық өңдеу саласындағы анағұрлым қауіпсіздеу жұмысқа 
ауысты. Сол кезден бастап ол бұрандалы қысқыш операторынан СББ
бағдарламашысына дейін, инженер-технологтан білдек соғу саласындағы 
қолданбалы жүйелерге дейін және, ең соңында, басқаруға дейінгі жолды жүріп өтті.
1998 жылға барайық. Етігіндегі жоңқалар мен тырнақ астындағы кірден шаршаған Кип 
уақытын түні бойы оқумен өткізіп, 2000 жылы (Y2K) компьютердің тұрып қалуы бүкіл 
өркениетті жойып жібере алған кезде кәсіпорын қорларын жоспарлау жөніндегі (ERP)
кеңесшінің шаңсыз лауазымын алып қалу үшін «Microsoft»-тың жеткілікті 
сертификаттарын алған болатын. Оның әйелі мен үш жасөспірім баласының үлкен 
өкінішіне орай, ол екі 24 футтық U-Haul трейлеріне жүкті тиеп, елдің оңтүстік-
батысындағы шөлейт бөлігіне көшумен байланысты болды және олар, содан бастап, 
әйелінің айтуынша, Кип үнемі «саяхаттап» жүргенде сол жерде тұрып келген.
Дегенмен ол әлі де көп уақытын цехта өткізетін және баланы механикалық өңдеу 
цехынан алып тастау мүмкін болғанымен, баладан механикалық цехты алып тастау 
мүмкін болмағандықтан, 2010 жылы өндіріс туралы жаза бастады. Бүгінгі таңда ол тек 
осымен айналысады. Ол өзінің пижамасын киіп алып жұмыс істеуден ләззат алады 
және ол тақырыптардың кең көлемін қамтып, 600-ге жуық мақала жариялап үлгерді. 
Ол ‒ әрине, механикалық өңдеу және металқұрылымдық өндіріс, сондай-ақ 
метрология, бағдарламалық және аппараттық жүйелер мен үш өлшемді баспа.
Кип цехты, тағы да Миннесотадағы жаңадан жауған қарды және жиектастың 
бойындағы түсіп жатқан жапырақтардың сыбдырын сағынады. Дегенмен де уақыт 
алға жылжиды, ал адамдар өзгереді және ол жаңадан әзірленген майлағыш-
салқындатқыш сұйықтықтың иісі мен шынының бетіндегі пулемет соққыларының 
дыбысына бөленген жабдықты басқару жүйесіне бағдарламаларды енгізген күндер 
артта қалды. Оның қазір бар айналысқысы келетіні көптеген жылдар бойы 
үйрегенімен бөлісу және жастарды өңдеу өнеркәсібі деп аталатын осы маңызды да 
пайдалы мамандықты ары қарай жалғастыруға баулу болып табылады.
Арнау  
Дианаға арналады, сен менің барымсың. Сенсіз мен бұны істей алмаған болар едім. 
УАЙЛИ лицензиялық келісімі  
Уайли баспа үйінің электронды кітаптарына деген лицензиялық келісімге қолжетімдік
алу үшін
www.wiley.com/go/eula 
сілтемесіне
кіріңіз.