және жануарлар дүниесін зерттейтін зооллогия (zoon — жануар). Зоология озі кезегінде бip
жүктеу/скачать 3.9 Mb.
|
| Ipi қара малда кабырга саны он уш жуп. Олардын ceri3i нагыз кабыргалар. Кейде 14-ini жуп аспалы кабыргалар кездеседк BipiНмi кабырга riK, niuiini цилиндр тэр1здес. Екшпп жуптан бастап, оныншы жуп кабыргалардын вентральды уштарында шем1ршекпен байланысатьш буын ойыстары бар. Кабырганын мойны узын, темпештнде ериик Тapi3fli буын 6eТi болады. Кабырга денесінің жалпактыгы бipкeлкi емес.
Крйда кабыргалардын саны он уш жуп. Олар ipi кара мал кабыргаларына Караганда иипщареп келед1. Сонгы кабыргаларда томпеппктер байкалмайды. Шошқада кабыргалар 14—15 жуп. Онын жет1 жубы нагыз кабыргалар. Олардын денеа сэл шлген, бурыштары айкын бшшедь 2—7-uii кабыргалардын вентральды уштары буын ойыстарымен жаб- дыкталган. Кабырга темпеппктершдеп буьга 6errepi Тeric келедь Итте он уш жуп кабырга болады. Олардын тогызы нагыз кабыргалар. Денгелешп келген кабырга денеа ишп турады. Кабырга мойны узын, темпеыпктел буын 6eТi донес болып келедь Твссуйек (грудина) — sтernuм — кешрек куысынын вентральды кабыргасынын непзш тузедь Ол туткадан, денеден, жука семсерше есшдщен турады (12-сурет). Тоссуйек туткасы — мanibriuм sтerni — екшпп жуп кабыргага дейшп твссуйек белМ. 33 Тоссуйек денеа — corpus sтerni — бір-бірiМeН шем1ршек (жас твлдерде) немесе суйек (Kopi малдарда) тканьдерінің комепмен бай- ланыскан 5—6 жуп бвлштерден (сегменттерден)— sтernebra — турады. Сегменттер шекаралыгында кабырга шем1ршектер1мен байланысатын кабырга ойыгы — incisura cosтalis — болады. 2—3946 12-сурет. Тессуйек: I — сиыр; I! — жылцы. 1 — тес туткасы; 2 — тес денеа; 3 — семссршс eciНAi; 4 — семссрше шсмфшск; 5 - кабырга ойыктары; а — тес кыры (жылкыда). Семсерше ecinzn — processus xipнoideus — сонгы нагыз хабыргалардан сон орын тебедь Онын niniiiri уптрленш келген. Семсерше есшдд семсерше шем1ршехпен — carтilago xipнoidea — аякталады. Ерекшел1ктер1. Жьищыда тессуйехтщ exi 6yмpi кысынкы хеледи Онын тутхасы денеамен тутаса хелт, хосымша шем1ршехпен жаб- дыхталган. Бул ineМipinex тессуйех денесінің вентральды бетше вент- ральды кыр жасай орналасады. Тессуйехте алты сегмент, жет1 жуп хабырга ойыхтары болады. Семсерше eciiмici жох. Онын орнына ат- тас iueМipмex орналасады. Ipi қара малда тессуйехтщ тутхасы уш хырлы, хомахты. Онын алдыңғы бел1п жогары хетершп, денемен буын архылы байланысады. Тессуйехтщ денеа жет! сегменттен хуралган. Дененщ хаудальды белт жалпахтанып хеледь Сонгы хабырга бйыгы хосарланган. Семсерше eciмu узын, шем1ршеп жалпах. 13-сурет. Жылкы бассуйсгппи, сол жагы: I — тумсык cyfieri; II — мурын суйсп; Ш — жорарры жаксуйег-i; IV — кезжас суйсп; V — бет cyfieri; VI — мандай суйсп; VII — тебе суйсп; VIII — шуйде суйеп; IX — самай суйсп; X — томе нп жаксуйеп; I — мурын eciНAici; 2 — кезд!касты теак; 3 — кездж (кез шарасы); 4 — мандай суйегінің бет eciНAici; 5 — гажд i к оонд|; 6 — самай шуцкыры; 7 — самай суйепнщ бет eciНAici; 8 — сырткы са- гиттальды кыр; 9 — шуйде айдаршыгы; 10 — мойындырык eciНAici; II—сырткы eciТy жолы; 12 — айдаршык eciНAici; 13 — ТeМCНri жаксуйск бурышы; 14 — иск Тeciri; 15 — бет кыры; 16 — бстпн тамырлык ойыгы. Қойдьщ тессуйех тутхасы узын және жщ1шхе. Ол денемен буын архылы байланысады. жүктеу/скачать 3.9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|