«Жалпы медицина» мамандығы бойынша 3 курс студенттеріне арналған «Эпидемиология» пәнінен емтихан сұрақтары 2022ж
Эпидемиялық ошақ анықтамасы. Ошақты эпидемиологиялық тексеру
жүктеу/скачать 360.5 Kb.
|
| 11. Эпидемиялық ошақ анықтамасы. Ошақты эпидемиологиялық тексеру.
Эпидемиялык ошак - қоздырғыш көзінің өз орны мен маңайындагы аумак. Осы шектелген аумақта накты жағдайда дені сау адамдарға инфек ция көздерінен қоздырғыш берілуі мүмкін. Эпидемиология тексеру эпидемиялық ошақты зерттеу өдісінің ең алғашқы ж маңызды бөлігі болып саналады. Бүл өдіс ошақтың пайда болу жадайы мен себебін, инфекция қоздыргышының көзін, берілу фактор лары мен жолдарын, сонымен қатар жүқтыру қауіп-қатеріне үшы- раған адамдарды анықтау үшін пайдалаңылады. Ошақты эпидемиологиялық тексеру барлық жүқпалы ауруларға бірдей өдістемелікті қодану арқылы атқарылады. Оган кіретіндер: аурудан жөне оны білетін адамдардан сүрау (эпидемиологиялық анамнез жинау), ошақты қарап тексеру, диагноз қоюға жөне санитарлық- гигиеналық зерттеуге керек материалдарды жинап, арнайы лабораторияға жеткізу, диагноз қоюға көмекгесетін қүжаттарды зерттеу. Ошақты эпидеммологиялық тексеру мен қадағалауда елеулі маңызы бар өрекетті, оның шекарасын анықтау, ягни жұқпаньгң таралу шеңберін белгілеу. Кейбір аурулардың қоздырғыштарының бір эпидемия мен келесі эпидемия арасында адамның қатынасынсыз, өртүрлі кеміргіштердің, буынаяқтылардың организмінде сақталатыны туралы мағлүматтар бірге-бірте жинала бастады. Ошақтың белсенділігі оның қүрамына кіретің құрамдас бөліктерінің — қоздырғыштың вирулентгілігі, тасымаддаушының белсенділігі, қабылдағыш организмнің иммундық жағдайы және осы табиғи ортаның басқа қүрамдас бөліктерінің өмір сүруіне ыңғайлығына байланысты. Осылардың жиъштығын табиғи ошақтың валенттілігі деп атайды. Табиғи ошақ болу үшін, жоғарыда көрсстілгендей, үш шарт қажет: қоздыргыш-паразит, қабыдцағыш-хайуанат популяциясы жөне қоздырғышты тасымалдаушылар (кенс, бүрге, өртүрлі масалар жөне т. б. буынаяқтылар). Осы фактордың бір-бірімен қарым-қатынасын “паразитарлық жүйе” деп атайды. Оны Е. Н. Павловский табиғи ошақтың “үштігі” дсп атады. Осы “үштікке” кірстін тірі үш биологиялық компонснтгер өзінен өзі реттелетін биологиялық жүйе, яғни биоценоз деп аталады. Табиғи “үштік” биоценозы үзақ уақыт сақталуы үшін тагы бір шарт қажет. Ол бір қалыпты жағдайда сақталатын (ауа райы, өсімдіктер популяциясы, т. б.) табиғи орта, яғни белгілі бір географиялық ландшафт учаскесі. Мүндай органы биотоп деп атайды. Осыған орай ландшафты эпидемиология деген үғым пайда болды. Солардың ішінде ең алдымен осы биоценозға қатысты тірі биологиялық қүрамдас бөлік тіршілік етуі үшін оларға ынгайлы арнаулы аумақ учаскесі кджет. Сондықтан да табиги-ошақтық аурулар “таңбалы” түрде тарайды. Биоценозбен (қоздырғыш, қабылдағыш организм, тасымалдаушы) биотоптық (белгілі аумақ учаскесі) байланысын биогеоценоз деп атайды. Биогеоценоз өз бетімен реттеліп жататын, тірі организчдерден (“үштік”) қүралатын жөне осы ортада бір-бірімсн қарым-қатынас жасап, өмір сүретін аумақтың табиғи ортасы. Табиги ошақ тек үздіксіз эпизоотиялық процесс болғанда гана жөне осындай жағдай болу үшін қабылдагыш хайуанат популяциясы мен тасымаддаушы белгілі бір мөлшерде осы биотопта өмір сүргеңде іске асады. Адам табиғи ошақтық аурулармен тек осы ошаққа келгенде ғана ауырады. Адам организмі табиғи ошақ қоздыргьшггары үшін “биологиялық түйық” болып саналады. Табиғи ошақ ауруларының тағы бір эпидемиялық ерекшелігі болып, олардың айқын маусымдылыгы саналады. Бүл көп жағдайда хайуанат пен тасымалдаушының биологиялық өмір сүру циклдарына байланысты болады. жүктеу/скачать 360.5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|